İşte cevaplar

SORU
Deneyde tahmin edilen en kötü ve en iyi sonuc nedir?
CEVAP
Deneyin sonuçları ne olursa olsun, bunlar iyi ve kötü diye nitelendirilemez. Sadece gerçeği ifade ederler.

SORU
Yapılan deneylerle ilgili neticelere en erken ne zaman ulaşabileceğiz.Dünya görüşümüzü etkileyebilecek çok çarpıcı sonuçlarla karşılaşabilme olasılığımız var mı?
CEVAP
Hızlandırıcı çok uzun süre devam etmesi planlanan araştırmaların temel aletidir.HİGGS parçacığına ne zaman rastlanacağı bu günden belirlenemez.Detektörler, yani elktronik algılayıcılar HİGGS'i görene kadar deney sürdürlecektir.HİGGS ,benim kişisel kanama göre dünyada sadece bilimsel ve teknolojik değil, kavramsal değişimlerde neden olacaktır.Bizler çarpıcı sonuçları, bu sonuçlara dayandırılarak üretilen teknoloji ve bu teknolojiden yaralanan toplum üzerinedeki etkileri ile algılayacağız.Bu uzun soluklu bir koşudur.Önemli olan ,bu yarışı şimdi olduğu gibi kenardan izlemek değil,yarışta ülke olarak yer almaktır.Hürriyet.com.tr' de aylarca önce ekranlanan bir makalemde belirtiğim gibi,olacakları hayal dahi edemiyorum,bekleyin çok şaşıracaksınız demiştim.Bu günde aynı kanıdayım çok şey değişecektir.

SORU
Merhaba Sayın Profesör Sormak istediğim soru şu: Deneyin amacının evrenin başlangıç, yani bir anlamda oluşum süreci ile ilgili durumun gözlemlenmesi. Peki bu Big-Bang simülasyonu olarak adlandırılan deney hangi aşamada sonlandırılacak. Bilindiği üzere evren Big-Bang'ten günümüze kadar gelen dinamik bir süreç içinde varlığını devam ettiriyor. Saygılarımla
CEVAP
Sizi kutlarım çok bilinçli bir soru,sorunuzda belirtiğiniz gibi deney   bebek evrenin resmini çekmek gibi bir şeydir.Big Bang bir similasyon değil, sıra dışı bir doğa olayıdır.Patlama sözcüğü bu olayın anlam içeriğini kapsayamaz.Olayın sıradışı oluşındaki güçlü oluş ve dilin bu olayı ifade etmekteki güçsüzlüğü kavram kargaşası yaratmaktadır.Burada patlama  bir topun  veya bir nükleer bombanın patlamasından, çok farklı bir doğa olayıdır.Evrenin genişlemekte olduğunun HUBBLE tarafından bulunuşu,Einstein görelilik kuramı ve Kuantum fiziği, 20'inci yüzyılın çehresini değiştiren üç önemli keşiftir.Genişlemekte olan evren filmini geri sararsak,evreni oluşturan tüm gök cisimlerinin bir sene önce bu gün olduğundan birbirlerine daha yakın olduğu saonucunu çıkarırız.Teloskoplar  gök cisimlerinin ne kadar uzakta olduğunu ne kadar bir hız ile birbirlerinden uzaklaştıklarını çok duyarlı ölçer.Bu ölçümlerden yola çıkarak evrenin, 13,5-14 milyar yıl önce  bir atomun içinde sığacak kadar küçük bir sistem olduğunu buluruz.Böylesine küçük sistemlerin yani atamik boyutlardaki s,itemlerin dinamiğini kuantum fiziği erir. bu fiziğe göre evren atomun içinde fazla vakit geçirenmez ,kozmik tohum çatlayarak Enerji HİGGS alanı olarak uzayı meydana getirir.Büyük patlam denen olayın kısa öyküsü budur.Bu süreç günümüzde de devam ederek evrimsel kozmolojiyi oluşturmuştur.

SORU
Patlama dunyaya zarar verebilirmi?
CEVAP
Hayır esasında patlama değil bir çarpışma olacaktır.

