Zorunlu değil avantajlı

Asgari ücretli bir çalışanına 5 bin 500 lira aylık net maaş ödeyen bir işveren, ilaveten aylık net 1.000 lira da yakacak yardımı yapmak istediğinde, 741 lira gelir vergisi ve sigorta prim maliyeti de yüklenmiş olur. Yeni çıkan yasayla sağlanan avantajla işveren bu 741 liralık ilave yükleri üstlenmemiş oluyor. Aylık net 1.000 lira yakacak yardımı, 2023 ilk yarıyıl sonuna kadar vergi ve prim yükü olmaksızın çalışanlara ödenebilecek. (7420 Sayılı Kanun, Geçici Madde 1) Çalışana ödenecek 1.000 liralık yardım üzerinden yalnızca binde 7.59 oranında damga vergisi hesaplanacak. Aşağıdaki tabloda da görülebilir: Net 5 bin 500 lira asgari ücretliye, yeni istisna dikkate alınmadığında 1.000 liralık yardım sonrası işveren maliyeti 9.351 lira iken, istisna dikkate alınarak yapılacak 1.000 liralık yardım sonrası işveren maliyeti 8.610 liraya düşüyor. İstisna sonrası işveren maliyeti 741 lira daha düşük hesaplanıyor. (Yardım üzerinden hesaplanacak binde 7,59 oranındaki damga vergisinde istisna olmadığından ayrıca dikkate alınmalı.)

1000 LİRAYI AŞMAYAN ÖDEMELER

Aşağıdaki örnek; tek bir asgari ücretli çalışana yapılacak aylık 1.000 liralık yardım için sağlanan avantajı göstermekte. Çalışan sayısı ve yardım verilecek ay dikkate alınarak işverenlerin sağlayacağı avantaj ayrıca hesaplanabilir. Asgari ücretten daha yüksek ücretli çalışanlara da yakacak yardımı vergisiz olarak uygulanabilecek. İstisna sağlanan yardımlar yasada “çalışanlara elektrik, doğalgaz ve diğer ısınma giderlerine karşılık olmak üzere” şeklinde tanımlanmış ve 1.000 TL’yi aşmayan bu ödemeler için sigorta primi ve gelir vergisi hesaplanmayacağı belirtilmiş. Söz konusu yardımların işveren tarafından çalışanlarına ödeme zorunluluğu bulunmuyor. Ancak bu yardımlar yapıldığı zaman normalde yardım tutarı üzerinden vergi ve sigorta primi ödenmesi zorunluluğu varken, yürürlük (9 Kasım 2022) tarihinden, 30 Haziran 2023 tarihine kadar bu yardımlar için gelir vergisi ve sigorta primi alınmayacağı belirtilerek işverenlerin çalışanlarına yakacak yardımı yapması teşvik ediliyor.

NAKİT YEMEK YARDIMI DA VERGİSİZ

İşverenler işyerinde çalışanlarına yemek verdiğinde zaten ayrıca bir gelir vergisi hesaplanmıyor. Yemek kartları aracılığıyla günlük 51 liraya kadar yemek yardımı yapıldığında da vergi hesaplanmıyor. Ancak işveren eğer “nakit olarak” çalışanına (günlük 51 liraya kadar da olsa) yemek yardımı yaptığında ise (ücret sayılıp) üzerinden vergi hesaplanıyordu. Şimdi; 7420 sayılı yasa ile yapılan değişiklikle artık limit dahilinde (51 lira) verilen ‘nakdi yemek yardımları’ için de gelir vergisi hesaplanmayacak. Günlük 51 lirayı aşan nakit yemek yardımları üzerinden (aşan kısım için) gelir vergisi yine hesaplanacak. Yakacak yardımı geçici olarak vergiden istisna edilmişken, limit içindeki nakdi yemek yardımları istisnası ise süresiz (Gelir Vergisi Kanunu- GVK- Md. 23/8) yasaya (1 Aralık 2022 yürürlük tarihi) dahil edilmiş oldu.

İSTANBULKART’TA GÜNLÜK LİMİT 25.50 TL

İşverenlerin; çalışanlarının işe gidiş geliş masraflarını karşıladığında da vergisel kriterler mevcut... Eğer çalışanlar personel servis araçları ile topluca işe gidip geliyorsa, servis için ödenen bedeller (ücret sayılmıyor) üzerinden gelir vergisi hesaplanması gerekmiyor. Çalışanlarına İstanbulkart gibi toplu taşıma kartı, bileti veya bu amaçla kullanılan ödeme araçları temin ediliyorsa (günlük 25.50 liraya kadar yol yardımı için) vergi hesaplanmıyor, bu limiti aşan kısım üzerinden (ücret gibi görülüp) vergi hesaplanması gerekiyor. Ulaşım bedelinin nakit olarak verildiği, ulaşım bedeli karşılığının, hediye kartı ve benzeri ulaşım harcaması dışında diğer alışverişlerde de kullanılabilecek ödeme araçları şeklinde verildiği ve çalışılmayan günler için de ulaşım bedeli ödendiği durumlarda, istisnadan yararlanılamıyor. Çalışanların işe gidip gelmek için işverenlerin ödediği ulaşım masraflarının limit dahilinde gelir vergisinden istisna edilmesine ilişkin düzenleme, 7 Aralık 2019 tarihli Resmi Gazete’ de yayımlanan 7194 sayılı kanunla (GVK’nın 23/10 maddesinde yapılan değişiklikle) yapılmıştı. Çalışanlarına yemek, yol ve doğalgaz-elektrik yardımı yapan işverenler, istisna uygulanan yardımları veya üzerinden ilave vergi hesaplanan yardımları, ticari faaliyetleriyle direkt ilişkili olduğundan her durumda gider yazabiliyorlar.