Her yıl bilimin en eğlenceli araştırmalarına verilen ödüller 25'inci yılını kutluyor
Güncelleme Tarihi:
1990’da bir bilim dergisinin editörü olan Marc Abrahams, bir sürü önemli araştırmayla karşılaşmıştı. Fakat bir o kadar da düpedüz komik araştırma vardı ve bunları yapanların adı duyulmuyordu. “Biz de onları ödüllendirmeye başladık,” diyor Abrahams. İlk Ig Nobel ödülü 1991’in Eylül ayında verildi. O gün bugündür bu ödül, ağaçkakanların neden başının ağrımadığını, insanların suda mı şurupta mı daha hızlı yüzdüğünü (ikisi başa baş) araştıran çalışmalara veriliyor. Ig Nobel ödüllerinin sloganı da bunu doğruluyor: “İnsanı önce güldüren sonra düşündüren araştırmalar.”
KATEGORİLER
Biyoloji, Kimya, Ekonomi, Edebiyat, Tıp, Barış, Fizik
1992 - Fizik
İngiliz ekin tarlalarının geometrik yok oluşuyla alan kuramına dairevi katkılar için
1995 - Psikoloji
Güvercinleri eğiterek Picasso’nun ve Monet’nin tablolarını ayırt etmelerini sağlayan çalışma için
1999 - Edebiyat
Bir bardak çayın en ideal nasıl demleneceğini anlatan altı sayfalık spesifikasyona (İngiliz Standardı no: 6008).
1996 - Fizik
Duş perdelerinin neden içeri doğru dalgalandığı sorusunun kısmi yanıtına
2001 - Fizik
Kızarmış ekmeğin daha çok yağ sürülmüş yüzeyinin üstüne düştüğünü kanıtlayan çalışmaya
2000 - Kimya
Biyokimyasal bakımdan romantik aşkın ciddi obsesif kompulsif bozukluktan farkı olmadığı keşfine
1998 - Güvenlik mühendisliği
Boz ayı saldırısına karşı dayanıklı bir kıyafet geliştirip bizzat test eden çalışmaya
1997 - Meteoroloji
“Tornado rüzgâr hızının ölçümünde hız ölçütü olarak tavuk yolma” başlıklı aydınlatıcı rapora
2002 - Hijyen
Kedi ve köpek yıkamak için çamaşır makinesi yapanlara
2004 - Mühendislik
Tepedeki keli yandaki saçlarla örtmenin patentini alanlara (ABD Patent No: 4.022.227)
2006 - Akustik
İnsanların neden karatahtaya sürtünen tırnakların gıcırtısından hoşlanmadığını araştıran deneylere
2014 - Fizik
Bir insan yerdeki muz kabuğuna bastığında, ayakkabı tabanıyla muz ve muzla zemin arasındaki sürtünmeyi hesaplayan çalışmaya
2009 - Veterinerlik
İsmi olan ineklerin isimsiz ineklerden daha çok süt verdiğini gösteren çalışmaya
2013 - Psikoloji
Sarhoş olduğunu düşünenlerin aynı zamanda kendilerini çekici de bulduğunu deneylerle doğrulayanlara
2010 - Barış
Küfrün acıyı azalttığı yönündeki yaygın inanışı kanıtlayanlara
Ödüllere detaylı bakış
Kimya, 1994
Texaslı bir senatör, laboratuvarda kullanılan cam araç gereçlerin satışını izne bağladı. Bu, komitenin bilimi önleyenlere dikkati çektiği nice olaydan biri. Ama bilim insanlarının yaptıkları da bundan aşağı kalmıyor. 1993’te edebiyat ödülü, 10 sayfalık bir biyoloji makalesine yazar olarak adını yazdıran 976 kişiye gitmişti.
