Öncelikli teknoloji alanlarının belirlenmesinde sona gelindi

Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığından yapılan açıklamada, Cumhurbaşkanlığı Bilim, Teknoloji ve Yenilik Politikaları Kurulu'nun çalışmalarına ilişkin bilgi verildi.

Açıklamada, 10 Temmuz 2018 tarihli ve 1 sayılı "Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi" ile bilim, teknoloji ve yenilik ile ilgili alanlarda Cumhurbaşkanınca alınacak kararlar ve oluşturulacak politikalarla ilgili öneriler geliştirmek amacıyla Bilim, Teknoloji ve Yenilik Politikaları Kurulu (BTYPK) kurulduğu anımsatıldı.

Dünyada gelişmiş ülkeler incelendiğinde etkin işleyen bir Ar-Ge ve yenilik ekosistemi için birincil gerekliliğin, güçlü bir devlet liderliği ve Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinin teşvikine yönelik en üst seviyede sahiplenme olduğunun görüldüğü belirtilen açıklamada, "Bilim, teknoloji ve yenilik alanında böyle bir kurulun kurulması, gelişmiş ülkelerdeki yaklaşımına benzer bir şekilde Sayın Cumhurbaşkanımız nezdinde de konuya ne kadar önem atfedildiğinin net bir göstergesidir. BTYPK'nın görev ve yetkileri arasında bölgesel ve küresel rekabette mukayeseli üstünlük kazandıracak alanları tespit edip bu alanlara yönelik tavsiyelerde bulunmak; bilim ve teknoloji alanındaki araştırma ve geliştirme politikalarının ekonomik kalkınma, sosyal gelişme ve milli güvenlik hedefleri doğrultusunda tespit edilmesi, yönlendirilmesi ve koordinasyonunun sağlanması amacıyla altyapı, insan kaynağı ve diğer tüm kaynakların geliştirilmesine yönelik araştırmalar yaparak öneriler oluşturmak yer almaktadır." ifadeleri kullanıldı.

Ayrıca, Kurul tarafından bu konular da dahil olmak üzere görev alanlarına giren tüm konularda Bakanlıklar, kurum ve kuruluşlar, sivil toplum ve sektör temsilcileri ve alanında uzman kişilerin görüşü alınarak uygulanan politikalar ve gelişmelerin izlendiği, çalışmalarla ilgili Cumhurbaşkanı Erdoğan'a rapor sunulduğu bildirildi.

Kurulun, Türkiye'de yüksek teknolojili ürünlerin üretiminin artırılması, sanayi ihracatının teknoloji düzeyinin yükseltilmesi, katma değer ve verimliliği artıracak şekilde sanayinin dönüşümün sağlanmasına yönelik her türlü adım için geçmiş dönemdeki eğilimleri devam ettiren lineer artışlar yerine, parabolik artış değişimlerinin hedeflenmesi gerektiğini kendine temel kaide olarak benimsediği belirtilen açıklamada, "Ülkemizin orta gelir tuzağından çıkması ve küresel seviyede önde gelen rekabetçi bir ülke olabilmesi için bunun bir seçenek değil, ivedi bir gereklilik olduğunu değerlendirmektedir." ifadelerine yer verildi.

Kurul tarafından öncelikle BTYPK'nın etkin bir işleyiş yapısına sahip olabilmesine yönelik uygun modelin oluşturulması amacıyla analiz çalışmaları yapıldığı aktarılarak, bu amaçla uluslararası ülke örnekleri dikkate alınıp, ülkelerin bilim, teknoloji ve yenilik ekosistemi yönetişim yapılarının analiz edildiği aktarıldı.

Japonya ve Güney Kore örnekleri inceleniyor

Açıklamada, bu analiz kapsamında, çoğunluğu G20 ülkeleri olmak üzere, Küresel Rekabetçilik Endeksi ve Küresel Yenilik Endeksi'nde BTY alanında öne çıkan 20 gelişmiş ya da gelişmekte olan ülkenin göz önünde bulundurulduğuna da dikkat çekildi.

