Meclis’te güvenlik soruşturması krizi

Bakmayın böyle futbol deyimiyle anlattığıma. Güvenlik soruşturmasıyla ilgili yasa teklifinin görüşmeleri nedeniyle Meclis’te ciddi bir gerilim yaşandı.

CHP’li Meclis Başkanvekili Haydar Akar, güvenlik soruşturmasıyla ilgili kanun teklifinin tümü üzerindeki görüşmelerin tamamlandığını belirterek, maddelere geçilmesini oylamaya sunuyor.

TUTANAKLAR

Devamını Meclis tutanaklarından aktarıyorum.

CHP Grup Başkanvekili ÖZGÜR ÖZEL – Biz çoğuz... Başkanım, burada artık hiç şüpheye... Kesinlikle çoğuz Başkan. Siz de sayabilirsiniz, hiç şeye gerek yok. Reddedildi, reddedildi Sayın Başkan.

CHP Adana Milletvekili ORHAN SÜMER –  Başkan, bak, içeriye çağırıyorlar.

CHP Grup Başkanvekili ÖZGÜR ÖZEL– Uyuşmazlık değil, siz kendiniz görüyorsunuz Sayın Başkan.

CHP Adana Milletvekili ORHAN SÜMER – Başkanım, çağırıyorlar, bak. Başkanım, içeri çağırıyorlar.

MHP Grup Başkanvekili MUHAMMED LEVENT BÜLBÜL – Başkanım, biz fazlayız.

AK Parti Grup Başkanvekili CAHİT ÖZKAN – 2 el kaldırıyor, 2 el!

BAŞKAN – Evet, kabul edilmemiştir. (CHP ve HDP sıralarından “Heey!” sesleri, alkışlar)

Zaten ne olduysa bundan sonra oluyor.

Çünkü Divan kâtibi AK Parti Mardin milletvekili Şeyhmuz Dinçel, elektronik oylamayı işaret ederek, “Makinaya gidelim, makinaya gidelim” diye itiraz ediyor.

Buna muhalefetin engelleme hakkı diyoruz. Ancak Meclis’i çalıştırmak da iktidarın görevidir.

GEÇMİŞ ÖRNEKLER

Meclis İçtüzüğü’nün 13. Maddesi oylamanın yenilenmesini düzenliyor. Geçmişte de bu yola başvurulmuş.

14 Aralık 1978 tarihinde Kültür ve Turizm Bakanlığı bütçesinin bölümlerine geçilmesi oylaması sırasında yaşanmış. Başkan, bölümlerinin kabul edilmediğini açıklamış. 17 Aralık günü oylama işlemi tekrar edilip, kabul edilmiş.

28 Ocak 1997 tarihinde ise Meclis soruşturması önergesi oylanarak reddedilmiş. Ancak Hikmet Uluğbay, Bülent Ecevit’in, oy kullandığı halde kullanmadı şeklinde göründüğünü belirtip, itiraz etmiş. 5 Şubat 1998 tarihinde oylama tekrarlanmış.

21 Şubat 2015 tarihinde İç Güvenlikle ilgili Kanun Tasarısı’nın oylanması sırasında çeşitli hatalar yapıldığına ilişkin itirazlar üzerine 3 Mart 2015 tarihinde Divan Kararı oylamaya sunulmuş.

Ağrı Milletvekili Berdan Öztürk’ün 35 gün ardışık izinli sayılmasına ilişkin Başkanlık Tezkeresi, 9 Ocak 2018 tarihinde oylanarak reddedilmiş. Başkanlık Divanı’na yapılan itiraz ise Başkanlık Divanı’nın 24 Nisan 2018 tarihli kararı ile kabul edilmemiş.

Meclis Başkanı Mustafa Şentop’un başkanlığında yapılan Danışma Kurulu’nda oylamanın yenilenmesi istendi. Şentop, Meclis İçtüzüğü’nün 141. maddesine göre Divan kâtibinin itirazı üzerine oturumu yöneten başkan Haydar Akar’ın elektronik oylama yapması gerektiğini belirtti.

KANITI CHP VERDİ

Meclis’te sert tartışmalar yaşandı. Meclis başkanvekili Haydar Akar kararının arkasında durdu. Ancak yapılan oylamada güvenlik soruşturmasıyla ilgili teklifin maddelerine geçilmesi kabul edildi. Meclis’teki tartışmalar sırasında AK Partililer, bir CHP milletvekilinin sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımdan yararlandılar. O videoda AK Partili kâtip üye Şeyhmuz Dinçel, “Makinaya gidelim” diyor. İyi ki CHP var.

