2018’de alın terinden ve mirastan ne kadar vergi alınacak?
İKİSİ birbirinin zıttı gibi kullanılır genelde... “Miras değil, alın teri” sözünde olduğu gibi. Tabii ki ücretlinin alın teri ile kazandığının anlamı çok başka... Ancak “Ölüm hak, miras helal” diye atasözümüz de var.
Alın teri ile olsun, miras yoluyla olsun her iki kazanımın ortak yönü ise ikisinin de vergiye tabi olması...
Yeni yıl için yeni vergi tarifeleri açıklandı... Alın teri ile ücret kazancı elde edenler de, miras yoluyla kazanç elde edenler de vergilerini, 2018 yılında yeni tarifeye göre ödeyecekler.
Önce alın teri- ücret kazançları için geçerli tarifeye göz atalım.
Yıl içinde elde edilen ücret gelirinin (vergi matrahının) büyüklüğüne göre değişen ve artan oranlı vergi hesaplanıyor. Vergi oranları yüzde 15’den başlayıp, yüzde 20, yüzde 27 ve son olarak yüzde 35 oranına kadar çıkıyor. (Gelir Vergisi Genel Tebliği Seri No: 302)
Vergi matrahı 14 bin 800 lirayı bulana kadar, yüzde 15 oranında vergi ödenecek. Yıl içinde ne zaman bu tutarın (14. 800 lira) üzerine çıkılırsa, aşan kısım için yüzde 20 oranında vergi hesaplanacak. (Ki asgari ücretli bir çalışan için yüzde 20 oranında vergileme eylül ayında başlıyor. Asgari ücretin vergisindeki yıl içi değişimin detayları 3 Ocak 2018 tarihli yazımızda yer almakta.) Daha sonra 34 bin liraya kadar bu oran (yüzde 20) geçerli iken, 34 bin lirayı geçtiği andan itibaren yüzde 27 ve son olarak 120 bin lirayı geçtiği andan itibaren ise yüzde 35 oranında vergi hesaplanacak. (Tablo 1)
Vergi matrahına; brüt ücretten, sigorta primi ve işsizlik sigortası primi çalışan payları düşülerek (ve varsa özel sağlık, hayat sigortası primi gibi indirimler) düşüldükten sonra ulaşılıyor.
VERGİDEN İŞVEREN SORUMLU
Ücret üzerinden; vergi, sigorta primi ve net maaş hesaplamaları yapılarak ardından Maliye ve SGK’ya bildirimde bulunulur ve son olarak vergi ve sigorta primleri ödenir. Bu sürecin tüm sorumluluğu işverenlerde...
Net maaş üzerinden anlaşılan işyerlerinde; vergideki yıl içi değişimler-artışlar çalışanları etkilemez, her ay aynı net ücret, değişmeden çalışanların banka hesabına yatar. Yıl içi ücret üzerindeki olası vergi artışları, net maaş değişmeksizin işverence yüklenilir.
Brüt maaş üzerinden anlaşılan işyerlerinde ise; vergideki yıl içi değişimler-artışlar, çalışanın net maaşını azaltır, bir ay öncesine göre daha az maaş, çalışanın banka hesabına yatar. Yıl içindeki vergi artışından dolayı işveren maliyeti hesabında bir değişiklik-artış yaşanmaz.
Mirasçılar ne kadar vergi ödeyecek?
Miras yoluyla edinilen varlıklar üzerinden ödenecek Veraset ve İntikal Vergisi (VİV) tarifesi ve istisna tutarları da açıklandı. (VİV Kanunu Genel Tebliği, Seri No: 49)
Önce mirasa ilişkin süreci ve yükümlülükleri özetleyelim. Sonrasında da hangi değer için ne kadar vergi ödenmesi gerektiğine bakalım.
Veraset yoluyla intikal eden varlıkların değeri, istisna haddinin altında kalsa dahi beyanname verilmesi gerekiyor. Muristen mirasçılara veraset yoluyla hiçbir mal intikal etmediği takdirde durumun bir dilekçe ile ilgili vergi dairesine bildirilmesi halinde VİV beyannamesi verilmesi gerekmiyor.
Ölüm halinde, mirasçıların dört ay içinde “veraset ve intikal vergisi” beyannamesi vermeleri gerekiyor. Beyannamedeki hesaplama sonucu “veraset ve intikal vergisi” ödenir veya yalnızca beyanname vermekle yetinilir, vergi ödemesi çıkmaz.
Hesaplamada; öncelikle istisnalar düşülüyor, istisnalardan sonra kalan tutar üzerinden vergi hesaplanıyor.
Evlatlıklar dâhil, füruğ (altsoy) ve eşten her birine isabet eden miras hisselerinde 2018 için 202.154 lirası istisna. Füruğ bulunmaması halinde eşe isabet eden miras hissesinde istisna ise 2018 için 404.556 lira (VİV Md. 4/b).
Vergi oranları yüzde 1’den başlayıp, varlıkların değerinin artmasıyla birlikte yüzde 3, yüzde 5, yüzde 7 ve yüzde 10’a kadar yükseliyor (VİV Md. 16).