Bu ülkelerin bilim, teknoloji ve yenilik alanında politika yapma süreçlerinde görev alan kurumsal yapıları, politika üretme sistematikleri ve mekanizmalarının incelendiği, buna ek olarak, öncelikli alanlarının nasıl belirlendiğine dair yönetişim modellerinin araştırıldığı belirtildi.

Akabinde ise Ar-Ge ve yenilik ekosisteminin "Planla", "Uygula", "Değerlendir" ve "Önlem Al" adımlarından oluşan çok katmanlı ve döngüsel yönetimini başarıyla uyguladığı değerlendirilen iki ülke, Japonya ve Güney Kore örneklerinin detaylı incelemesinin yapıldığına dikkat çekilen açıklamada, şu ifadelere yer verildi:

"Ülke örneklerine ilişkin analiz sonuçları ve Cumhurbaşkanlığı Politika Kurullarının mevzuata dayalı görevleri ve kullanabilecekleri araçları göz önünde bulundurularak BTYPK'nın yönetişimi ve çalışma yapısına ilişkin öneri geliştirilmiştir. 'T.C. Cumhurbaşkanlığı Bilim, Teknoloji ve Yenilik Politikaları Kurulu'nun Yönetişimi ve Çalışma Yapısına İlişkin Öneri' raporu oluşturulmuştur.

Cumhurbaşkanlığı ikinci 100. Günlük İcraat Programı kapsamında Bilim, Teknoloji ve Yenilik Politikaları Kuruluna (BTYPK) tevdi edilen 'Türkiye Bilim, Teknoloji ve Yenilik Politikaları ve Stratejileri' dokümanının hazırlanması görevine istinaden yapılan çalışmalar tamamlanmıştır. 'Türkiye Bilim, Teknoloji ve Yenilik Politikaları ve Stratejileri' belgesi Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan'ın görüşüne sunulmuştur."

Çalışmalar süresince Ar-Ge ve yenilik ekosisteminde yürütülen faaliyetler sonucu beklenen etki boyutunun "birincil düzey"de önceliklendirildiğine yer verilen açıklamada, Ar-Ge ve yenilik ekosisteminin girdi ve çıktılarından elde edilen kazanımların sosyo-ekonomik etkiye, toplumsal faydaya dönüşümünde iyileştirmeye açık hususların giderilmesinin merkeze alındığı aktarıldı.

Bu bağlamda, "katma değer yaratmaya odaklanan çığır atlatıcı bir stratejik yaklaşımın" gerekli olduğunun benimsendiği vurgulanan açıklamada, şunlar kaydedildi:

"Özetle, yeni dönem için çığır atlatıcı stratejik yaklaşım ile Ar-Ge ve yenilik çıktılarına/etkilerine odaklanma, fikir aşamasından teknolojik ürünlerin başarılı bir şekilde ticarileştirilmesine kadar bütün aşamalar dikkate alınarak Ar-Ge ve yenilik sürecinin bütüncül yönetiminin sağlanması, sosyo-ekonomik fayda odaklı hedeflere odaklanılmıştır. Strateji belgesinde politika öncelikleri, stratejik hedefler ve takip edilmesi önerilen performans göstergeleri yer almaktadır. Bilim, teknoloji ve yenilik ekosisteminin etki ve çıktı odaklı takibine yönelik makro seviyedeki göstergeler ve sayısal hedefleri 11. Kalkınma Planı'na hazırlık çalışmaları kapsamında ilgili kurumlarla paylaşılmıştır. Bilim, Teknoloji ve Yenilik Politikaları ve Stratejileri çalışmasına eş zamanlı olarak Ar-Ge ve yenilik ekosistemindeki darboğazların tespit edilerek ortaya konulması ve çözümler geliştirilmesine yönelik bir analiz çalışması daha yürütülmüştür. Bu darboğazların giderilmesine yönelik atılacak adımlar, politika öncelikleri ve stratejik hedefler kapsamında ağırlıklı olarak çıktı ve etki kazanımlarına götürecek adımlar olarak nitelendirilmektedir."

