KUANTUM (Olasılıkların öyküsü)

Böyle bir seyahat dönüşünde otelden hava alanına tura katılanların bavullarını taşımak için özel bir araç kiralandığına şahit oldum. Aralarında çok sevdiğim dostlarımın da bulunduğu bu gezilerde ilgimi çeken bir cümleyi sizler ile paylaşmak isterim:

QUANTA? YANİ FİYATI NE KADAR?

Gucci çantanın veya ayakkabının fiyatını öğrenen hanımefendi, bildiği ikinci İtalyanca sözcüğü suratından eksik etmediği bilgiç tebessümü ile profesyonel satıcıya:SCONTA? UCUZA OLMAZ MI?

Bu diyaloğu her duyduğumda gülmüşümdür. Tüm gezilerde alış veriş elbette bir keyiftir. Ancak uçakların bile taşıyamayacağı miktarda alış veriş ne anlama gelir? Benzer durumlar ile Londra, Paris ve Zürih’te de karşılaşmışımdır.
Ülkemize gelen turistlerin belli bir bölümü bu topraklarda yaşamış Anadolu kültürünün yaratığı, Bergama, Side, Kapadokya, güzelim Süleymaniye, Sultan Ahmet ve diğer ören yerlerini gezerken Türklerin çok büyük bir kısmı, ne Hazreti Musa’nın heykeline ve Rafael tablolarına ne de Louvre müzesine ilgi gösterdiğine şahit olmamışımdır.

QUANTA?

Fiyatın ne anlama geldiği belli de, nedir bu QUANTA veya Türkçesi KUANTUM? Son dönemlerin çok sayıda kişinin dilinden düşmeyen bu sihirli sözcük QUANTA, Latince miktar anlamına gelir. Ancak sözcüğün anlam kapsamı öylesine genişledi ki, bu masum sözcük bir gizem yumağına dönüşüverdi. Saat markası QUANTA, şirket isimleri QUANTA, daha da ilerisi deterjanlar QUANTA.

Ünlü yapımcı Marc Forster, Quantum of Solace filmi ile süper ajan James Bond’u yeniden gündem yaptı. 007’lerin en yenisi Daniel Craig filmde kumar oynadı kazandı, sevişti, tehlikeler atlattı, ancak bunun kuantum fiziği ile ilgisini kimse anlayamadı. Belki de güzeller güzeli Olga Kurylenko ile QUANTAL seks yaptı. Fakat kimse farkına varamadı. Medyumlar, falcılar, düşünürler, yazarlar, ruh-bilimciler, sosyologlar, aktivistler ve her olayda bir komplo arayan şüpheciler veya daha da ilerisi paranoyaklar, QUANTA sözcüğünün, daha özel anlamda KUANTUM FİZİĞİNİN orasını burasını çekerek, kendi amaçları doğrusunda, her derde deva bir mucize gibi sundular.

Amerikalı banker Jim Rogers, KUANTUM adlı bir fon kurup finans köpüğünü şişirenler arasında yer aldı, önüne gelen saf Amerikalıları dolandırdı. Bir başkası çıkıp TV ekranlarında kuantum dokunuşu yaparak hastalıkları tedavi ettiğini iddia etti ve buna çok sayıda insan inandı. Kuantum fiziğini Ergenekon şahidi yapıldı. Sahte bir belgenin sahte olmama OLASILIĞI hesap edildi. Ömründe en basit geometrik bir potansiyel ile dahi olasılık denklemini çözmeyenler, kedi paradoksunu kendilerine göre yorumladılar. Yirminci yüzyılın bu en büyük entelektüel başarısını, bir soygun düzeni olan küreselleşmenin entelektüel alt yapısını oluşturduğunu iddia eden ekonomistler çıktı. Ekranlara ülkemizin her şeyi bilen anlı şanlı ekonomi profesörleri çıktı, durgunluğu gidermek için simit alın sakız çiğneyin gibisinden dâhiyane öneriler yaptılar. İnsanlığın kaçınılmaz kaderini, her dönem finans krizleri yaratan serbest piyasa ekonomisine bağladılar, başka bir OLASILIK yok dediler. Şimdi aynı ekonomistler Thomas Pikety’nin ses getiren ‘21’İNCİ YÜZYILDA KAPİTAL’ kitabında, onların yok dediği başka bir olasılıktan söz edince yazarı yere göğe koyamıyorlar. Bu saçmalığa kuantum fiziğini tanık yaptılar.

Bilim felsefesi ve mantıktan habersiz TV ekranlarda görmeye alışık olduğumuz çokbilmiş imaj meraklıları kuantum fiziğinin, hangi olaylar ve deneyler üzerine kurgulandığını bilmeden ve de anlamadan -bana göre zaten hiç anlama şansları yok- insan aklına durgunluk verecek yorumlar yaptılar. Gazete köşelerinde veya kitaplarında kuantum düşünce tekniği diye ne olduğu bilinmeyen bir masal oluşturma gayreti içine girdiler. Manevi duyarlılığı yüksek toplumlara kuantum fiziğini, sanki tanrı kelamı imiş gibi açıklamaya çalıştılar. İçlerinden bazıları ünlü belirsizlik ilkesini kutsala endeksledi. Anlayamadıkları her olayı neden-sonuç ilişkisini göz ardı ederek, kuantum fiziğine fatura ettiler. Kolay yoldan işin içinden çıkmayı denediler. Kutsal kitapları da bu pazara dâhil ettiler. Yakında Kuantum fiziğini İsa veya Musa veya Muhammet ayetlerinde buyuruyorlardı diyenler ile karşılaşırsanız hiç şaşırmayınız.

Uygarlık tarihinin en önemli entelektüel başarısı olarak kabul edilen kuantum fiziği ne anlama gelir. Bir evren resmi çizen bu kuram sizin kültürel yaşantınızı nasıl etkiler, doğanın gizemlerine açıklık getirebilir mi? Gizemlerin elçisi midir? Gerçek nedir sorusuna yanıt verebilir mi? Ne demek ister? Günlük yaşantınızda ne gibi problemlerinizi çözer veya ilerde ne gibi problemlerinizi çözebilir. Bu sorulara bir dizi makale ile yanıt vermeye çalışacağım