SORU
Deneyin sonucunda ortaya ne gibi yenilikler çıkabilir
CEVAP
Bu sorunun  yanıtı diğer sorularda verdim,bekleyin çok şey olacak,olacakları hayal dahi edemiyorum

SORU
Merhabalar. bu deney sonucunda neyin olacağını veya olmayacağını yada şöyle söyleyim ne faydası olacağını kendinizin deyilde halkın anlayacağı bir şekilde anlatırmısınız? anlatılanlar genelde bilimsel açıklamalar ve kimi insan okuduğu halde anlamakta güçlük çekiyo. teşekkürler..
CEVAP
Elektriğin keşfi sadece iki elektirk yükünün birbirini itmesi veya çekmesi gibi, masa üstünde yapılan basit deneyler ile yapılmıştır.Bu gün çevremizde ne görüyorsak elektrik enerjisinden yararlanarak çalışıyorlar.Hürriyete iletinizi bile bu enerjiden yararlamarak yaptınız.Kütle çekim alanından aynı şekilde yararlanıyoruz.Newton kanunlarını bulduğunda bir gün akarsuların önüne barajlar kurularak kütle -çekik kontrol altına alınıp buradan elektirk enerjisi elde edileceğini hiç düşünmemiştir.Bilgi insanlığın ve uygarlığın paha biçilemez servetidir.Bu gün yarlandığımız her şey bir işe yaramaz sandığımız masum bilgilere dayandırılarak üretilmiştir.X-ışının keşfeden Rontgen bir gün bu ışınlar ile insanların kemiklerinin görüntüleceğini hiç aklına getirmemiştir.İnsanlığın mevcut bilgisine yenileri ekleme
ilerde bu gün göremediğimiz yararlar sağlayacaktır.Bu nedenle bilimsel çalışmalar sadece yarar penceresinden bakmamak gerekir.

SORU
Kara delikler oluşacağına inanıyorum ama bu kadar büyük ve şiddetli bir çarpışmadan sonra ortaya çıkacak olan bu kadar ciddi bir enerji nereye gidecek? Nasıl absorbe edilecek bu kadar enerji? Ben her halikarda bu çarpışmanın şiddetini kestiremediğim depremlere neden olacağını düşünüyorum.
CEVAP
Evet karadelikler oluşacak fakat bizleri tedirgin edcek kadar uzun yaşayamıyacaklar.Çok yanlış düşünüyorsunuz.bir metrenin katrilyonda biri kadar küçük iki parçacığın çarpışması devas bir depreme neden olabilirmi? Düşünürseniz bana hak verirsiniz.Depremi merak ediyorsanız, bunu binaları usulüne göre yapmayan ve bunları usulüne göre denetlemeyen yöneticilere soru yöneltin.Korkmayın, biri çıkarda deney depremi tetikledi diyorsa, inanmayın yalan söylüyor.

SORU
Bu yuzyilin deneyi bizim yani dunyanin sonu olabilirmi? kara delik ne oluyor acikcasi nedir bu deneyin amaci? cevaplarsaniz sevinirim tesekurler
CEVAP
Çarpışma esnasında her bir saniye içinde mini karadeliklerin oluşacağı tahmin ediliyor.Ancak oluşsalar bile bir saniyenin katrilyon çarpı trilyonda biri kadar kısa bir zamaniçinde yok olcaklardır.Dolayısıyile endişe edecek bir durum yoktur

SORU
Bu deneyin dünya acısından ne faydası olacak ? dunyaya son zamanlarda deprem olaylarının artmasıyla bu olayın bır alakası olabılır mı?
CEVAP
Deprem  ile en ufak bir ilgisi yoktur. Depremi deney değil onu ciddiye almayışımız bir tehlike oluşturacaktır.Deneyin sonuçları teknolojide yeni açılımlara neden olacağı kesindir.İnsanlık evreni meydana getiren büyük patlamadan çok çok kısa bir zaman sonra bebek everenin nasıl bir şey olduğunu görecektir adete yardılışın  resmini çekecektir.

SORU
"Dünya yok olabilir" diye bir endişe var bütün dünyü halkında. İnsanlar bilgileri dahilinde olmayan bir deney hakkında "dünyayı yok edecek" diyebiliyor. Peki orada görev alan bilim adamlarında da az da olsa bir endişe var mı ? Bu deney için %100 güvenli diyebiliyorlar mı? Bir diğer sorum ise, oluşacak karadelikler video kayda alınacak mı? Bunlar gözle görülüyorlar mı? Teşekkür ederim
CEVAP
Endişelerinizi çok geniş bir kitle taşıyor. Deneyin Dünyayı yok etmesi söz konusu değildir.Hiç merak etmeyin hiç bir şey olmayacak.Mini karadelikler deneyin detektörlerince yani deneyin kendine özgü videolarınca kayıt edilecektir.Gözle görülmeleri olanaklı değildir.ömürleri çokçok kısadır.ancak belirtiğim gibi kayıt edileceklerdir.Orda görev yapan bilim insanları bu endişelerin hiç birisini paylaşmamaktadır.

