Üniversite Tercih Rehberi

Sırada tercih var

Nuran Çakmakçı

Kılavuzu inceleyince göreceksiniz, yüzlerce farklı lisans ve ön lisans programı arasında tercih yapmak oldukça zor. Hele de daha kararınızı vermemişseniz bir mesleğe doğru ilk adımı atacakken işiniz pek de kolay değil.

Sonuçlar açıklandı, üniversitelerin 1 milyon 56 bin 129 kontenjanından birine yerleşmek için sırada tercih var. 6-14 Temmuz arasında gelecekte yapacağı meslekle ilgili yola çıkacak yüz binlerce adaydan 874 bin 989’u devlet, 158 bin 393’ü vakıf üniversitelerine kayıt yaptırabilecek.

Kuşkusuz bunun da yolu doğru tercihten geçiyor. Bunun için de uzmanlardan tercihle ilgili tüyolar aldık, en çok yapılan hataları hatırlattık. Tercihlerinizi yaparken hangi yolu izlemeniz, nelere dikkat etmeniz konusunda uzmanların söylediklerini dikkate almakta yarar var. Bu yıl bazı bölümlerde yapılan değişiklikleri bilmenizde yarar var. Özelikle temel bilimler, tıp ve hukuk alanındaki verileri dikkatli okuyun.

Üniversite kapısını aralarken üniversite adayları için hazırladığımız bu ekin kapak konusunu ‘staja’ ayırdık. Büyük şirketlerin staj politikalarını ve stajyer seçerken aradığı nitelikleri sorduk. Yurtdışındaki üniversiteler en az 2 yılı bulunduğu ülkenin dışında staj yaparak geçirmeyen öğrencilerine diploma vermiyorlar. Bizim ülkemizde de üniversiteler büyük şirket ve sanayi kuruluşları ile işbirliği yaparak mezuniyet öncesi öğrencilerini iş hayatına hazırlıyor, hatta gelecekte çalışacakları işyerlerinin kapısını açıyor. İşte bu fırsatı değerlendirenler mezuniyetlerinde iş kaygısı yaşamıyorlar.

Şirket yöneticileri işe alımlarda kendi stajyerlerine öncelik tanıdığını, istekli olup, kendini iyi ifade eden ve en önemlisi İngilizce bilenlerin öncelikli olduğuna dikkat çekiyor.

Unutmayın, artık iş dünyası sıradan mezunları kabul etmiyor. Siz de farklılıklarınızı stajla yaratabilirsiniz. Mümkünse uluslararası şirketlerde, farklı ülkelerde bu şansı kullanın. Üniversite kapısında herkesin kafasında iyi bir eğitim, iyi bir kariyer merdiveni var. Ama, maalesef 1 milyona yakın gençten çok azı bu fırsatı yakalıyor.

Siz de, bu azınlık arasında yer almak için tercihinizi iyi yapın. Hazırladığımız bu ekte, size üniversite seçiminde rehberlik etmeyi planladık. Ekimiz, Türkiye’deki vakıf üniversitelerine yönelik bir ek. Bu süreçte vakıf üniversitelerini tanımanız için hazırladığımız rehbere göz atmanızda fayda var. Yararlı olması dileğiyle.

Üniversite tercihleri başladı

Esra Ülkar
Uzun ve yorucu bir sınav döneminin ardından üniversite ve bölüm tercih dönemi başladı. Adaylar 6-14 Temmuz tarihlerinde tercih yapabilecek. İşin en keyifli yanı olan kayıt dönemi ise ağustos ayında. Kayıtlar ağustosta

Yerleştirme sonuçlarına göre üniversite kayıtları 3-7 Ağustos tarihleri arasında tamamlanacak. İsteyen adaylar Üniversiteye gitmeden internet üzerinden de kayıt yapabilecek. Online ortamda e- kayıt yapmak isteyen adaylar ise 28 Temmuz-5 Ağustos arasında işlemlerini gerçekleştirebilecek.

Üniversiteye giriş sınavlarının ilk adımı olan Yükseköğretime Geçiş Sınavı’na (YGS) bu yıl 1 milyon 987 bin 488 aday girdi. İkinci adım olan Lisans Yerleştirme Sınavları’na (LYS) ise 1 milyon 368 bin 941 kişi girmeye hak kazandı. Bunların 953 bin 280’i LYS’ye girmek için başvuru yaptı. Adayları şimdi bir tercih maratonu bekliyor. Üniversite tercihleri 6-14 Temmuz tarihleri arasında gerçekleşecek. Tercih işlemleri T.C numarası ve şifre ile ÖSYM’nin http://ais.osym.gov.tr internet adresinden bireysel olarak yapılabilecek. Başvuru merkezlerinden tercih alınmayacak. Posta yoluyla gönderilen tercih listeleri de işleme konulmayacak.

