Yemek yaparken oluşan zararlı gazların sağlığınızı nasıl etkilediğinin farkında mısınız?

Son dönemde havaların soğuması ve kısıtlamalar sebebiyle evde daha çok zaman geçirmeye, bu zamanı da farklı aktivitelerle değerlendirmeye çalışıyoruz. Yeni tarifler deneyip yemek yapmak da bu aktivitelerin başında geliyor. Online veriler de "tarif" aramalarının şimdiye kadarki en yüksek aranma değerlerine ulaşıp, istatistikleri ikiye katladığını gösteriyor. Tüketicilerin yüzde 73'ü hala ev dışı faaliyetlere devam etmekte tereddüt ediyor. Gelen kış mevsiminin de etkisiyle iç mekanlardaki hava kalitesinin önemi artıyor. Kış aylarında kapalı alanlarda çok fazla vakit geçirmek; kirleticilerin, özellikle virüslerin yayılmasına ve kronik hastalıklara bağlı şikayetlerin artmasına neden oluyor. Özellikle mutfakta kullanılan temizlik ürünleri Uçucu Organik Bileşikler (VOC) yayarken; farklı pişirme yöntemleri ve pişirme sırasında oluşan duman ve koku salınımıyla havada partiküller oluşabiliyor. Evde denediğimiz yeni yemekler eğlenceli anılar yaratmamızda büyük rol oynasa da, iç mekan hava kirliliği söz konusu olduğunda kokular da yaygın bir sorun haline geliyor. 

Yemek Pişirmek Sanıldığı Kadar Masum Mu? 

Dyson Türkiye bu soruna eğilerek, 4 Şubat Perşembe günü düzenlediği djital etkinlikle yemek pişirirken oluşan gazların iç mekan hava kalitesi üzerindeki etkilerine ve evimizde soluduğumuz havanın önemine dair çarpıcı bilgiler paylaştı. Ünlü Şef Somer Sivrioğlu’nun keyifli sohbeti ve canlı yayında yaptığı yemek tarifiyle renklenen etkinliğe, Dyson’ın merkezi Malmesbury’den canlı yayınla bağlanan Dyson Tasarım Mühendisi Sam Taylor, yemek yaparken maruz kaldığımız kirleticilerden ve uygulayacağımız basit ipuçlarıyla hava kalitemizi nasıl iyileştirebileceğimizden bahsetti. 

Pişirdiğiniz yemek türü, pişirme şekliniz ve kullandığınız ev aletleri, kirletici seviyelerini etkiliyor. İster bir kutlama yemeği, ister aileniz ve arkadaşlarınız için hamur işleri yapın; yemek pişirmek, havaya benzersiz bir kirletici bileşeni yayabiliyor. Mutfakta, ultra ince parçacıkların konsantrasyonu genellikle yemek pişirildikten sonra 10 ile 40 kat daha yüksek olabilirken, bazı şehirlerde yemek pişirilen evlerde oluşan PM2.5 olarak adlandırılan küçük partiküllerin, kirliliğin yüzde 62'sine neden olduğu tahmin ediliyor. 

Yiyeceklerin pişirilme şekli mutfaktaki hava kirliliğini etkileyebiliyor. Yiyecekleri ızgara yapmak ve kızartmak gibi yağ bazlı pişirme yöntemleri, daha ince parçacıklar ürettiğinden haşlama veya buharda pişirme gibi su bazlı pişirme yöntemlerinden daha kirletici olabiliyor. Yemek pişirmede kullanılan yağ türü de kirletici seviyelerini etkileyebiliyor ve genel olarak daha yüksek duman sıcaklığına sahip yağlar daha düşük seviyelerde partikül madde üretiyor. Araştırmalar, zeytinyağının en kötü suçlulardan biri olduğunu ve en yüksek partiküllü maddeleri serbest bıraktığını gösteriyor. 

Tüm bunların yanı sıra, pişirme sırasında kullanılan ısıtıcı aletler de hava temizliğini fazlasıyla etkiliyor. Fırınlar, 2001 California Hava Kaynakları Kurulu araştırmasına göre en büyük kirlilik nedenlerinden. Özellikle yiyecek atıkları fırın içerisinde yandıkça, potansiyel olarak zararlı partikül madde konsantrasyonları, Azot Dioksit (NO2), karbon monoksit ve formaldehit, mutfak havasına salınıyor. Yine araştırmalara göre, Azot Dioksit (NO2) seviyelerinin elektrikli sobalar yerine gazla pişirilen evlerde sürekli olarak daha yüksek olduğunu ortaya koyuyor. Elektrikli sobalar, gazla çalışan muadilleri kadar hava kirliliği üretmeyebiliyor, ancak yakıttan bağımsız olarak ocakta pişirilen yiyeceklerden havaya partikül madde yayıyor. 

