EXPO ile herkese sağlık MS hastalarına özel hastane

Genellikle genç yaşlarda ortaya çıkan MS hastalığını son dönemde daha geniş bir kesim biliyor. Türkiye’de ilk kez İzmir’de kurulan MS Derneği ve Rehabilitasyon Merkezi, hastalar ve yakınlarına sağladığı önemli destekle öne çıkıyor. Yıllarını, MS ve hastalarına adayan derneğin onursal başkanı Prof. Egemen İdiman ve Dernek Başkanı Dr. Gürkan Gürel ile sohbet edip merkezi dolaştık. Güzel, temiz ve modern merkezin yanısıra en büyük isteklerinin, Urla Kekliktepe’deki sağlık imarlı arsalarında Türkiye’nin ilk MS Hastanesi’ni kurmak olduğunu söyleyen İdiman, “EXPO herkese sağlık diyor, biz de MS hastalarımıza özel bir hastane” sözleriyle hedeflerini gösteriyor. Geçen hafta 25. yılını kutlayan dernek için düzenlenen gecede, MS hastalarının gerçek öykülerinin anlatıldığı ‘Yol Arkadaşımsın’ adlı kitap da tanıtıldı.

DR. GÜRKAN GÜREL UZMANLARI DA EĞİTİYORUZ
- MS Derneği ne zaman kuruldu?
- 1988 yılında Türkiye’nin ilk Multipl Skleroz Derneği olarak kurulduk. 25 yıl önce bırakın toplumu, bazı doktorların bile MS’i bilmemesi olasıydı. 10. yılında derneğimiz kamu yararına çalışan dernek statüsüne geçti.
- Neler var bu dernek binasında?
- 2008 yılında 2 katlı binamıza geçtik. Bunların hepsi gönüllülük ve bağışlarla yapıldı. 2 fizyoterapi, bir konferans salonumuz, havuzumuz, psikoloğumuz ve çok da güzel bir bahçemiz var.
- Neler yapıyorsunuz dernek bünyesinde?
- MS hastalarına psikolojik, sosyal yardımlaşma ve destek sağlamak. Tıbbi tedaviler hakkında bilgilendirmek. Ayrıca MS konusunda çalışan fizyoterapist ve psikologları da eğitmek için seminerler yapıyoruz.

MERKEZİMİZ SGK KAPSAMINA ALINSIN
- MS çok yaygın bir hastalık mı?
- Türkiye’de 40 binden fazla MS hastası var. Hastalık çok genç yaştaki, sosyo-ekonomik açıdan yüksek durumdaki kişileri etkiliyor daha çok. Daha çok kentlilik hastalığı diyebiliriz. İnsanların en verimli çağlarında ataklarla gelebiliyor. Bazen özürlülüğe neden olabiliyor.
- Her MS hastası yararlanabiliyor mu bu merkezden?
- Tabii. Tüm aktivitelerimiz ücretsiz. Bir de engellilere özel aracımız var. Evinden çıkmakta zorlanan hastalarımızı getirip götürebiliyoruz. Ama en büyük sıkıntımız binamız Sağlık Bakalığı’nın tüm mevzuatlarına uygun olmasına rağmen, ihtiyacı olan MS hastalarına fizyoterapi, psikoterapi gibi hizmetleri SGK aracılığıyla veremiyoruz. Kamu yararına dernek olmamıza ve çeşitli kademelerde bunu sağlamak için uğraşmamıza rağmen bürokratik engellerle karşılaşıyoruz. Bunun aşılması en büyük isteğimiz.

PROF. EGEMEN İDİMAN BELİRTİLERİ ÇOK ÇEŞİTLİ
- Multipl Skleroz nasıl bir hastalık?
- MS beyin ve omuriliği etkileyen bir bağışıklık sistemi hastalığı. Beyinde yangısal değişiklikler ve beyinle omuriliğin beyaz cevherinde harabiyet oluyor. Tedavide hedef bağışıklık sisteminde oluşan değişikliklere yönelik. Merkezi sinir sistemi hastalığı olan ve beyin ve omuriliğin birçok alanını etkileyen MS, görme bulanıklığı, çift görme, görüntünün kayması gibi görme bozuklukları, bir kolda bacakta ya da her iki bacakta güçsüzlük, yürümede dengesizlik, bir veya iki elde titreme, uyuşma, idrar kaçırma ya da yapamama gibi belirtilerle kendini gösterir.
- Multipl Skleroz teşhisi hangi yöntemlerle konabiliyor?
- Magnetik rezonans görüntüleme(MRG) hastalığın erken tanısında elimizdeki en önemli yöntem. Ayrıca beyin omurilik sıvısı incelemesi, uyarılmış kortikal potansiyeller teşhis için baş vurduğumuz önemli incelemeler. Bu incelemeler gerek MS teşhisinde, gerekse benzeyen hastalıkların ayırımında çok önemli.

