Türkiye'nin biyolojik çeşitliliğine 853 bin noktadan yakın takip

Tarım ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar (DKMP) Genel Müdürlüğü tarafından başlatılan Ulusal Biyolojik Çeşitlilik Envanter ve İzleme Projesi (UBENİS), Türkiye'nin biyolojik çeşitlilik zenginliğini gözler önüne serdi. Proje kapsamında 853 bine yakın gözlem noktasından yapılan tespitlerle 13 bin 409 bitki ve hayvan türü envantere alındı.

AA muhabirinin DKMP Genel Müdürlüğünden aldığı bilgiye göre, Türkiye'de son yıllarda biyolojik çeşitliliğin korunması ve sürdürülebilir kullanımına hizmet edecek envanter ve izleme çalışmalarının ulusal düzeyde gerçekleştirilmesi, biyolojik çeşitliliğe ilişkin veri tabanlarının oluşturulması gibi çeşitli projeler hayata geçirildi.

Bu çalışmalar, bulunduğu konumla 3 farklı bitki coğrafyasına sahip olan Türkiye'nin zenginliğini de gösterdi. Avrupa'nın tamamında 12 bin 500 açık ve kapalı tohumlu bitki türü varken, sadece Anadolu'da yaklaşık 11 bin 700 tür olduğu tespit edildi.

Bakanlık da söz konusu biyolojik çeşitliliğin ortaya konulması, gidişatının izlenmesi ve envanter eksikliklerinin giderilmesi amacıyla UBENİS'i hazırladı. Proje kapsamında Türkiye'nin biyolojik çeşitlilik envanteri, damarlı bitkiler, memeli hayvanlar, kuşlar, iç su balıkları, sürüngenler ve çift yaşarlar bazında çalışmalar yapıldı. Biyolojik çeşitlilik envanteri ülke çapında ve tüm ekosistemleri kapsayacak şekilde oluşturuldu.

Veriler Nuh'un Gemisi Veri Tabanı'nda depolandı

Proje kapsamında, 2013'te il bazında biyolojik çeşitlilik envanter çalışmaları başlatılırken, geçen yıl sonu itibarıyla 81 ilde bunlar tamamlandı. Türkiye'nin her yerinden toplanan biyolojik çeşitlilik envanter verileri Bakanlık tarafından 2007'de kullanıma sunulan Nuh'un Gemisi Ulusal Biyolojik Çeşitlilik Veri Tabanı'nda depolandı.

Envanter çalışmalarında, toplam 852 bin 644 konumsal gözlem noktasından 472 bin 17'sini hayvan, 380 bin 627'sini bitki noktası oluşturdu. Toplamda 13 bin 409 bitki ve hayvan türünün tespiti yapıldı ve bunlar envantere alındı. Türlerden 12 bin 145'i bitkiler, 1264'ü de hayvanlardan oluşuyor.

Ülke genelinde 644 lokal endemik, 4 bin 498 endemik takson tespit edilirken, proje kapsamında Türkiye'nin endemizm oranı yüzde 31,8 olarak kayıtlara geçti.

Ayrıca, Türkiye için önemli ekonomik girdi sağlayabilecek türlere ilişkin potansiyel ekonomik değerleri ve bunların kullanılan kısımlarına ilişkin bilgiler de toplandı.

Envanter çalışmalarının tamamlanmasıyla biyolojik çeşitlilik izleme çalışmalarına başlandı. Bu kapsamda her bir il için tür/popülasyon, habitat/ekosistem ve bölgesel düzeyde izleme göstergeleri belirlendi ve izleme planları oluşturuldu. İzlemeler taşrada yürütülen çalışmaların yanı sıra üniversitelerle yapılan protokoller aracılığıyla gerçekleştiriliyor. Mart ayı itibarıyla 292 flora ile 218 fauna türü ve 263 özellikli alan izleniyor.

Biyokaçakçılıkla mücadele çalışmaları

Çalışmalar kapsamında, Türkiye'nin zengin genetik kaynaklarına yönelik biyokaçakçılıkla da mücadele kesintisiz devam ediyor.

Ülke genelinde 2007-2019 döneminde 79 olayda 21 farklı ülkeden 134 yabancı hakkında idari para cezası uygulandı.

Ayrıca, kolluk kuvvetleri ile Tarım ve Orman Bakanlığı arasında biyokaçakçılık verilerinin paylaşılması ve olayların takibinin sağlanması amacıyla "Biyokaçakçılıkla Mücadele Bilgi Sistemi" kuruldu. Sistemde bulunan bilgiler İçişleri Bakanlığı ile yapılan protokol çerçevesinde bakanlıktan sağlanan hat üzerinden kolluk birimlerine veriliyor.