SORU
Sayın Prof. Dr. Cengiz Yalçın, Konuyla ilgili günlük gelişmeleri takip edebileceğimiz bir web sitesi varmıdır ? Saygılarımla, Evren TABARU
CEVAP
Yanıt.sorularınızı bu gün olduğu gibi hurriyet.com.tr.iletebilirsiniz.Tümünü yanıtlarım

SORU
Sayın Hocam, Yani nedir bu şimdi kendi kıyametimizi kendimiz mi gerçekleştiriyoruz düğmeye basarak. Ayrıyetten bu depremler nedir? aklim hafsalam almıyor. lütfen bizi rahatlatın hocam. saygılar, Kastamonu, hasan alp
CEVAP
Burada hafzakanın alamayacağı bir şey yoktur. Kıyamet deneyden değil dünya üzerindeki anlaşmazlıklar nedeni masum insanların öldürülmesidir.Deney çok masum bir araştırmadır.Depremler ile hiç bir ilgisi yoktur,

SORU
Size birkaç sorum olacak 1- denylere türkiye gözlemci statüsü ile gitti bunun Türkiyeye bedeli nedir? katılımcı olsalardı ne olacaktı? 2- harcanacak gözlemci statüsü bedeli, onların elde etmek istediği teknolojik gelişme(cern onlar için daha çok tek. geliştirme lab) için ülkemizde harcanabilirmiydi? 3- bilinmez madde (higgs) i bulmaya çalışıyorlar ve tüm fizik kurallarının elden geçeceğini söylüyorlar, karadelik oluşmayacağını ise bilinen yoğun madde kanunları ile güvenceye alıyorlar ???
CEVAP
Türkiye Atom enerji Kurumu CERN'e gözlemci statüsündedir.Gözlemci statüsünde olmanın bir bedeli yoktur.Katılımcı olsaydık üye Avrupa birliği ülkeler gibi katılımcı payı ödemek gerekir.CERN Dünyanın en gelişmiş bilim ve teknoloji merkezidir;bu gün siz hürriyet .com.tr'ye bu sorunuzu yönetebilmenizi daha önceleri CERN'de yapılan bir deneyin sonuçlarının analizi sağlamıştır.www.erişim sistemi CERN imzalı bir teknolojidir.Dünyayı küçültmüştür3G veya GGG yenbni bir erişim sistemi yine CERN'de geliştirilmiştir.Bu sistem hakkında genişbilgi almak istiyorsanız teknoloji sayfasını tıklayınız.HİGGS'in keşfi maddenin en küçük yapı taşlarını açıklayan standart modelin bir doğa gerçeği olduğunu kanıtlayacaktır.Endişenize gerek yok karadelikler ne seni ne beni yutmayacaklar rahatca yaşayabilirsin

SORU
Tam olarak büyük hadron çarpıştırıcısı nedir? higgs bozunu nedir? anlacağım dilden yanıtlarmısınız teşekkürler
CEVAP
Büyük hadron çarpıştırıcısı CERN'de yapılandır.Şimdilik bu hızlandırıcıdan protonları daha yüksek hızlara yükseltecek bir alet yoktur.Boson kuvveti meydana getiren alandır.Nasıl bir mıknatısın yanında bir magnetik alan bulunuyorsa ve demir tozlarını kendine doğru çekiyorsa, HİGGS'de benzer bir alan oluşturur.Kütle-çekim alanıda buna benzer yerküre yakınlarında her cisim yerin merkezine doğru düşer.Ancak yeterli yüksekliğe çıkldığında çekim etkisini kayıp ettiğinden astronotlar düşmeden uzayda gezinirleri.Bizler alanları magnetik alanda ve kütle çekim alanında olduğu gibi göremeyiz.Ancak varlıklarını hissederiz.HİGGS'de açıkladığım gibi böyle bir alandır.Boson sözcüğü bilimsel terminolojide alan doğuran parçacıklar verilen ortak isimdir.

SORU
Sayın Prof. Dr. Cengiz Yalçın, Bazı Rus bilim adamları CERN deneyinin sonuçları sayesinde zaman içinde yolculuk mümkün olabileceği gibi görüşler ifade edttiler. Sizce böyle bir olasılık var mı? Dayanağı nedir?
CEVAP
Bu çok güzel bir sorudur.Evrenin dinamiklerini Einstein denklemleri verir.Bu denklemlere göre zamanda yolculuğu sınırlayan bir kural yoktur.Yani zamanda yolculuk olasılığı sıfır değildir.Essasında güneşe baktığınızda 8 dakkika önceki güneşi görüyorsunuz demektir.Ay' baktığınızda ise 1,2 saniye önceki ay'ı görürsünüz .Bir anlamda zamanda yolculuk yaptığınız anlamı çıkar.Zamanda yolculuğun dayanağı Einstein denklemleridir.

