Yeni kütle çekim dalgaları kayda alındı

ABD Ulusal Bilim Vakfına ait Lazer Interferometre Kütle Çekimi Dalga Gözlemevinden (LIGO) yapılan açıklamada, LIGO ve Avrupa merkezli VIRGO gözlemevlerinin 4 yeni dev kozmik cismin çarpışmasına ait kütle çekim dalgalarını kayda aldığı bildirildi.

LIGO ve VIRGO uzmanlarını dev kozmik cisimlerin çarpışmasına ilişkin bulgularını ABD'nin Maryland eyaletinde düzenlenen Kütle Çekimi Fiziği ve Gökbilimi Çalıştayı'nda paylaştı.

Uzmanlar, ortak bulgularını bir basın açıklamasıyla kamuoyuna duyurdu.

Açıklamada, interferometre enstrümanlarının  29 Temmuz 2017'de, 18 Ağustos 2017'de ve 23 Ağustos 2017'de dev kara deliklerin çarpışmasından, 9 Ağustos 2017'de ise dev nötron yıldızlarının çarpışmasından ortaya çıkan kütle çekim dalgalarını kayda aldığı belirtildi. 

29 Temmuz 2017'deki kara delik çarpışmasının bugüne dek kaydedilen en büyük ve en uzak kozmik çarpışma olduğu ifade edildi. Yaklaşık 5 milyar yıl önce yaşanan çarpışmadan Dünya'ya ulaşan kütle çekim dalgalarının çarpışmanın ardından Güneş'ten yaklaşık 5 kat fazla enerji açığa çıktığına işaret ettiği kaydedildi.

17 Ağustos 2017'deki nötron yıldızı çarpışması ise hem optik dalga boyunda hem de kütle çekim dalga boyunda kaydedilen ilk dev kozmik çarpışma oldu. Çarpışmanın ardından daha büyük boyutlu bir nötron yıldızı ortaya çıktı.

Bilim adamları ölçümlerin başladığı 2015 yılından bu yana toplam 10 dev kara delik çarpışmasına ve 1 nötron yıldızı çarpışmasına ait kütle çekim dalgalarının kayda alındığını açıkladı.

Kütle çekimsel dalgaları, büyük çaplı kütle devinimlerinin evrenin uzam-zaman dokusunda yarattığı dalgalanma etkileri olarak tanımlanıyor. Albert Einstein'ın 100 yıl önce genel görelilik teorisinde ortaya attığı kütle çekim dalgaları, ilk kez LIGO tarafından Eylül 2015'te kaydedilmişti.

LIGO, söz konusu gözlemde dünyadan 1,3 milyar ışık yılı ötede iki dev kara deliğin birbiriyle çarpışarak birleşmesinden ortaya çıkan kütle çekimsel dalgalanma etkisini kayıt altına almayı başarmıştı.