N AZ 140 ALMAK GEREKİYOR
2015-YGS’ye girip 140 veya daha fazla puan alanlardan sınavsız geçiş hakkı bulunmayanlar, 2015 YGS’ye girip 140 veya daha fazla puan alanlardan sınavsız geçiş hakkına da sahip olanlar ile sadece sınavsız geçiş hakkı bulunanlar, ÖSYS merkezi yerleştirmede, yükseköğretim ön lisans programları arasından tercih yapacak. 180 ve daha fazla puan alanlar da 4 yıllık yükseköğretim programlarını listesine yazabilecek.

Adaylar, tercihte bulunacakları tablolardan programları istek sırasına koyarak, tercih bildiriminde bulunacak. 2015-YGS’ye girenlerden en az bir puan türünde 140 veya daha fazla alanlar, yerleştirmede kullanılacak Y-YGS ve varsa Y-LYS puanlarını da göz önünde tutarak, kılavuzdaki açıklamalara göre tercih bildirimini internetten bireysel gerçekleştirecek. Sadece sınavsız geçiş için başvuranlar ile 2015-YGS’de hiçbir puan türünde 140 veya daha fazla puan alamayan adaylardan sınavsız geçiş hakkı bulunanlar da tercih bildirimini aynı şekilde yapacak. 2015-YGS’de 140 veya daha yüksek puan alanlardan sınavsız geçiş hakkına da sahip olanlar, tercihlerini, sınavlı veya sınavsız geçişi göz önünde bulundurmadan istedikleri sırada yapabilecek.

SADECE TERCİH SIRASI DEĞİŞTİRİLECEK
Adayların süresi içinde tercihlerinde değişiklik yapma imkânı olacak. Ancak sadece listeye yazılan üniversite ve bölümlerin sıralaması değiştirilebilecek. Bir üniversite ve bölümü silip, yerine başka bir üniversite veya bölüm yazma imkânı yok.

Tercih kılavuzunda yenilikler var
2015 Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu’nda yenilikler de var. Geçen yıla göre kılavuzdaki farklılıklar ve önemli noktalar şu şekilde sıralanabilir:

• Geçen seneden farklı olarak bu yıl 2 yıllık ön lisans programlarına ‘okul birinciliği’ kontenjanı getirildi.
• 2 yıllık ön lisans programlarına Sınavsız Geçiş Kontenjanı (SGK) ve YGS Puanı ile Alan Kontenjan (YGSK) ayrımı getirildi. Böyle bir ayrım olduğu için de geçen yıl Tablo- 3A ve Tablo-3B olarak adlandırılan durum ortadan kaldırılarak ön lisans programlarının tamamı ‘Tablo-3’ adı altında toplandı.
• 4 yıl ve daha fazla süreli lisans programları geçmiş yıllarda olduğu gibi ‘Tablo-4’ adı altında. Bu yıl ‘Tablo-4’e yeni başlıklar eklendi. Bu başlıklara üniversitelerin bölümlerinde kaç profesör, doçent, yardımcı doçent ve görevlendirmeli öğretim üyesi olduğu sayısı da yazıldı.
• Hukukun puan türü değiştiği için kılavuzda hukuk fakültelerinin karşısında herhangi bir başarı sırası yazmıyor.

Son sınavınız doğru tercih yapmak

Üniversite adaylarını sınavlardan sonra zorlu bir süreç daha bekliyor.
Doğru tercih yapmak için nelere dikkat etmeniz gerekiyor? Puanınıza mı, başarı sıranıza mı bakmalısınız? Yanıtları uzmanlar veriyor.
Unutmayın, asıl hedef mutlu olmak

Final Eğitim Kurumları Tanıtım ve Rehberlik Koordinatörü Celil Vardar, ‘tercih’ dönemini ‘YGS ya da LYS’de girilen sınavlardan elde edilen puanların iyi bir üniversiteye dönüştürülme süreci’ olarak tanımlıyor. Ona göre, bu dönem en az sınavlar kadar önemli. “Mutlu olabileceğimiz, yapmaktan keyif alabileceğimiz bir işimiz olmalı. Tercihin özü işte burada. Adaylar seçim yaparken bu noktayı unutmamalı” diyen Vardar, her yıl yaşananlardan yola çıkarak şu uyarılarda bulunuyor:

İş dünyası nasıl çalışanlar istiyor?
Artık iş dünyası, işe alım tercihlerinde “Hangi üniversiteden mezunsun?” sorusunu birinci sırada sormaktan vazgeçti. Çünkü bilgiye, teknolojinin gelişmesi sayesinde artık herkes çok hızlı ve eşit biçimde ulaşabiliyor. Eleman seçimlerinde yeni ölçütler oluşuyor. Üniversite kültürünü gerçekten özümsemiş, problem çözme becerisi yetkinleşmiş, analitik düşünceye sahip olmak, bir aday için asıl tercih nedenleri haline dönüşüyor.

Mezun olduğumuz alanda mı çalışmalıyız?
Önümüzdeki yıllarda üniversitenin herhangi bir bölümünden mezun bir aday, kendisini eğitimini aldığı alanın tamamen dışında bir konuda iş yapıyorken bulabilecek. Bu nedenle adayların tercihlerinde birinci derecede önemli olan ‘iş bulabilme garantisi’ anlayışı giderek değişiyor.

