600 bin hurda traktör umut oldu

Türkiye’nin ilk yerli tasarım traktörünü üreten Erkunt Traktör’ün Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Armağan, sektörün bu sene yüzde 25 oranında küçülebileceği düşüncesinde. Bunun da nedenini hükümetin cari açığı kapatmak, yeniden büyüme hedefini yükseltmek için ekonomide frene basma olasılığına bağlıyor.Ankara Sincan’da üretim yapmasına rağmen, anne tarafından Egeli olan Zeynep Hanım’ın bir ayağı hep İzmir’de. İzmir’i adeta komşu kapısı yapan Armağan, geçen hafta sadece 4 saatliğine geldiğinde uğradı, 1 saate yakın sohbet etme fırsatı bulduk. Meğer ne kadar doluymuş. Hani derler ya bir dokunduk, bin ah işittik.
- Peki, ufukta bir ümit ışığı yok mu?
- Yıllardır gündemde olan ama bir türlü çıkmayan hurda traktör teşviği bu kez hayata geçer ve doğru uygulanırsa bir nebze de olsa sektöre nefes aldırır diye düşünüyorum.

1.4 milyon traktörün  600 bini ömrünü tamamladı trafikten düşülmeli

ZEYNEP Erkunt Armağan’ın verdiği bilgiye göre şu anda ülkemizde trafiğe tescil edilmiş 1.4 milyon traktör sahada dolaşıyor. Bunların yüzde 35’i 35, yüzde 25’i de 20 yaşın üstünde.Armağan, “Türkiye’deki traktörler çok eski. 600 bini hurdaya ayrılabilecek nitelikte. ABD ve Avrupa’da bir traktörün ekonomik ömrü ortalama 12 yıl. Bizde ise bunun iki katından fazla” diyor.Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’yla Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın üzerinde çalıştığı stratejik eylem planında hurda teşviğinin de yer aldığını belirten Zeynep Hanım, “Ama uygulama esaslarının çok titiz seçilmesi lazım” cümlesinin altını kalın harflerle çiziyor:

- Hurda teşviği ton bazında verilmeli. MKE veya başka bir kurum, çiftçinin elindeki hurda traktörü bir an önce toplayarak kaç ton hurda aldığına dair belge vermeli. Çiftçi de bu belgeyi yeni traktör alımında kullanmalı. Özetle; hurdayı alıp para vermek yerine, yeni traktör sahibi yapma yoluna gidilmeli.
Türkiye’nin hurda ithal eden bir ülke olduğunu da hatırlatan Zeynep Erkunt Armağan, hurda traktörlerin toplanmasıyla dış alımın önünün kesileceğine, önemli miktarda dövizin kasada kalacağına da dikkat çekiyor.

Yılda en az 30 bini yenilenmeli, yoksa bitmez tükenmez senaryo olur

- 600 BİN traktör kaç yılda yenilenir?
- Türkiye’de yılda ortalama 30-35 bin traktör satılıyor. Yılda 10 bini yenilense demek ki 60 sene lazım. Bitmez tükenmez bir senaryo. Bence yılda 30 binin altına düşülmeden kota konulmalı. Bu sayede hem üreticinin kapasitesi artar, yeni istihdam yaratır, ödediği vergi artar hem çiftçiye, yan sanayiye can olur hem de geometrik etkiyle otomotiv sektörüne hareketlenme gelir.Armağan, hurda teşviğinin insan-çevre sağlığı ve işletme maliyetleri nedeniyle de kaçınılmaz olduğu görüşünde:- Türkiye’de şu anda sahada hiçbir euro normu olmadan dolaşan, toprağa, ürünlere, ağaçlara karbon salan 600 bin traktör bulunuyor. Bu konu çevre ve insan sağlığı açısından yaşamsal önem taşıyor. Ayrıca, yaşlı traktörlerin işletme gideri de çok fazla. Sadece 10 bin hurda traktörün yenilenmesi, işletme giderlerinde 4 milyar liraya yakın tasarruf sağlar.

