Yerli aşı çalışmalarında son durum

TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Hasan Mandal, virüs benzeri parçacık (VLP) temelli yerli Kovid-19 aşısında gelinen noktayı CNN TÜRK canlı yayınında anlattı.

Prof. Dr. Mandal, şu ifadeleri kullandı:

"HERHANGİ BİR YAN ETKİ GÖRÜLMEDİ"

Aşı ve ilaç geliştirme çalışmalarımız TÜBİTAK ve Sağlık Bakanlığı tarafından yürütülüyor. TÜBİTAK tarafından başlatılan 7 aşı çalışması var. Bugün gelmiş olduğumuz aşamada, 7 aşımızda VLP aşımız Mart ayında Faz 1 çalışmalarına başlamıştık. Ben ve Bakanımız gönüllü olmuştuk. Öncelikle bu aşıyı destekleyen kişiler olarak gönüllü olmuştuk. Faz 1 aşamaları 36 gönüllü üzerinde başarılı şekilde tamamlandı. Faz 2 çalışmaları onaylanmıştı. 26 Haziran tarihinde de Faz 2’ye başlandı.

Bugün itibariyle Faz 2 çalışmasının 1. dozu tamamlanmıştı, 2 dozunda da da 170 gönüllüye ulaşıldı. 330 gönüllümüzün tümü 1. dozunu oldu. 2. dozda da 170 sayısı bugün aşılmış olacak. 3 Merkezde yürütülen çalışma bunlar, Ankara, İstanbul ve Kocaeli’de. Bayram olmasına rağmen, gönüllülerimiz ülkemizin 21 farklı ilinden Ankara, İstanbul ve Kocaeli’ne gelerek ilk ve ikinci doz aşılarını oldular. Bugüne kadar geldiğimiz aşamada herhangi bir yan etki görülmedi. Bunu Faz 1’de de görmüştük.

EYLÜL ORTASINDA FAZ 3’E BAŞLANACAK

Dünyadaki diğer geliştirilen aşılardan bize göre farklılığı, öncülüğü, virüsün hepimizin bildiği ‘taç bölgesi’ olarak ifade edilen yüzeyindeki bölgeye olarak geliştiriliyor. VLP ise virüsün dört protein bölgesine yönelik geliştirildi. Dolayısıyla tasarım  noktasında etkinliğinin daha yüksek olmasını bekliyoruz. Aynı zamanda varyasyonlara göre hızlı şekilde tasarlanıyor. VLP aşımız, hem Çin’deki Vuhan hem de İngiliz varyantına karşı Faz 2’de şu an kullanılıyor. Etkinliğini göreceğiz yakın zamanda. Faz 2 için 4 Ağustos tarihinde aşılama süreci tamamlanmış olacak. 

35 ve 49. gün analizleri yapılacak. Eylül ayı ortasında da inşallah Faz 3’e başlamayı hedefliyoruz. Hocalarımız, Faz 3’te delta varyantına karşı tasarlanma noktasında gece gündüz çalışıyor.

(Günlük ne kadar üretilecek? Gerekli tesisler hazır mı?) İhtiyaç dahilinde daha fazla üretim noktasında kapasite artırılabilecek.

(Herkese yapılabilecek mi?) Gerçekleştirdiğimiz aşının özelliği, biyoteknolojik aşıya uygun olmasına karşın güvenirlik boyutunda, kendimiz bugüne kadar hem Faz 1 hem de Faz 2’de herhangi bir yan etkisinin olmaması bunun şu an için güvenirliliğinin uygunluğunu söylüyor. Şu an araştırma çalışmaları sürüyor. Yüzde yüz bir cevap vermek yanıltıcı olabilir.

(Faz 3 çalışması ne anlama geliyor?) Faz 1 bu aşının ne kadar güvenliği olduğunun göstergesi ve en önemli boyut. Faz 2, güvenliği belirlenmiş aşının ne kadar etkin olduğunun kanıtlanması açısından önemli. Faz 3 ise çok daha geniş kitlelerle sadece Türkiye’de olmamak üzere, başka ülkelerde de, daha yaygın kullanımı öncesi geniş kitlelerce etkinliğinin kanıtlanması adına yapılan bir çalışma grubudur. Faz 3 çok daha geniş bir kitle ile yapılacak. VLP aşımız açısından buna hazırız.

YERLİ AŞI NE ZAMAN KULLANILACAK?

(Faz 3 ne zaman sona erecek? Ne zaman yaygın şekilde kullanılacak?) Planlarımızı söylediğimiz takvime göre ilerlemeye çalışıyoruz. Faz 3 çalışmaları için Ağustos-Eylül aylarında demiştik. Bu süreç bir araştırma çalışması. Yıl sonu hedefimizi koruyoruz. Yıl sonunda inşallah Faz 3 çalışmamızı başarıyla tamamlayıp, bunu kitlesel kullanıma hazır hale getirmeye çalışacağız.

(Yerli aşı salgını bitirecek mi? Dünyaya ihraç edilecek mi? Ortak üretim isteyen ülkeler var mı?) Bazen morallerimiz bozuluyor ya da iyileşiyor, şunu duyuyoruz… 2 hafta öncesinde vaka sayılarını 5000 altına indirmiştik. Şu an 12 bin gibi bir rakama ulaştı. Bu sürecin tahmin vererek söylemek kolay değil. Aşıyı ithal edebiliyoruz ama yerli aşıya ihtiyaç var. Pandeminin ne zaman biteceğini bilmiyoruz. Pandemiye göre bu çalışmalarımızı yapıyoruz.