Darbe girişimi muhalifleri susturmak için açık çek değil

 Muammer Elveren/ Paris

Le Monde gazetesi bugünkü sayısında Türkiye’de 15 Temmuz gecesi başarısızlıkla sonuçlanan darbe girişiminden sonra olağanüstü hal ilan edilmesini “Erdoğan kendi ‘demokratorya’sını kuruyor” başlığıyla verdi. Gazete, kelime oyunu yaparak ‘demokrasi’ ve ‘diktatörlük’ kelimelerini birleştiriyor.Darbe girişiminden sonra 16 Temmuz’da Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Marc Ayrault, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’na telefonda “Türk demokrasisinin bu sınamadan daha güçlü çıkmasını ve temel özgürlüklere tümüyle saygı duyulmasını” dilediğini iletti. Daha sonra yapılan açıklamada Ayrault’nun “Türk halkı, kurumlarına riayet etme yönünde irade göstererek büyük bir olgunluk ve cesaret göstermiştir. Birçok kişinin hayatını kaybetmiş olmasıyla, bunun bedelini çok ağır ödedi. Fransa, Türk demokrasisinin bu sınamadan daha güçlü çıkmasını ve temel özgürlüklere tümüyle saygı duyulmasını diler” dediği belirtildi.Ancak bu görüşmeden sonra medyada yer alan haberlerde “Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Marc Ayrault’nun ‘Türkiye’deki darbe girişiminin Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a muhaliflerini susturmak için bir ‘açık çek’ anlamına gelmez” dediğine yer verildi. Fakat Türkiye’yi eleştiren Dışişleri Bakanı Ayrault, Fransa’da 13 Kasım 2015’te 130 kişinin hayatını kaybettiği IŞİD saldırılarının ardından yasada en fazla 12 gün sürmesi gereken olağanüstü hali 20 Kasım 2015’ten bu yana üçüncü kez üçer ay uzattığını unutuyor. Parlamentonun kararıyla 14 Temmuz 2016’da Fransa Ulusal Günü kutlamaları sırasında 84 kişinin ölümüyle sonuçlanan terör saldırısından sonra olağanüstü halin 6 ay daha uzatılmasına karar verildi. Türkiye’de olağanüstü hal ilanı toplantıları sürerken El Cezire televizyonuna konuşan Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Ayrault’nun bu konuşmasıyla ilgili soruya verdiği cevap Fransa’da yankı uyandırdı. Erdoğan “Darbe girişimi suçtur tabii ki, bunları yargıya teslim etmek devletin sorumluluğunda. Bir insan eğer suçlu bulunursa cezasını çekmeli. Kişisel olarak Fransa Dışişleri Bakanı yorum yaptıysa, bu bir hatadır, kendi işine bakmalı. Ama demokrasi dersi almak istiyorlarsa, bizden alabilirler” cevabını vermişti.

Berlin ilk kez bu kadar kaygılıydı
Celal Özcan/ Berlin
Gazetecilik mesleğim boyunca ilk kez buradaki Türkleri ve Almanları Türkiye’deki gelişmelerden dolayı böylesine endişeli ve kaygılı görüyorum.15 Temmuz Cuma. Akşam saat 21.30. Cep telefonuma Almanca bir son dakika haberi düşüyor: “Türkiye’de askeri hareketlilik”... Haber, bir anda alev gibi yayılıyor. Telefonum susmuyor. Türkiye hayranı Alman tanıdık ve dostlarım çok endişeli. İlk kez Almanya’daki genç kuşak Türklerin de bir anda Türkiye’yi ne kadar yakından takip ettiğine şahit oluyorum. Hemen herkes ya ekran başına kilitlenmiş, gelişmeleri izliyor ya da Berlin, Köln, Hamburg gibi kentler başta olmak üzere bayrağını kapan Türk temsilciliklerin önüne koşuyor. Alman kamuoyu, basını, televizyonu da gelişmeleri çok yakından izliyor. Üç milyona yakın Türk’ün yaşadığı Almanya için Türkiye kapı komşusu. Alman kamu televizyonları İstanbul’daki muhabirlerine canlı bağlanarak ne olup bittiğini aktarmaya çalışıyor. Berlin’de hükümet yetkililerinden henüz bir açıklama gelmiyor. Belli ki, onlar da hazırlıksız yakalanmış. Başbakan Merkel Avrasya gezisinin son durağı Moğolistan’da. Almanya saatiyle gece saat 01.00’de hükümet sözcüsü Steffen Seibert’in Moğolistan’dan Twitter’a yazdığı mesaj düşüyor. Mesajda “Türkiye’deki demokratik düzene saygı duyulmalı” deniyor. Gecikmeli mesaj daha sonra Alman basınında, Merkel yine geç kaldı, bekledi, kazanandan yana tavır aldı eleştirilerine yol açıyor. Alman Dışişleri Bakanlığı, Türkiye’de olup bitenleri takip etmek için hemen kriz masası kuruyor. Bir iç karışıklık durumunda Türkiye’de bulunan Alman turistlerin hayatı ön planda. İstanbul ve Ankara’daki Alman vatandaşlarına “Çok dikkatli olun. Ev ve otelinizden dışarı çıkmayın” deniyor.  Başbakan Merkel, cumartesi öğleden sonra Moğolistan’dan Berlin’e döner dönmez, başbakanlıkta acil bir basın toplantısı düzenliyor. Merkel, “Ülkeyi kimin yöneteceğine karar verme hakkı halkın özgür seçimlerdeki iradesidir” diyor.Gazetecilik mesleğim boyunca ilk kez Almanya’yı Türkiye’deki gelişmelerden dolayı böylesine endişeli ve kaygılı görüyorum. Türkiye’den 3 milyon insanın yaşadığı Almanya, Türkiye’nin darbecilerle hesaplaşmada hukuk devleti kuralları dışına çıkılmasından, iç karışıklığın Almanya’ya yansımasından ve bir iltica göçü yaşanmasından korkuyor.