KDV indirimini duyunca önce sevindik ama sonradan kabusumuz oldu

ARMAĞAN’ın dert yandığı bir diğer konu da KDV indirimi...
- Malum; Maliye, traktör, tekstil, turizm, sağlık, kırtasiye gibi sektörlerde bazı ürünlere uygulanan KDV’yi 2008’de yüzde 18’den yüzde 8’e indirdi. Bizler de fiyatlarımızı KDV’deki indirim kadar azalttık. Bu uygulama ilk zamanlarda bizi memnun etti, ancak sonra kabusa dönüştü.
- Neden?
- Çünkü, ‘Maliyetimiz de fiyatımız da azalacak, ne güzel’ diye düşünmüştük. Ancak kimse bize, ‘Malzemeyi yüzde 18 KDV’yle alacaksınız’ dememişti. Yılda bir kez ve oldukça bürokratik işlemlerden sonra ödendiği için KDV alacaklarımız biriktikçe birikti. Maliye, ‘Alacağınızı sigorta primlerinden, işçi vergilerinden, Gümrük Vergisi’nden mahsup edebilirsin’ diyor. Ediyoruz, ediyoruz ama bitmiyor.
Sadece montaj yapan da ‘Ben de yerliyim’ diyor bakanlık dikkatli olsun

ZEYNEP Hanım’a Türkiye’de kaç traktör firması olduğunu da soruyorum.
- Aktif olarak traktör satan 27 firma var. Bunun 5’i gerçek anlamda yerli üretici. 5’i de, ‘Ben de burada üretim yapıyorum’ diyor. Oysa bunlar, traktörü oluşturan parçaları farklı ülkelerden getirip, Türkiye’de sadece montajını yapıyor. Ancak, bakanlıktan üretici belgeleri var.
Zeynep Erkunt Armağan, bu yüzden yerli üretici ve yerli ürün tanımının özel olması gerektiğini savunuyor, “Kim üretici, kim ne kadar yerli parça kullanılıyor, buna dikkat edilmesi gerekiyor” diye konuşuyor.
- Edilmezse ne olur?
- Otomobilde olduğu gibi traktörde de cari açık tehlikesi büyür. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı bu konuda bir adım attı. Ülkemizdeki tüm traktör üreticilerinden ürünlerindeki yerli kullanım oranlarını istedi. Bu girişimden son derece memnunum. Zira, Erkunt’ta yerli ürün miktarı yüzde 63-78 arasında değişiyor. Bu normları 5 firmadan fazlasının geçemeyeceğini düşünüyorum.

Sermayemizin üzerinde KDV alacağımız var, böyle bir şey olabilir mi?

UYGULAMADAN ithalatçı firmaların etkilenmediğini kaydeden Zeynep Erkunt Armağan, ekliyor: “Çünkü onlar ithalat yaptığında yüzde 8 KDV ödüyor. Satarken de yüzde 8’lik KDV’yle satıyor. Dolayısıyla devletten herhangi bir alacakları olmuyor. Bu bizim belimize kazma vurmaktan başka bir şey değil. İthalatçı korunurken, yerli üretici neden korunmuyor anlamıyoruz.”
Erkunt Traktör olarak, 13 milyon liralık sermayelerine karşılık devletten 20 milyon TL KDV alacakları bulunduğunu dile getiren Zeynep Hanım, “Bir anlamda devleti sübvanse etmiş oluyorum. Burada bir yanlışlık var” diye konuşuyor.
Maliye’den olan alacaklarını teminat gösterip bankalardan kredi aldıklarını ama karşılığında ciddi faizler ödemek zorunda kaldıklarını sözlerine ekleyen Zeynep Hanım, sorunun çözümü için önerilerini de sıralıyor:
- İadeler ya ciroya göre verilsin ya da tüm KDV’ler eşit olsun. Olmadı, ödemeler yılda bir yerine 3 aylık periyotlarla yapılsın.