El-IŞİD vel-Rusya

O kişi, seçim hükümetinde AB bakanlığı yapan uluslararası ilişkiler hocası Prof. Beril Dedeoğlu.

Beril Hoca, Aljazeera.com.tr’ye konuştu dün. Neyse o, esirgemiyor lafını...

“Suriye’yi Esad’lı ya da Esad’sız yeniden düzenlemenin kaptanı Rusya olacak. Benim gördüğüm bu” diyor.

Koskoca NATO, burnunun dibinde düzen kuruculuğu Rusya’ya kaptırıyor demek.

“Suriye’yi yeniden şekillendirecek tek unsur Rusya mı olacak? Ya Batı” diye soruluyor bu kez.

Şu şekilde netleştiriyor Hoca:

“Ağırlıklı oyuncu Rusya olacak. ABD 4 defa siyaset değiştirmeseydi, kimi ve nasıl destekleyeceklerine karar verselerdi... O kararsızlığı Rusya politikaya çevirdi. Bütün dünya açısından oldukça riskli bir gelişme bu...”

* * *

Rusya’nın ABD’yi geride bırakıp, NATO’yu ekarte edip, Türkiye’yi etkisizleştirip Suriye’nin tanzimi işine el koyması nasıl mı mümkün oldu?

Ona da cevabı var. Beril Hoca, açılmaz kapıları Rusya’ya, IŞİD denilen maymuncuğun açtığını düşünüyor.

Arapça adıyla DAEŞ’i ‘kendiliğinden oluşmuş bir şey değil, yapımlandırılmış bir örgüt’ olarak tanımlıyor.

Bu mekanizmayı kuran gücün muradına gelince:

“Suriye–Irak bölgesine hem NATO’yu hem de Rusya’yı davet etmiş bir oyuncu. Bugün böyle iki kutupluluğu zorlayacak bir sistem varsa, bunu DAEŞ yoluyla başardılar. Herkes davete icabet etti. Herkes silahlarıyla bölgede. O zaman DAEŞ misyonunu yerine getirmiş demektir...”

* * *

Yüzleşmekten kaçındığımız sorular var ve biz üstüne gitme cesaretini sergilemiyoruz diye o sorular bir yere gitmiyor.

-‘Rusya, Suriye’de çözüm masasına el mi koydu’ gibi...

-‘İçsavaşta son düzlüğe girilirken Türkiye, Moskova’dan çelme mi yedi; uçak krizinin bir sonucu olarak güç oyunundan diskalifiye mi olduk’ gibi...

Şöyle sorular da takabiliriz bunların peşine:

-‘IŞİD terörüyle mücadelede hafazanallah nükleer silaha ihtiyaç duymama temennisini paylaştığında... Putin aslında IŞİD’i mi korkutmak istiyor, yoksa mesaj NATO’ya mıydı’ gibi...

-‘Rusya’nın kıyamet savaşına hazırlık durumunu gözden geçirdiği, nükleer başlıklı füzelerini kullanıma hazır tuttuğu haberi dolaşıma sürüldüğünde... Putin’in derdi IŞİD’e mi gerekirse kıyamet silahlarını kullanmayı bile göze aldığını göstermektir? Yahut ‘Kızım sana söylüyorum, gelinim sen anla’ mı demeye uğraşıyor’ gibi...

-‘Komutanlarına ‘bundan böyle Suriye’de karşınıza çıkan en ufak bir tehdide bile göz yummayacak, anında indireceksiniz, derhal yok edeceksiniz’ diye bütün dünyanın duyacağı şekilde emir buyurduğunda... Düşen uçaktan dolayı kendi kamuoyuna ne kadar yaralı olduğunu, ne kadar hassaslaştığını mı hissettiriyor Putin? Veya bu, Suriye’de askeri hâkimiyetini tesis için uçağının düşürülmesini nasıl pişkince istismar ettiğinin, işi nasıl bir pervasızlığa ve emrivakiye döktüğünün mü resmidir’ gibi...

* * *

Putin neyi tartışmalarını istiyorsa onu tartışıyor diğer aktörler.

Bizi, Boğaz’dan omzu füzeli askerle geçen Rus savaş gemisinin şovu, dönüş yolunda ona eşlik eden denizaltımızın naziresi, balıkçı teknelerimizin Rus fırkateynleriyle mecaraları vesair meşgul ediyor...

Amerika ve Avrupalıları kilitleyense, matruşkalardan daha kullanışlı bir icat olan IŞİD...

Amerikan siyasetinin popülizm aracı, başkanlık kampanyalarının sağ seçmeni ayartma enstrümanı oldu.

“Ortadoğu’dan gelip de ‘el’ ile başlayan bütün haberler, felaket haberidir” diyen bir Senatör Lindsey Graham yaşıyor orada.

El Kaide’nin el’i, el Nusra’nın el’ine odaklanmış Senatör. Rus entrikası, başında bir ‘el’ takısı olmadığı için ilgisini çekmiyor katiyen. ‘El Rusya’ dense dikkatini uyandıracak halbuki.

Trump da IŞİD’i bir iç tüketim malzemesi zanneden yarışmacılardan. Onun ve IŞİD’in yardımı olmadan Putin ne yapsa, Müslümanları ülkeye sokturmama vaadiyle gündemi oyalayamazdı.

Paris katliamından sonra... Fransa’nın, Almanya’nın, İngiltere’nin gözü ise IŞİD terörüyle mücadeleden başka bir şey görmüyor zaten.

* * *

Beril Hoca’nın tespitine dönersek, kapışma sahasında üstünlük Rusya’ya geçti. Ve öyle görünüyor ki en belirleyici avantajı, başına ‘el’ takısı almaması...

Birine ‘el IŞİD’ öbürüne ‘vel Rusya’ denseydi, ‘birinden birini seçseniz hangisi’ sorusu hâlâ anlamlı olur muydu?