Sandıktan çıkan mesajlar

Şimdi sıra sandıktan çıkan sonuçların değerlendirilmesine geldi. Millet sandıkta iktidara da muhalefete de önemli mesajlar verdi. İktidarı uyardı, muhalefete kredi açtı.

Bir de sıra seçim sonuçlarının nasıl yönetileceğine geldi. CHP başarıyı, AK Parti seçim başarısızlığını yönetecek. Başarıyı da başarısızlığı da yönetmek önemli.

İYİ PARTİ HEZİMETE UĞRADI

2023 seçimlerinden sonra Meral Akşener, başarısızlığı yönetemedi. Partisine yeni bir ruh, yeni bir enerji veremedi. Tam aksine başarısızlığı derinleştirdi. Sonuç ortada. İYİ Parti bu seçimde hezimete uğradı. Akşener, kaçınılmaz olarak olağanüstü seçimli kongreye gitme karar aldı.

İYİ PARTİ KONGREYE GİDİYOR

Meral Akşener’in aday olup olmayacağı belli değil. Çekilebilir. Emanetçi bir adayı destekleyebilir. Ama Akşener ne yaparsa yapsın İYİ Parti birkaç adayın yarışacağı bir kongreye gidecek. Koray Aydın, Müsavat Dervişoğlu ve Kürşat Zorlu ile Bilge Yılmaz potansiyel genel başkan adayları. Elbette ki kongreyi adaylardan biri kazanacak ama sorun şu ki ortada parti kalmadı. 14 Mayıs seçimlerinde yüzde 9.6 oy alan İYİ Parti bu seçimlerde yüzde 3’e geriledi.

TABELA PARTİSİ OLDULAR

Bu seçimler büyük iddialarla ortaya çıkan DEVA, Gelecek, Saadet ve Demokrat Parti’yi tabela partisi konumuna düşürdü. Saadet Partisi ve Demokrat Parti için söylemiyorum ama AK Parti’yi parçalatmak üzere kurdurulan DEVA ve Gelecek partilerinin nefesi yeni bir seçime yetecek mi emin değilim.

AK PARTİ’DE DEĞERLENDİRME SÜRECİ

AK Parti seçim gecesinden itibaren değerlendirme sürecini başlattı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan balkon konuşmasında, “31 Mart seçimlerinin neticelerini açık yüreklilikle değerlendireceğiz, özeleştirimizi cesaretle yapacağız” dedi.

İl il, ilçe ilçe, sandık sandık değerlendirme yapılması gerekiyor. 2023 Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde de il ve ilçe bazlı değerlendirmeler yapıldı. Ben onu kast etmiyorum. O zaman istatistik gibi bakıldı. Ama seçimler istatistik değildir.

EKONOMİ SİNYAL VERDİ

1- Ekonomi. Demirel’in, “Tencerenin götürmeyeceği hiçbir iktidar yoktur” sözünün önemi bir kez daha ortaya çıktı.

Cumhurbaşkanlığı seçiminde de ekonomi etkiliydi. Ancak beka sorunu öne çıktı. Ekmeksiz yaşarım ama vatansız yaşayamam duygusu baskın geldi. Ama seçmen ekonomiyle ilgili faturayı yerel seçimlerde kesti.

EMEKLİLER BELİRLEDİ

2- Bu seçime emekliler damgasını vurdu. Geçim sıkıntısını derinden yaşayan emekliler muhalefete oy vererek, iktidarı uyardı. Emekliler AK Parti’nin doğal tabanını oluşturuyordu. Memurlara yapılan seyyanen zamdan sonra adalet duyguları incindi. Seçimlere katılım oranının düşük olmasının bir nedeni de emeklilerin bir bölümünün sandığa gitmemesi oldu.

3- Aday tespitindeki hatalar.

Bu liste uzatılabilir.

GEÇMİŞ SEÇİMLERDE YAŞANDI

AK Parti hiçbir seçimde bu denli gerilemedi. Ama seçimlerde geriye düşüp bir sonraki seçimde sıçrama yaptığı zamanlar oldu. 2009 yerel seçimlerinde yüzde 38’e düşen AK Parti 2011 seçimlerinde yüzde 49.8’e sıçradı. Yine 7 Haziran 2015 seçimlerinde yüzde 40 aldı. 5 ay sonra yapılan 1 Kasım seçimlerinde ise yüzde 49’a çıktı. AK Parti 2028 seçimlerinde aynı başarıyı tekrar edebilecek mi?

Bu kez farklı bir yöneliş söz konusu. Bundan sonraki süreci sadece AK Parti’nin yapacakları değil, muhalefetin hataları da belirleyecek

ERDOĞAN’IN MESAJLARI

Cumhurbaşkanı Erdoğan, balkon konuşmasında yeni sürecin yol haritasını da ortaya koydu.

EKONOMİDE POPÜLİST POLİTİKALAR YOK

1- Mevcut ekonomi politikalarının devam edeceğini söyledi. Popülist adımlardan uzak durulacağı güvencesini verdi. Seçimlerden sonra piyasalarda büyük dalgalanmaların yaşanmamasında bu güvence etkili oldu.

ERKEN SEÇİM YOK

2- Erken seçim yok mesajını verdi.  “Önümüzde hazine değerinde 4 yıldan uzun bir süre var” diye konuştu.

3- “Millet iradesine saygılıyız” dedi. “Hiçbir surette milletimizin kararına hürmezsizlik etmeyeceğiz” dedi.

DEĞİŞİM MESAJI

4- Değişim mesajı verdi. Erdoğan 2019 yerel seçimleri ve 2023 Cumhurbaşkanlığı seçimlerinden sonra değişim beklentisini karşılamamıştı. “Seçim sonuçlarına göre gereken adımları atacağız” diye konuştu.

YENİ BAŞLANGIÇ SİNYALİ

5- “31 Mart seçimleri bizim için bir yenilgi değil, bir dönüm noktasıdır” diyerek seçimleri bir bitiş olarak değil tam aksine yeni bir başlangıç olarak gördüğünü söyledi.

YİĞİT DÜŞTÜĞÜ YERDEN KALKAR

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Siirt’te okuduğu bir şiir yüzünden hapse girdikten sonra 3 Kasım 2002 seçimlerine siyasi yasaklı olduğu gerekçesiyle sokulmamıştı. Ara seçimde Siirt’ten aday olunca, “Yiğit düştüğü yerden kalkar” dediler. Seçmen AK Parti’ye önemli bir uyarıda bulundu. Gemi denizde fırtınaya yakalanabilir ama önemli olan dümeninde tecrübeli bir kaptan varsa sahile ulaşır. AK Parti’nin en önemli şansı başında Erdoğan gibi tecrübeli bir liderin bulunması.

DİYET BORCU

Ekrem İmamoğlu, DEM Parti’nin desteğiyle seçimleri kazandı ama DEM Parti ilk günden diyet borcunu ödetmek istedi.

DEM Partili Meral Danış Beştaş, “İmamoğlu ‘bu oylar benimdir’ demesin sakın. Aldığı oylar onun değil. Bizim oylarımızdır” dedi. 2018 seçimlerinden sonra da HDP’li Fatma Kurtulan Meclis’te, “İYİ Parti, size söylüyorum şu an koltuklarınızda HDP’nin oylarıyla oturuyorsunuz” diye seslenmişti.