Alışveriş yapmadan yaşamak mümkün
Alışverişin minimumda olduğu bir yaşam biçimi ihtimali, hayatımıza Gezi eylemleri sonrası yapılan boykot çağrılarıyla girdi ancak dünya üzerinde çevreci ve tüketim karşıtı hassasiyetleri olan pek çok kişi, yıllardır alışveriş yapmadan yaşamayı başarıyor.
Para: Devletçe bastırılan, üzerinde değeri yazılı kâğıt veya metalden ödeme aracı, nakit (TDK sözlüğü)
“Mülkiyet olmadığını hayal edin. Merak ediyorum başarabilir misiniz?” der John Lennon, marş haline geline şarkısı “Imagine”de. Bugün dünya üzerinde pek çok kişi, bunun mümkün olduğunu ispat ediyor. Bazıları bir yıllığına bırakıyor alışverişi, bazıları daha uzun süre. Rekor ise hayatı film olan, Alman Heidemarie Schwermer’de. 71 yaşındaki Schwermer, tam 17 yıldır para kullanmadan yaşıyor, başkalarına da ilham oluyor.
Heidemarie Schwermer 1942’de doğdu. Savaş ve yokluk nedir bilenlerden yani. 20 yıl öğretmenlik yaptıktan sonra psikoterapi eğitimi aldı, bu alanda çalıştı. Derken dünyanın gidişatına dair ilk mide bulantıları baş gösterdi. Bir yerlerde her gün açlıktan ölenler varken, dünyanın onun da yaşadığı kısmında yemeğin sıradan bir çöp olmasını içi kaldırmıyordu. Harekete geçmesini sağlayacak mesajı 1994’te, bir radyo programını dinlerken aldı. Kanada’nın
küçük bir şehrinde, halkın tek geçim kaynağı olan fabrika kapanmış fakat insanlar ağlayıp sızlanmak yerine parasız yaşam biçimine geçmişti. Komşular varlıklarını ve becerilerini hizmet olarak paylaşmaya başlamıştı.
Schwermer böylece Almanya’nın ilk değiş tokuş çemberi olan “Ver ve Al Merkezi”ni kurdu. Gruba üye olanlar hayatlarını kendi aralarında mal ve hizmet değiş tokuşu yaparak sürdürüyordu. Zaten para da bunun için değil miydi? Mal ve hizmet satın almak için?
İki yıl sonra da kendi deneyine başladı: Sahip olduğu her şeyi dağıttı ve para kullanmadan yaşamaya başladı. “Her şeyi dağıttı” derken lafın gelişi değil, gerçekten her şeyini dağıttı. Bugün kiralık dahi olsa bir evi yok Schwermer’in.
Zamanla, yavaş yavaş varolan ekonomik yapının dışına çıkıp mülkiyetten azade bir yaşam kurmayı başardı. Tam 17 yıldır beş parasız hayatını sürdürüyor. Deneyimlerini “Sterntaler Deneyi - Parasız Hayatım” isimli kitapta topladı. Kitap kısa sürede İtalyanca, İspanyolca, Japonca ve Güney Kore diline çevrildi, belgeseli çekildi. Ardından “WunderWelt Ohne Geld - Parasız Hayat Ne Rahat” adlı kitabı geldi.
Peki nasıl yapıyor, parasız nasıl yaşıyor?
Tüm hayatını iki bavula sığdırmış durumda. Gıda karşılığı günde birkaç saat temizlik veya bahçıvanlık hizmeti veriyor. Seyahate gidenlerin boş evlerine göz kulak olmak karşılığında yatacak yer sahibi oluyor. Giysileri, eş dostun hediyesi. Sayısı artıp ihtiyaç fazlası olunca o da hemen başkalarına bağışlıyor.
Bir Amerikan dergisine verdiği röportajdan öğreniyoruz ki, tüm bu deney aslında çocukluğunun mirası ona. Ailesi savaş sırasında dibe vurduktan sonra birden bire zenginleşmiş ve bu zenginliği hep kendine ve başkalarına izah etmeye çalışmanın nasıl bir his olduğunu hiç unutmadığını söylüyor.
BİR YILLIK DENEYLER
Heidemarie’nin öyküsü size biraz fazla, ürkütücü, imkansız gelmiş olabilir. O zaman size bir yıllık bir deneme paketi sunalım. İşte ABD menşeili The Compact.
Özellikle ABD ve Kanada’da yaygın olan The Compact, binlerce üyesi olan sosyal bir hareket. Katılanlar, bir yıl boyunca yeni hiçbir şey satın almıyor, deneyimlerini diğerleriyle paylaşıyor.
San Francisco’lu bir grup arkadaşın 2004’de başlattığı hareket, 11 Eylül saldırılarının meyvesi aslında. Finansın kalbine yapılan saldırılardan sonra Amerikan ekonomisini canlandırmak için halk göreve çağrılmış, alışveriy yapmanın vatanseverlik olduğu söylenmişti. San Francisco’lu bu 10 kişi, bu aşırı tüketim çağrısına karşı isyan bayrağı açtı. Çevrenin tüketim yoluyla düşüncesizce katledilmesine karşı durmaya karar verdiler. Gruptaki herkes, bir yıl boyunca yeni bir şey (ilaç, iç çamaşırı ve temizlik malzemeleri hariç) satın almayı durdurdu. Hikayeleri kulaktan kulağa hızla yayıldı, eylem bir harekete dönüştü. Bugün yaklaşık 10 bin kişinin hareketin içinde olduğu tahmin ediliyor.
http://twitter.com/alısveriscadisi
| Yazarın son yazıları |
#3 Haziran 2013 İçimden yazmak gelmiyor
#27 Mayıs 2013 Eminönü’de fare var
#24 Mayıs 2013 Alışveriş bağımlısı mısınız?
#20 Mayıs 2013 Muhteşem Gatsby etkisi: 20 maddelik alışveriş listesi
#17 Mayıs 2013 Fark yaratmak için kaç ölü gerekir
#13 Mayıs 2013 Kadıköy çarşı AVM’ye karşı