SORU
Deneyin depremlerle bi ilgisi var mı
CEVAP
Kesinlikle yoktur

SORU
Maddeye kütle kazandıran kayıp parçacık hakkında - kayıp parçacık evrende serbest dolaşıyor mu? evrenin boşlukları kayıp parçacıkla mı doludur? - kayıp parçacık başka bir boyutun habercisi olabilir mi? bir tür metafor gibi.
CEVAP
Çok akıllı bir soru.HİGGS evrende serbestçe dolaşmadığı için milyarlarca dolar harcayıp onu bulmaya çalışıyoruz. HİGGS

SORU
Bu yuzyilin deneyi bizim yani dunyanin sonu olabilirmi? kara delik ne oluyor acikcasi nedir bu deneyin amaci? cevaplarsaniz sevinirim tesekurler
CEVAP
Çarpışma esnasında her bir saniye içinde mini karadeliklerin oluşacağı tahmin ediliyor.Ancak oluşsalar bile bir saniyenin katrilyon çarpı trilyonda biri kadar kısa bir zamaniçinde yok olcaklardır.Dolayısıyile endişe edecek bir durum yoktur.

SORU
Bu deneyin dünya acısından ne faydası olacak ? dunyaya son zamanlarda deprem olaylarının artmasıyla bu olayın bır alakası olabılır mı?
CEVAP
Deprem  ile en ufak bir ilgisi yoktur. Depremi deney değil onu ciddiye almayışımız bir tehlike oluşturacaktır.Deneyin sonuçları teknolojide yeni açılımlara neden olacağı kesindir.İnsanlık evreni meydana getiren büyük patlamadan çok çok kısa bir zaman sonra bebek everenin nasıl bir şey olduğunu görecektir adete yardılışın  resmini çekecektir.

SORU
"Dünya yok olabilir" diye bir endişe var bütün dünyü halkında. İnsanlar bilgileri dahilinde olmayan bir deney hakkında "dünyayı yok edecek" diyebiliyor. Peki orada görev alan bilim adamlarında da az da olsa bir endişe var mı ? Bu deney için %100 güvenli diyebiliyorlar mı? Bir diğer sorum ise, oluşacak karadelikler video kayda alınacak mı? Bunlar gözle görülüyorlar mı? Teşekkür ederim
CEVAP
Endişelerinizi çok geniş bir kitle taşıyor. Deneyin Dünyayı yok etmesi söz konusu değildir.Hiç merak etmeyin hiç bir şey olmayacak.Mini karadelikler deneyin detektörlerince yani deneyin kendine özgü videolarınca kayıt edilecektir.Gözle görülmeleri olanaklı değildir.ömürleri çokçok kısadır.ancak belirtiğim gibi kayıt edileceklerdir.Orda görev yapan bilim insanları bu endişelerin hiç birisini paylaşmamaktadır.

SORU
Sayın Hocam, Yani nedir bu şimdi kendi kıyametimizi kendimiz mi gerçekleştiriyoruz düğmeye basarak. Ayrıyetten bu depremler nedir? aklim hafsalam almıyor. lütfen bizi rahatlatın hocam. saygılar,

SORU
Sayın Prof. Dr. Cengiz Yalçın, Bazı Rus bilim adamları CERN deneyinin sonuçları sayesinde zaman içinde yolculuk mümkün olabileceği gibi görüşler ifade edttiler. Sizce böyle bir olasılık var mı? Dayanağı nedir?

SORU
Maddeye kütle kazandıran kayıp parçacık hakkında - kayıp parçacık evrende serbest dolaşıyor mu? evrenin boşlukları kayıp parçacıkla mı doludur? - kayıp parçacık başka bir boyutun habercisi olabilir mi? bir tür metafor gibi.
CEVAP
Deneyin dünyanın sonu olması ve olmaması ile ilgili bir tarafı yoktur.Bir bilim ve teknoloji merkezinde yapılan ve en azından önümüzdeki 10 sene daha sürecek  ve doğanın gizemlerini ortaya çıkaracak uzun soluklu bir araştırmadır. Yaşamımızı zorlaştırmayacak tam tersine kolaylaştıracak sonuçlar doğuracaktır.Endişe etmek değil merak ile sonuçlarını izleyiniz.