Açıklamada, Cumhurbaşkanlığı Üçüncü 100. Günlük İcraat Programı kapsamında Bilim, Teknoloji ve Yenilik Politikaları Kuruluna (BTYPK) tevdi edilen "Türkiye'nin Odaklanacağı Öncelikli Teknoloji Alanlarının Belirlenmesi" görevine istinaden yapılan çalışmaların da devam ettiğine dikkat çekilerek, bu çalışma ile Türkiye'de Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinin ortak bir vizyon doğrultusunda yönlendirileceği öncelikli teknoloji alanlarının ortaya konulmuş olacağı aktarıldı.

Küresel eğilimler ve ulusal ihtiyaçlar açısından ön plana çıkan teknoloji alanlarının, etki ve yapılabilirlik boyutlarının da kapsamlı olarak analiz edildiği bilgisi verilen açıklamada, teknoloji alanlarının etki boyutunun, "ekonomik, toplumsal ve ulusal güvenlik etkisi" olmak üzere 3 alt boyutta değerlendirildiği vurgulandı.

Kritik/öncü teknoloji alanlarının ekonomik etkilerinin ortaya konması çalışmaları kapsamında teknoloji alanlarının ekonomik faaliyet kolları ile ilişkilendirilmesine yönelik çalışmanın ise TÜSİAD, MÜSİAD, TOBB ve TÜRKKONFED gibi özel sektörü temsil eden sivil toplum kuruluşları ile Sanayi ve Ticaret Odaları ile işbirliği içinde yürütüldüğüne işaret edilen açıklamada, şu değerlendirmelerde bulunuldu:

"Yapılabilirlik boyutu ise yayın ve projeler üzerinden akademik yetkinlik, özel sektör yetkinliği, insan kaynağı, finansmana erişim ve ülkemizdeki teknolojik hazırlık seviyesini içeren alt boyutlarda yapılan analizlerle belirlenmektedir. Belirtilen alt boyutlardaki nicel analizler ilgili kurumların verileri temel alınarak oluşturulmakta; teknik analiz çalışmaları Merkez Bankası, TÜİK ve TÜBİTAK'ın da dahil olduğu kamu kurumlarından uzmanların katkılarıyla gerçekleştirilmektedir. Nitel analizler ise alanlarında yetkin akademisyenler ve aktif olarak Ar-Ge ve yenilik faaliyetleri gerçekleştiren özel sektör kuruluşlarından uzmanların katılımıyla yapılacak delfi analizleriyle ortaya konmaktadır. Delfi metodu, teknoloji öngörüsü çalışmalarına ilgili tüm aktörlerin katılımının en yüksek oranda gerçekleşmesini sağlayan dünyadaki en iyi yöntemlerin başında gelmektedir.

Tüm teknoloji alanları, yaratacakları etki ve ülkemizde yapılabilirlikleri boyutlarında değerlendirilecek; ülkemizin ekonomik ve toplumsal kalkınmasına Ar-Ge ve yenilik faaliyetleriyle en etkin şekilde katkıda bulunacak teknoloji alanları öncelikli olarak seçilecektir. Öncelikli teknoloji alanlarını belirleme çalışmasının Temmuz ayı içinde nihai hale getirilmesi planlanmaktadır."

Açıklamada, Bilim, Teknoloji ve Yenilik Politikaları Kurulu'nun tüm çalışmalarında katılımcılığı ve tüm ilgili paydaşların görüşlerinin alınmasını kendine bir düstur olarak benimsediğine vurgu yapılarak, ilgili bakanlar, kamu kurum ve kuruluşları, STK temsilcileri ve uzmanlarla ortak çalışmalar, görüşmeler, Ar-Ge ve yenilik ekosisteminin etkinleştirilmesine yönelik istişare toplantılarının düzenli olarak devam ettiği de aktarıldı.