Asgari ücrette 5 olasılık
Yaklaşık 8 milyon kişinin gözü kulağı asgari ücretteki artışta. Beklenti, önceki yıllara göre daha da yüksek... Biz de net 2 bin 826 lira olarak hesaplanan asgari ücretin yeni yılda en az 3 bin 500 lira, en çok 4 bin 500 lira aralığında belirlenebileceğini varsayarak beş farklı net ücret için vergi-sigorta-işveren maliyetlerini ve değişimlerini gösteren tablo hazırladık.
ASGARİ ücretteki artış beklentisi 2022’de önceki yıllara göre daha yüksek. Enflasyon oranı yeni asgari ücretin belirlenmesinde ilk kriter olacak... Diğer yandan çalışan temsilcileri de, işveren temsilcileri de ve hükümet de enflasyonun karşısında asgari ücretlinin korunması gerektiğini belirtiyor. Şimdi gözler aralık ayındaki asgari ücret tespit komisyonunun toplantılarında olacak. Yaklaşık 8 milyon kişi asgari ücretle geçiniyor. Belirlenecek asgari ücret; çalışanların büyük çoğunluğu için tek ‘gelir kalemi’. Aynı zamanda bu ücreti ödeyen işverenleri için de önemli bir ‘gider kalemi’.
GEÇMİŞTE NE OLDU
Asgari ücretin belirlenmesiyle yalnızca asgari ücretlilerin net maaşları kesinleşmiyor. Aynı zamanda ücretler üzerinden hesaplanan sigorta primlerinin en az ve en çok (7,5 katı) tutarlarını da belirliyor. Çalışan vergi hesapları da ücret üzerinden yapılıyor. Asgari geçim indirimini de (AGİ) asgari ücret belirliyor. İşsizlik ödeneği de, kıdem ve ihbar tazminat hesaplamaları da, isteğe bağlı sigorta primleri de SGK idari para ceza tutarları da yeni asgari ücretten direkt etkilenecek.
2022’nin asgari ücret tahminlerinden önce geçmiş üç yılı hatırlayalım... 2021’e girerken asgari ücret yüzde 21.56 artmıştı: 2.325 liradan, 2.826 liraya 501 lira artmıştı. 2020’ye girerken yüzde 15.03 artmıştı: 2.021 liradan 2.325 liraya, 304 lira artmıştı. 2019’a girerken ise yüzde 26.06 artmıştı: 1.603 liradan 2.021 liraya 418 lira artmıştı. Peki bu yıl ne kadar artacak? 2022’de asgari ücretlinin net maaşı ne kadar olacak? Tabi ki 2022 için kesinleşecek ücreti kuruşlu tahmin etmek mümkün değil... İşçi, işveren ve hükümetten temsilcilerin olacağı tespit komisyonu aralık ayında uzun toplantılar yaparak asgari ücreti belirleyecek. Ancak ‘olası asgari ücret ne kadar olabilir, hangi aralıkta belirlenebilir ve bu tahmin edilen asgari ücret üzerinde hesaplanacak vergiler ve sigorta primleri ne kadar hesaplanacak, işveren maliyeti ne kadar olacak?’ bu soruların cevabını şimdiden örnek ücretler üzerinden açıklayabiliriz...
MALİYET DEĞİŞİMİ
Halihazırda; net 2 bin 826 lira olarak hesaplanan asgari ücretin yeni yılda (en az) 3 bin 500 lira, (en çok) 4 bin 500 lira aralığı arasında belirlenebileceğini varsayarak beş farklı net ücret için vergi-sigorta-işveren maliyetlerini ve değişimlerini gösteren tablo hazırladık. Tabloda net 3 bin 500 lira (yüzde 24 artış) ile net 4 bin 500 lira (yüzde 59 artış) aralığında beş farklı olası asgari ücret tutarları yer almakta. Her bir olası asgari ücret tutarı üzerinden çalışana ne kadar ilave AGİ ödeneceği ve brüt ücret üzerinden kesilecek vergi ve sigorta primlerinin kaç liraya denk geldiği yer almakta. Ayrıca işverenin her bir asgari ücretli çalışan için yükleneceği tüm maliyetin de (net maaş + sigorta primleri + vergiler) ne kadar hesaplanacağı yer almakta.Tablodaki asgari ücret tahminlerinden den birisi (Net: 4 bin lira) için diğer kalemlere etkisini de göz atalım... Net asgari ücretin 4 bin lira olacağını varsaydığımızda, artış oranı 2021’e göre yüzde 42’ye denk gelir. Net 4 bin liranın brütü 5 bin 64 lira olarak, işveren maliyeti ise aylık 5 bin 950 lira olarak hesaplanır.
