Son teknoloji beynin gizemini çözecek

Gazi Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Musa Yıldız, Nörobilim ve Nöroteknoloji Ortak Uygulama ve Araştırma Merkezi'nde (NÖROM) inme hastalarında robotik yöntem ile el işlevlerinin yerine getirilmesine yönelik robotik ayna terapisi çalışmalarının ilk aşamasının tamamlandığını, geliştirilen robotun hastalara uygulanma aşamasına gelindiğini söyledi.

Rektör Yıldız, yaptığı açıklamada, Yükseköğretim Kurulunun (YÖK) girişimiyle Gazi Üniversitesi, Ankara Üniversitesi ve Orta Doğu Teknik Üniversitesinin güçlerini birleştirerek beynin gizemini çözme yolunda ortak kurduğu Nörobilim ve Nöroteknoloji Ortak Uygulama ve Araştırma Merkezi'nde (NÖROM) yürütülecek bilimsel araştırmalara ilişkin bilgi verdi.

YÖK'ün girişimiyle bu yılın nisan ayında yapılan kanun değişikliği ile üniversitelerin ortak araştırma merkezi kurmasının yolunun açıldığını hatırlatan Yıldız, bunun üzerine 3 üniversitenin eylül ayında ortak merkez için protokol imzaladığını, YÖK'ün onayının ardından merkezin resmen kurulduğunu bildirdi.

Yıldız, NÖROM'da disiplinler arası geçişli nörobilim araştırmaları ile beynin işleyişini anlamak, hastalıklardaki değişimi görebilmek ve tedaviye yönelik bilgi ve teknolojiyi üretmenin amaçlandığını ifade etti.

Gazi Üniversitesi Beşevler Yerleşkesi'nde bir binanın NÖROM için tahsis edildiği bilgisini paylaşan Yıldız, şöyle devam etti:

"Binanın merkeze uygun dönüşümü sonrasında NÖROM projesinin cihaz alımları tamamlanacak ve araştırmalar bu merkezde yürütülecek. Ortak üniversiteler, projenin gerçekleştirilmesi ve merkezin işler hale gelmesi için yoğun destek sağlıyor. Her 3 üniversitenin farklı alanlarda uzmanlaşmış olması; temel bilimler, sağlık bilimleri, mühendislik bilimleri ve sosyal bilimleri harmanlayarak kapsamlı projeler hayata geçirmelerine olanak sağlayacak. Türkiye'de ilk kez 3 üniversite ortaklığında kurulan ortak bir Ar-Ge merkezi olan NÖROM'un kuruluş aşamasında 68 araştırmacı görev alacak.

Gazi Üniversitesi, Ankara Üniversitesi ve ODTÜ'ye ilave olarak 19 farklı üniversiteden bilim insanları da NÖROM'da çalışma yürütecek. Ulusal bir merkez olacak NÖROM'un araştırma birimleri işler hale geldiğinde, merkez ülkemizde ve coğrafyamızda nörobilim ile ilgilenen tüm araştırmacılara açık olacak."

Rektör Yıldız, merkezde bilişsel nörobilim ve nörogörüntüleme, klinik nörofizyoloji, karşılaştırmalı ve çevrimsel nörobilim, sosyal nörobilim, hesaplamalı nörobilim, nöral mühendislik ve nörorobotik olmak üzere 6 ana çalışma grubunun yer alacağını söyledi.

NÖROM'un yakın proje hedefleri arasında günlük hayatta, "Uzay, zaman ve sayı algımız nasıl şekilleniyor? Neden bazı çocuklar zor öğreniyor veya okumayı geç söküyor? Genlerimiz bu süreçleri nasıl etkiliyor" gibi sorulara yanıtlar aranacağını belirten Yıldız, merkezde ayrıca okuma, düşünme, duygulanma gibi beyin işlevlerine ait çalışmalar yürütüleceğini kaydetti.

Yıldız, merkezde yürütülecek diğer ileri düzey araştırma projelerine ilişkin şu bilgileri verdi:

"Beyin ve sinir sistemini mikro düzeyde görmeyi sağlayacak, Türkiye'de olmayan ve gelişmiş son teknoloji nörogörüntüleme altyapısı, bu merkezin çatısı altında kurulacak. Ayrıca birbirinden farklı beyin hastalıklarında beynin çalışmasında nelerin değiştiği, görüntüleme ve beyni uyarabilen teknikler ile hem insan çalışmaları hem de deneysel çalışmalar ile aydınlatılmaya çalışılacak.

Bunların yanında merkez araştırmacılarımız tarafından, beyin gibi hesaplama yapabilen donanımların geliştirilmesi de planlanıyor. İnme hastalarında robotik yöntem ile el işlevlerinin yerine getirilmesine yönelik robotik ayna terapisi çalışmalarının ilk aşaması tamamlandı. Geliştirilen robotun hastalara uygulama aşamasına gelindi. Bu kapsamda öğrenebilen ve hesaplama yapabilen donanımlar geliştirilecek.

Beyinden alınan sistemlerle eğitim metotlarının geliştirilmesinin planlandığı merkezde kurulacak derin öğrenme sistemleri, lise öğreniminden itibaren öğrencilerin eğitiminde kullanılacak. Merkezde, toplumun nörobilim konusunda eğitilmesi, öğrencilerin bu konuda bilinçlendirilmesi de hedefleniyor.'

Rektör Musa Yıldız, NÖROM araştırmacılarından Prof. Dr. Nevzat Gencer ve Prof. Dr. Bülent Cengiz'in parkinson hastalığında çok merkezli, multidisipliner Avrupa Birliği konsorsiyum projesi kapsamında hibrid (manyetik/elektriksel) transkranial uyarım ile motor kaybını geri çevirmeye yönelik projeler yürüttüğünü de sözlerine ekledi.