Linux nasıl doğdu? Neden ücretsiz indirilebiliyor?

Linux bugün dünyanın en çok kullanılan açık kaynak kodlu işletim sistemi olma özelliğine sahip. Ticari nitelikteki işletim sistemlerinin aksine Linux'u tek bir kişiye mal edemeyiz. Linux bugünkü yerine dünya üzerindeki birçok kişinin fikirleri ve katkılarıyla gelmiş bulunuyor. Aşağıda Linux'un arkasındaki büyük isimlerden bazılarını sıraladık. Başlamadan önce, bu listenin Linux'ta büyük payı olan herkesi içermediğini belirtmek istiyoruz.

Richard Stallman

Stallman tarafından 1983'te kurulan GNU Project, kodları kapalı olmayan bir Unix-uyumlu işletim sistemi oluşturmak istedi. Proje, bugün kullandığımız birçok programın arkasında bulunuyor.

GNU Project'i kurduktan birkaç sene sonra Free Software Foundation'ı kuran Stallman, yazılım hareketinin en önemli yüzlerinden biri haline geldi. Ücretsiz yazılım konseptini Stallman icat etmedi ancak buna yönelik açık bir iskeletin ortaya çıkmasında Stallman'ın büyük payı oldu.

GNU Public License'ı yazan Stallman, bu sayede ücretsiz kodların kapalı kodlar üretmek üzere kullanılmasını engelledi. Linux yazılımlarının çoğunun ve Linux çekirdeğinin yıllar sonrasında bile hala ücretsiz olmasının sebeplerinden biri de bu.

Linus Torvalds

Linux'un mucidi Linus Torvalds, GNU Project'in girişimi Hurd'ün hazır olmamasına karşın 1991'de Linux'u ortaya çıkardı. Bugün Linux tabanlı bir işletim sistemi kullanırken gördüklerinizin Linux çekirdeğiyle çok az ilgisi var. Gördüklerinizin çoğu, GNU Project'ten gelen katkılardan oluşuyor. Yine çoğu kullanıcı, ücretsiz işletim sisteminin tamamını Linux olarak adlandırıyor.

Marc Ewing ve Bob Young

Marc Ewing, 1994'te Red Hat Linux'u ortaya çıkaran isim. Red Hat ismi ise Ewing'in Carnegie Mellon Üniversitesi'nde öğrenciyken giydiği kırmızı şapkadan geliyor. Bob Young ise bundan bir yıl önce Linux ve Unix yazılım aksesuarları satan bir katalog işinde çalışmıştı. Young, 1995'te Ewing'in işini satın aldı ve ikili, Red Hat Software'i kurdular.

Red Hat Linux, ticari olarak kullanıma sunulan ilk Linux dağıtımlarından biri ve Red Hat Enterprise Linux (RHEL) bugünkü kurumsal bilgisayarlarda ve sunucularda sıkça kullanılıyor. Firma ise şu an 2 milyar dolardan daha değerli.

Matthias Ettrich, Miguel de Icaza ve Federico Mena

Linux 1996'da bir grafik arayüze ve birçok uygulamaya sahipti ancak kullanıcı deneyimi çok da iyi değildi. Bu durumdan rahatsız olan Matthias Ettrich, K Desktop Environment'i ortaya çıkardı. Unix'deki Common Desktop Environment'ın bir alternatifi olan KDE, Qt toolkit'ten faydalanıyordu ve Linux'a yönelik ilk masaüstü ortamıydı.

Ancak Qt toolkit tescilli bir lisansa sahipti ve bu yüzden tam anlamıyla ücretsiz bir yazılım değildi. Bazı geliştiriciler bu yüzden bir arayış içerisine girdiler. Miguel de Icaza ve Federico Mena, ertesi yıl GNOME'u ortaya çıkardı. GNU Project'in bir parçası olan masaüstü ortamı, GTK+'ı kullanıyordu. Qt ise 1999'ta tamamen ücretsiz bir araç seti haline geldi.