Bağışlar vergiden değil kazançtan düşülüyor

Yapılan yardımların tamamı mı vergiden düşer yoksa farklı bir formül mü uygulanır? Yardım yapana sunulan avantajdan ‘vergiden düşme’ diye bahsedilse de aslında ilgili mükellefin hesaplanan vergisinden değil, kazancından düşülür yapılan bağışlar. Yani vergiden değil kazançtan-matrahtan düşülerek bağışçıya vergi avantajı sağlanmış olur.

Koronavirüsle mücadele kapsamında milyonlarca kişi evine kapandı. Hayatın akışı yavaşladı, İstanbul bile ‘sakin şehir’ oldu. Zorda kalanları, ihtiyaç sahiplerini anlamak, empati kurmak için ekstra fırsat oluştu herkes için. Yardımlaşmak, dayanışmak bu Ramazan ayında daha da anlamlı hale geldi. Empati kurup yardım yapmayı düşünen vatandaşları, işletmeleri yasalar da teşvik ediyor. Vergi avantajı da sağlanabiliyor yardımseverlere. Yardım yapan kişilerin-kurumların vergiye tabi kazanç elde edip etmediği, yardımların yapıldığı kurumlara göre değişen koşullar da öngörülüyor ilgili yasalarda.

KIZILAY VE YEŞİLAY

Türkiye Kızılay Derneği’ne ve Türkiye Yeşilay Cemiyeti’ne makbuz karşılığı yapılan nakdi bağış ve yardımların tamamı beyan edilen kazançtan (matrahtan) indirilebiliyor. Şahsen beyanname veren kişiler de, şirket olarak beyanname veren kurumlar da, vergiye tabi kazançlarından Kızılay’a ve Yeşilay’a yaptıkları bağışların tamamını herhangi bir yüzde veya tutar sınırı olmaksızın indirebiliyorlar. (Gelir Vergisi Kanunu Md. 89 ve Kurumlar Vergisi Kanunu Md.10)

MİLLİ DAYANIŞMA KAMPANYASI

30 Mart 2020 tarihinde Cumhurbaşkanı tarafından milli dayanışma kampanyası başlatılmıştı. Şirketler; kurumlar vergisi hesabında, şahıslar gelir vergisi hesabında Cumhurbaşkanınca başlatılan yardım kampanyasına makbuz karşılığı yapılan bağışların tamamını, vergi matrahının tespitinde kazançtan indirilebiliyor. Dar gelirlilere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara bağışlanan gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddelerinin maliyet bedelinin tamamı da beyan edilen gelirden (matrahtan) indirilebiliyor.YÜZDE 5 SINIRI

Kamu kuruluşlarına ve vergi muafiyeti tanınmış vakıflara yapılan bağışlar, vergiye tabi kazancın yüzde 5’ine kadar yapıldığında vergi matrahından düşülebiliyor. Genel ve özel bütçeli kamu idareleri, il özel idareleri, belediyeler, köyler ile kamu yararına çalışan dernekler ve Cumhurbaşkanınca vergi muafiyeti tanınan vakıflara, yıllık toplamı beyan edilecek gelirin yüzde 5’ini (kalkınmada öncelikli yöreler için yüzde 10’unu) aşmamak üzere, makbuz karşılığında yapılan bağış ve yardımlar kazançtan indirilebiliyor.

VERGİ AVANTAJI

‘Vergiden düşme’ diye bahsedilir genelde bu vergi avantajından. Aslında ilgili mükellefin hesaplanan vergisinden değil, kazancından düşülür yapılan bağışlar. Yıllık 100 bin lira kazancı (vergi matrahı) olan bir şirketin -tamamı düşülebilen türde- yaptığı 10 bin liralık bağışın, o şirketin ödenecek vergisine etkisini inceleyelim. Dönem içinde elde ettiği yıllık geliri (350 bin lira) ve yıllık giderleri (250 bin lira) üzerinden hesaplanan 100 bin lira kazanç-matrah için normalde 22 bin lira (yüzde 22) vergi hesaplanır.100 bin lira matrahı olan bu şirketin 10 bin lira da bağış yapmış olduğu varsayıldığında ise bu kez kazanç-matrah 90 bin lira, ödenecek vergi ise 19 bin 800 lira olarak hesaplanır. Dolayısıyla 10 bin liralık bağış, vergiden değil kazançtan-matrahtan düşülerek bağışçıya vergi avantajı sağlar, 2 bin 200 lira daha az vergi ödenmesine neden olur. Kurumlar vergisi mükellefi bir şirket için örneklediğimiz bağışın sağladığı vergi avantajı (ödenecek vergideki azalma) aşağıdaki tablodan daha da ayrıntılı görülebilir.

KAZANÇ YOKSA İNDİRİM DE YOK

Şahısların veya kurumların yaptığı bağışların indirim konusu yapılabilmesi için beyannamelerinde kazanç oluşması gerektiğini de belirtmekte yarar var. Yani beyannamede matrah beyanında bulunulmamışsa veya zarar beyanında bulunulmuşsa yapılan bağışların indirim konusu yapılma imkânı da olamıyor.