Microsoft'un yüzünü çevirdiği efsane: Windows XP

Microsoft, Windows XP için son güncellemeleri 8 Nisan'da sundu. Bundan böyle, sıradan kullanıcılar için 12 yıllık bu işletim sistemine hiçbir güncelleme gelmeyecek. Yalnızca bazı özel anlaşmalı şirket ve devletler güncelleme alabilecekler.

Windows XP, 25 Ekim 2001 tarihinde piyasaya çıkmış olsa da, gelişim süreci bundan çok daha öncelerine dayanıyor. Hatta, XP aslında Microsoft'un Windows bölümündeki iki proje ve takımın birleşmesiyle ortaya çıkmış bir işletim sistemi.

Neptune ve Odyssey

1990'ların sonlarında, Windows'un tüketici ve iş/server takımları ayrı ayrı işletim sistemleri üzerinde çalışıyorlardı. İş divizyonu "Odyssey" i geliştiriyordu ve bu Windows 2000'in devamı olarak planlanıyordu. Tüketici divizyonu ise "Neptune" üzerinde çalışıyordu ve bu da Windows 98'in devamı niteliğinde olacaktı.

"Neptune", NT ailesinden olan ilk tüketici Windows sürümü olacaktı ve MS-DOS olmadan çalışacak şekilde programlanmıştı. "Neptune" hakkındaki ilginç bir detay, Microsoft'un masaüstü için yeni bir kullanıcı arayüzü düşünmüş olmasıydı. Masaüstündeki "Activity Centers" bölümlerinde, resimler, müzikler ve daha birçok şey olması düşünülüyordu.

Ama, "Neptune" ve onun yeni arayüzü için olan planlar, tüketici kısmı için Windows ME'nin (millenium) çıkarılmasıyla askıya alındı. Windows ME, hala MS-DOS'a sahipti.

2000 yılında Microsoft, "Neptune" ile "Odyssey" takımlarını ve projelerini birleştireceğini açıkladı. İki takım da, "Whistler" isimli projede ortak çalışacaktı ve "Whistler" ın beta sürümleri 2000 ve 2001'de kullanıcılara sunulacaktı. Nisan 2001'de, Microsoft "Whistler" ın tüketici sürümüne resmi ismi olan Windows XP'yi (experience) verdi.

Özellikler ve sistem gereksinimleri

Windows XP ile o kadar çok yeni özellik getirildi ki, hepsinden bu yazıda bahsetmek pek mümkün değil. İşletim sisteminin dikkat çekmesi için bazı görsel değişiklikler yapılmıştı. Buna karşın Windows XP, ilk olarak Windows 95'te tanıdığımız başlat menülü ve masaüstüne sahip basit arayüzü korumuştu.

Microsoft hiçbir zaman Windows XP temalarını değiştirmek için destek sunmamasına rağmen, bunları geliştiren büyük bir alt-kültür türemişti.

Ayrıca Windows XP, sadece bir bilgisayarda kullanılması için bir aktivasyon kodu gerektiren ilk Windows sürümüydü. Açılma süreleri çok daha hızlıydı ve "side-by-side" DLL desteği ile "DLL cehennemi" durumları engelleniyordu. Bir program olması gerektiği gibi çalışmadığında, geriye alma özelliği ile programın yüklü olmadığı bir zamana Windows'u geri alabiliyorduk. Remote Desktop dahil olmak üzere, çok sayıda internet tabanlı özellik de eklenmişti.

Windows XP'nin Home ve Profesyonel sürümleri, bir Intel Pentium 233 işlemci, 64 MB RAM, ve 1.5 GB sabit disk alanında çalışabiliyordu. Nadiren kullanılan 64 bit'lik sürüm ise, 733 MHz bir Intel Itanium işlemci, 1 GB RAM ve 6 GB sabit disk alanı gerektiriyordu.

Windows XP'nin piyasaya çıkışı

Windows XP, resmi olarak 25 Ekim 2001'de piyasaya çıktı ve Microsoft tüm dünyada parti ve kutlama etkinlikleri düzenledi. Bill Gates o sırada etkinlik için New York'taydı ve etkinlikte ücretsiz Sting konseri verilmişti.

Windows XP ile ilgili yorumlar genelde olumluydu, fakat bazı kullanıcılar arayüzün fazla renkli ve çocuksu olmasından şikayetçiydi. Kimileri ise sistem gereksinimini fazla yüksek buluyordu.

Service Pack'ler

Microsoft, Windows XP kullanıcılarına üç ücretsiz servis paketi sundu ve bunlar birçok kusuru gidermenin yanında, bazı ufak tefek özellikler ekledi. Service Pack 1, Eylül 2002'de yayınlandı ve ilk kez USB 2.0 desteğini getirdi.

Windows XP Service Pack 2 Ağustos 2004'te yayınlandı. Diz üstü bilgisayarlarda WiFi kullanımının yaygınlaşması nedeniyle WiFi desteği geliştirilmişti. Son olarak Service Pack 3, Mayıs 2008'de nispeten küçük güncellemeler getirdi.

Windows XP'nin lisanlı satışlarının sayısı biraz tartışmalı bir konu. Çıkışından daha iki ay sonra Microsoft, 17 milyon lisansın satıldığını söylemişti. Bunun ardındansa bugüne kadar herhangi bir kesin bilgi açıklanmadı. 2006'da bir IDC araştırmacısı, dünya çapında 400 milyon Windows XP'nin kullanıldığını ileri sürdü.

Resmi olarak, Windows XP'nin tek başına bir ürün olarak perakende satışları 2008'de sona erdi. XP yüklü olarak gelen bilgisayarların da 2010'da satıştan kalkacağı söyleniyordu. Ama durum böyle olmadı ve XP, piyasanın dev bir kısmını elinde tutmaya devam etti. Bunun üç büyük sebebi vardı. Birincisi Microsoft'un XP'nin yerine geçecek olan "Longhorn" un çıkışını geciktirmesi. Sonunda bu, 2007'de Windows Vista olarak piyasaya çıkarıldı.

Ama Vista'nın bazı donanımlarla çalışmaması ve sürücülerle uyumsuzluğu, çoğu kullanıcının XP'den Vista'ya geçişine engel oldu. Birçok kullanıcının Windows XP'yi yükseltmesi, ancak 2009'da gelen Windows 7 ile oldu.

Teknik olarak Windows XP SP3 için olan destek 8 Nisan'da sona erdi. Bundan önceki iki servis paketi için olan destek, iki sene önce zaten sona ermişti. Microsoft, son yıllarda XP'nin sonunun yakın olduğuna dair uyarılar yayınlıyordu. Ama anlaşılan bu uyarılar kimi kullanıcılar, şirketler ve hatta devletler için yeterli olmadı ve XP kullanılmaya devam edildi.

Yıllardır uyarılar yapmış olsa da, Microsoft'un XP desteğini sona erdirerek büyük bir hata yaptığını söyleyen çok kişi var. Bazılarının dediğine göre, XP desteğinin biteceği anı kollayan hacker'lar harekete geçecek ve daha önce bilinmeyen açıkları kullanacak. Ama diğer bir yandan bunun paranoyakça olduğunu düşünüp, 2000 yılı probleminin kaos yaratacağı iddialarına benzetenler de var.

Tüm bunlara rağmen kesin olan bir şey var, o da Windows XP desteğinin sona ermiş olmasının, Windows XP'nin sonu demek olmadığı. En azından bir süre daha Windows XP kullanmaya devam edecek milyonlarca cihaz olduğunu biliyoruz.