TOPLUM BİLİNÇLENMELİ
- MS genetik bir hastalık mı?
- Ailevi multipl skleroz örnekleri olmakla birlikte MS genetik geçişli bir hastalık demek çok da mümkün değil.
- MS için “erken teşhis” söz konusu olabiliyor mu?
- Erken teşhis, hekimlerin multipl sklerozu bilmeleri ve bazı belirgin olmayan yakınmalarda bile MS ön tanısıyla incelemeleri yaptırması ile mümkün. Ayrıca toplumun multipl skleroz konusunda bilinçlendirilmesi gerekiyor.

SİGARA VE D VİTAMİNİ EKSİKLİĞİ
- MS’i tetikleyen faktörler var mı hocam?
- Ateşli hastalıklar ve bazen aşılar hastalığı tetikleyebilir.
- Risk faktörleri neler olabilir MS’i tetikleyen?
- Bugüne kadar yapılan araştırmalarda çok önemli iki risk faktöre saptanmıştır. Birincisi, sigara içmek, diğeri ise D vitamini eksikliği.

HER BİRİNİN TEDAVİSİ AYRIDIR
- Biraz tedavi sürecinden bahsedelim. MS’de ne gibi tedavi seçenekleri var?
- MS tedavi seçeneklerinde önemli bir artış söz konusu. İğne tedavileri çok uzun zamandan beri kullanılan ve uzun süre etkinlikleri bilinen tedaviler. Ancak kullanma güçlüğü hastaların yaşam kalitelerini etkiliyor. Özellikle tedaviye cevap vermeyen hastalar için yeni ilaçlar önümüzdeki dönemlerde gündeme gelecek. Yeni ilaçlar umut vaat ediyor tabii. Ancak maliyet yüksekliği, günlük kullanıma girmelerini engelliyor. Ayrıca egzersiz programları hastaların atak döneminin izlerini silmesinde ve kas spazmlarının giderilmesine yardımcı oluyor.
- Her MS hastasına aynı tedavi mi uygulanıyor?
- Her MS’linin hastalığı ve tedavisi kendine özgüdür. Hastalık başlangıcı, seyri, ilaç yanıtlılığı durumuna göre hastanın tedavisi planlanır. Tedavinin başarılı olması, iyi bir hasta, hasta ailesi ve hekim uyumu ile ilişkilidir.
- Tedavi süreci hastayı nasıl etkiliyor?
- MS ataklarla seyreden bir hastalık. Herşeyden önce atağın özürlülük bırakmadan tedavi edilmesi gerekir. Daha sonra hastanın erken dönemde koruyucu immunomodulatör (iğne tedavileri) tedavilere alınması büyük önem taşır.

ÇALIŞABİLİR, ÇOCUK DOĞURABİLİR
- MS olan kişi sosyal hayatına devam edebiliyor mu? Nasıl sorunlarla karşılaşıyor?
- MS, en sık eş ve iş kaybı yaşadığımız durumlardan biridir. MS hastalarının çalışmalarında hiçbir sakınca yok. İş yeri çalışanları ve işveren MS hastalığı konusunda bilinçlendirilmelidir. Devlete düşen en önemli görev hastaların toplumsal yaşamlarını kolaylaştıracak yasaların çıkarılmasını sağlamaktır.
- Peki MS’li bir kadın doğum yapabilir mi? Malum gebelikte nasıl ilaç alacak? Hastalığı bebeğine geçer mi?
Hiç çocuğu olmayan hastalarda hastalığın ve MRG’nin aktif olmadığı dönemlerde ilacı keserek gebeliğe izin veriyoruz. Gebelik MS’de koruyucu bir dönem olmakla birlikte emzirme döneminde bazen şiddetli ataklar olabilir. Hastayla bunları ayrıntılı konuşuyoruz. Anne ya da babası MS’li bir bebeğin MS olma şansı çok ama çok düşüktür.

BİTKİSEL İLAÇLAR ZARAR VEREBİLİR
- Günümüzde birçok hastalık için alternatif tedavi yöntemlerinden bahsediliyor. MS’de bu olası mı?
- Hasta ve hasta yakınlarının dikkat etmeleri gereken çok önemli bir nokta, hayatı tehdit eden ve bilimsel kanıtları olmayan maddelerin kullanılmasıdır. Çoğu bitkisel kökenli, tehlikesiz gibi görünen ve kolaylıkla ulaşılan bu maddeler, böbrek ve karaciğer yetersizliklerine yol açmaktadır. Bu maddeler tehlikeli olabildikleri gibi gerçek ilaçların etkinliklerini de azaltmaktadırlar.
- MS hastaları için özel bir beslenme diyeti öneriyor musunuz?
- Herkes için sağlıklı olan Akdeniz Diyeti MS’liler için de geçerlidir.