Fırın veya soba gibi pişirme aletlerinin tamamen havalandırıldığından ve doğru şekilde kurulduğundan, kullanıldığından ve bakımının yapıldığından emin olmak, kirliliği en aza indirmeye yardımcı olabiliyor. Dışarıdaki hava yeterince temizse yemek pişirirken pencereyi açmak veya doğru hava temizleyiciyi kullanmak, kirletici maddeleri filtrelemeye yardımcı olabiliyor. 

Dyson Tasarım Mühendisi Sam Taylor bu konuya dikkat çeken açıklamasında «Mutfakta kullandığımız yöntemler, malzemeler ve aletleri değiştirerek oluşan hava kirliliğini azaltmamız mümkün. Fırın gibi pişiricilerin, mutfağımıza doğru şekilde kurulduğundan ve havalandırıp bakımının yapıldığından emin olun. Mümkün olduğunca elektrikli pişiricileri tercih edin, fazla yağlı yiyecekler daha çok kirlilik üretme eğiliminde olduğundan mümkünse daha yağsız et kullanın, kızartma veya ızgara gibi yağ bazlı pişirme yerine haşlama veya buharda pişirme gibi su bazlı pişirme yöntemini tercih edin. Pişirirken, kirliliği en aza indirmek için sıcaklığı düşürmeye çalışın. Kızartma yapıyorsanız, az kirletici özellikli kızartma yağı kullanın» dedi. 

Mutfaktan gelen hoş kokular ne kadar güzel olsa da, bu kokular bazı istenmeyen hava kirleticileri de beraberinde getiriyor. Mutfak kokusu konusunda endişelenmenize gerek kalmadan en sevdiğiniz yemekleri pişirmenin tadını nasıl çıkarabilirsiniz? Neyse ki kokuları azaltmanın bir yolu var. Dyson hava temizleyicileri, bu kirleticileri yakalayıp yok etmeye yardımcı olarak odanın etrafına temizlenmiş hava yayıyor. Dyson’ın çift katmanlı filtrasyonu, HEPA sertifikalı bir partikül filtresini, gaz emilimini artırmak için Tris ile kaplanmış, oldukça etkili bir aktif karbon filtresiyle birleştiriyor. Bu çift işlevli filtre, hem havadaki koku kaynağının hem de kokunun iç mekandan uzaklaştırılmasını sağlıyor. Dyson Pure Hot+Cool hava temizleyici fan, iç alandaki alerjen ve zararlı maddeleri tespit ediyor. HEPA filtresi sayesinde 0,1 mikron boyutundaki zararlı partiküllerin bile yüzde 99,95’ini hapsediyor. Havadaki zararlı gazları otomatik olarak algılayarak gerçek zamanlı olarak raporluyor. Dengeli bir hava akışı için Air Multiplier teknolojisi kullanan ürünler termostat ısı kontrolüyle otomatik olarak odayı hedef sıcaklıkta tutuyor. Odanın her yerinde kontrol sağlamak için havayı karıştırıp dağıtarak temizlenen havanın yayılımı için güçlü bir hava akışı yaratıyor. Bulunduğu ortamı kışın ısıtıyor, yazın serinletiyor. 

Dyson teknolojisi, her yeri kolaylıkla temizlemeye olanak tanıyan hafif, kablosuz süpürgeleriyle yemek pişirme sürecinize eşlik ederek, mutfağınızın temiz ve hijyenik kalmasını sağlıyor. Dyson’ın kablosuz süpürgeleri birçok farklı başlık seçeneğiyle, en yüksek raflardan, yerdeki en dip köşelere kadar rahatlıkla ulaşabiliyor. Yaptığınız yemeğin kırıntılarını ve kirlerini anında temizleyerek gönül rahatlığıyla yemek yapmanıza yardımcı oluyor. Dyson’ın en akıllı ve en güçlü kablosuz süpürgesi Dyson V11, özel dijital motorundan aldığı güçle çalışıyor. 6 katmanlı filtre sistemi sayesinde polen, bakteri, küf, toz akarı döküntüleri ve evcil hayvan kepeği gibi ince toz parçacıklarını yakalamada oldukça etkili olan ürün, 0,3 mikron kadar küçük partikülleri yüzde 99,99 oranında hapsediyor. Kablosuz teknolojisiyle evinizin her köşesini kolayca temizlemenizi sağlayan süpürgenin LCD ekranı; seçilen güç modunu, kalan çalışma süresini, filtre bakımı zamanlamasını da anlık göstererek evinizde akıllı temizliğin keyfini yaşatıyor. Çift takılıp çıkarılabilir pil takımı, makinenin çalışma süresini 120 dakikaya kadar uzatıyor ve kesintisiz temizlik garantisi veriyor.