DEĞİŞEBİLİR

Güvenlik soruşturmasıyla ilgili düzenleme ilk haliyle AK Parti içinde de önemli tartışmalara neden olmuştu. Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararı doğrultusunda düzenlemeler yapıldı. Meclis’teki müzakereler sırasında önergelerle yeni değişiklikler yapılırsa sürpriz olmasın.

DEMİRTAŞ, NEDEN GERRY ADAMS OLAMIYOR

HDP eski Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş’ın üçüncü ittifak önerisi siyasette karşılık buldu. Ama HDP’liler bu öneriden pek memnun kalmadı. Demirtaş’ın, “demokrasi ittifakı” istediğini söylemek zorunda kaldılar. Selahattin Demirtaş’ın önerileri siyasette karşılık buluyor. Özellikle HDP tabanını ve Türk solunu etkiliyor. Ama bu durumdan HDP yönetiminin ve Kandil’in memnun olduğunu söylemek mümkün değil.

Demirtaş da Kandil’den ve İmralı’dan rahatsız. Bir ara yeni bir parti projesi geliştirmişti. PKK damgasını taşımayan ve Türk solunu da içine alan yeni bir parti. Hatta cezaevinde ziyaretine gelen bazı önemli isimlerle de paylaşmıştı. Ancak ne zaman ki Kandil’in haberi oldu, Kandil’in baskısı üzerine Başak Demirtaş alelacele yalanlamak zorunda kaldı. Demirtaş’ın yeni parti konusundaki yaklaşımı sağlıksız değil. Terör ve şiddet damgasını taşımayan, Kandil ve İmralı vesayeti altında olmayan yeni bir arayışı dillendiriyor. Doğru düşünüyor. Sırtında PKK damgasını taşıyarak Türkiye partisi olmak mümkün değil. Bu yaklaşım Kürt seçmen ve Türk solunun bir kısmında karşılık bulabilir. Ama Selahattin Demirtaş’ta eksik olan bir şey var. O da yeterince cesur olmaması. O nedenle İRA terörüne karşı çıkan Sinn Fein lideri gibi bir Gerry Adams olamıyor.

ANAYASA MAHKEMESİ İADE KARARINI YAZIYOR

ANAYASA Mahkemesi, HDP ile ilgili iddianamenin iadesine karar vermişti. İadeyle ilgili yasal bir süre yok. Ama Anayasa Mahkemesi’nin iade gerekçeleri tek tek, maddeler halinde sıralanıp Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’na gönderilecek. Oy birliğiyle alınan iade kararı dün imzaya açıldı. Kararla ilgili imzaların tamamlanması bekleniyor. Çünkü iade yazısında kararlara atıf yapılıyor. İade yazısı gecikmeden, bir üst yazı ile Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’na iade edilecek.

Anayasa Mahkemesi’nin iade gerekçesi Anayasa ve Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu açısından iki esas üzerine oturuyor.

ANAYASA AÇISINDAN

1- Anayasa Mahkemesi, HDP iddianamesinin Anayasa’nın 68 ve 69. maddelerinde düzenlenen odak olma fiili arasındaki gerekli ilişkilendirilmenin yapılamadığına hükmetmişti. Odak olma fiiline gerekçe gösterilen isimlerin, hangi eylemi, eylem tarihi, kimlik bilgileri ve fiilin işlendiği dönemdeki görevi gibi usul eksikliklerini tespit etmişti.

CMK AÇISINDAN

2- Kapatma davalarında Ceza Kanunu’ndaki bazı hükümler uygulanıyor. İddianamenin kabul edilebilirliği için yapılan ön incelemede Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 170 ve 174. maddelerine göre eksiklikler tespit edildi.

CMK’nın 170. maddesinde, “İddianamede yüklenen suçu oluşturan olaylar, mevcut delillerle ilişkilendirilerek açıklanır” deniliyor. “İddianamenin sonuç kısmında şüphelinin sadece aleyhine olan hususlar değil, lehine olan hususlar da ileri sürülür” hükmü yer alıyor. Ceza Muhakemeleri Kanunu’ndaki önemli düzenlemeler 25 Mayıs 2005 tarihinde Cemil Çiçek’in Adalet Bakanı olduğu dönemde gerçekleştirilmişti.

HDP ile ilgili iddianamede, siyaset yasağı istenen şahısların hangi eylemlerinin odak oluşturduğu konusunda eksiklikler tespit edilmişti. 687 kişi hakkında siyaset yasağının istendiği iddianamede, ölen ya da HDP’den istifa eden bazı şahıslara siyasi yasak istendiği belirlenmişti.

YENİ BAŞTAN

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Bekir Şahin, belirlenen eksiklikleri giderip, yeni bir iddianame ile Anayasa Mahkemesi’ne dava açarsa, prosedür baştan başlamak üzere uygulanacak.