Niçin üniversite?
En önemli noktalardan biri de, tercih yaparken üniversitenin görevlerinin ne olduğunu bilmek. Neden üniversite okumak gerekiyor?

a) Bilindiği gibi üniversite bilim üretiyor, bilim adamı yetiştiriyor.
b) Üniversite bir mesleki donanım kazandırıyor.
c) Bireye, üniversite kültürü kazandırıyor.

Hayatta bir insan için önemli olan mutlu olmaktır. Yüksek puanlar almak, iyi bir üniversiteye girmek, iyi bir iş sahibi olmak, çok para kazanmak ya da ünlü olmak gibi talepler aslında mutlu olmanın araçları. Genellikle bu noktayı hayatın tozu dumanı arasında göz ardı ediyoruz. Siz üniversitede okumayı niçin istiyorsunuz, düşündünüz mü?

Tercihlerde puan mı başarı sırası mı önemli?
Tercihlerde ille de bir veri kullanmak istiyorsanız, kendi başarı sıranızla geçen yılki başarı sıraları arasında bir ilişki kurmanız daha doğru olur.

Kendinizi keşfedince mesleğinizi bulursunuz
Fem Yayın Merkezi Rehberlik Koordinatörü Faruk Ardıç, tercih yaparken en önemli etkenin, adayların istekleri olduğunu vurguluyor. Bu yüzden de adayların kendisini tanıması, yeteneklerini keşfetmesi, çalışmak istediği mesleğin özelliklerini bilmesi; öncelikli tavsiyesi. Ardıç’ın bu konudaki önerileri ise şöyle:

Tercihler istek sırasına göre belirlenmeli
Adaylar, kendilerini tanıyan rehber öğretmenlerden yardım almalı. İstek dışı yapılan Tercihlerde çeşitli sıkıntılar yaşanabiliyor. Örneğin, mimar olmak isteyen bir aday, çevrenin de etkisiyle daha yüksek puanlı endüstri mühendisliğine yerleşebiliyor. Fakat daha birinci sınıfın sonu gelmeden büyük bir hata yaptığını anlıyor, tekrar sınavlara hazırlanmak istiyor. Bazıları ise alışırım düşüncesiyle işi mezun olmaya götürüyor ve ömür boyu süren bir mutsuzluk girdabına kapılıyor. Bundan dolayı adaylar tercih listelerine istemedikleri bölümleri koymamalı.

Bölümler ve üniversiteler araştırılmalı
Tercihler sıralanmadan önce hedeflenen meslekler ve üniversiteler hakkında bilgilere ulaşılması gerekiyor. Adayların, tercihlerini belirlemeden önce programların bulunduğu üniversitelerin internet sayfasında yer alan bilgileri dikkatle incelemeleri, koşullarla ilgili üniversitelerden ayrıntılı bilgi almaları yararlarına olacak. Daha önce yerleşmiş tanıdık öğrencilerden tavsiye almalarında, üniversite gezilerinde fayda var.

Bir üniversitede ısrar etmek yanlış
Bazı öğrenciler “Şu üniversite olsun da hangi bölüm olursa olsun” diye düşünebiliyor. Hâlbuki esas olan, bölüm seçimi olmalı. Çünkü üniversite 4 ya da 5 yıl geçirilecek bir yer. Seçeceğiniz bölüm, dolayısıyla meslek bütün bir hayatı etkileyecek bir tercih. Tek bir üniversitede karar kılmak da anlamsız. Türkiye’nin dört bir yanında devlet ve vakıf üniversiteleri kalite ve eğitim anlamında birbirleriyle yarışıyor.

Üniversite değerlendirme ilkeleri
• Bölüm mezunlarının iş istihdam imkânı neler?
• Üniversiteye ulaşım imkânları nasıl?
• Öğretim kadrosu nasıl? Yatay geçiş ya da çift anadal programları var mı?
• Yabancı dile hazırlık programları bulunuyor mu?
• Vakıf üniversitesi tercih edilecekse ücretleri ne kadar?
• Burslu programını seçecekseniz, bursların devam koşulları neler?
• Barınma ve burs imkânı sağlanabiliyor mu?
• Mezunlarına iş fırsatı sunmada ne derece etkili?

Tercih Tutarlılık denetlenmesi nasıl yapılır?
Bir uzman gözetiminde tercih tutarlılık denetlemesi yapılmalı. Bu yapılırken her program tek tek bir alttaki program ile karşılaştırılmalı, en çok istenen program üste yazılmalı. Ayrıca;

• Doğru tablolardan tercih yapıldı mı?
• Listenizdeki programların giriş için aradıkları bütün özel koşullar taşınıyor mu?
• Listenizdeki programlarla mezuniyet alanı aynı mı? Farklı ise tercih sıraları doğru mu?
• Programların sırası gerçekten istek sırasına uygun mu?