Biyoloji, 1999
Acısız jalapeno biberi oksimoron gibi bir şey ama New Mexico Eyalet Üniversitesi’nden bir bahçecilik uzmanı ürettiği biberle bu ödüle layık görüldü. Biber, şeflerin acı olmayan ama hâlâ jalapeno tadını koruyan salsa sosları yapmasına izin veriyor.
Biyoloji, 2004
Ringa balıklarının sualtında gaz salarak (yani yellenerek) duyulabilir bir cıvıltı sesi çıkardığını ve bu sesle iletişim kurduğunu açıklayan iki ekip ödül aldı. Marc Abrahams’a göre bu araştırma bir de uluslararası olaya yol açtı: İsveç hükümeti bu sesin Rus casus denizaltılarından geldiğini sanıyordu.
Matematik, 2006
Bu ödüle layık görülen iki araştırmacı, herkesin gözünün açık çıkması için grup fotoğraflarını kaç kez çekmek gerektiğini hesapladı. Özetini ister misiniz? 20 kişiden daha az insanın olduğu gruplarda insan sayısını üçe bölüp o kadar fotoğraf çekin.
Tıp, 2007
Kazananlar, buluşlarını ve keşiflerini her yılın Eylül ayında Harvard Üniversitesi kampüsünde düzenlenen Ig Nobel seremonisi sırasında sergiliyor. 2007’de kılıç yutmanın yan etkilerine ilişkin bir araştırmanın yazarı (en yaygın yan etki boğaz ağrısıydı) sahnede kılıç yuttu. Boğazının ertesi gün nasıl olduğuna dair bir bilgi yok.
Kamu sağlığı, 2010
Sakallardaki (özellikle de laboratuvarlarda çalışan personelin sakallarındaki) mikroplar ve toksinler üzerine yapılan araştırma Ig Nobel komitesinin beğenisini kazandı. Abrahams’ın dediğine göre, dünyanın her yanındaki biyolojik tehlike laboratuvarlarındaki güvenlik kılavuzlarına esas teşkil etti.
Edebiyat, 2011
1996’da Stanford’dan bir felsefe profesörü, yapısallaştırılmış savsaklamanın teorisini yazarak. diğer önemli görevlerden (mesela not vermesi gereken sınav kâğıtlarını okumaktan) kaçınmak için başka önemli görevler üstünde çalışmanın başarıyı artırdığını öne sürmüştü. Ig Nobel komitesinin savsaklayıcıları yazarı 15 yıl sonra ödüllendirdi.
Fizik, 2013
Siz de mi İsa’lığa soyunmak istiyorsunuz? İtalyan araştırmacıları su üstünde yürümenin, daha doğrusu koşmanın yolunu bularak bir Ig Nobel’i kazandı. İşin sırrı nedir derseniz, sizin 72 kilodan hafif olmanız gerekiyor, suyun da Dünya’da değil Ay’da olması.
NOBEL KAZANAN ÜNLÜLER
Theodore Gray
Popular Science’ın “Gri Madde” köşesinin yazarı 2002’de 118 elementin neredeyse hepsinden bir parça içeren periyodik tablo masasıyla Ig Nobel’i kazandı. İsviçre vatandaşı olan Gray’in, teknik olarak bu ikinci ödülü. Çünkü İsviçre vatandaşları “bitkilerin de bir onuru olduğu yönündeki yasal ilkeyi” kabul ettikleri için 2008’de bir ödül daha kazanmıştı.
Andre Geim
Geim ve bir meslektaşı bir kurbağanın havada yükselmesini sağladıkları için Ig Nobel’i kazandı. Çalışmaları yüksek güçlü elektromıknatısların manyetik özelliğe sahip olmayan nesneleri de kaldırdığını kanıtlıyordu. Geim, 2010’da bir ödül daha kazandı ama bu seferki “Ig Nobel” değil gerçek “Nobel” fizik ödülüydü ve basit bir yapışkan bantla grafeni soyutladığı için verilmişti.
Joseph Keller
İsviçre vatandaşları haricinde Ig Nobel ödülüne iki kez layık görülen pek az kişi vardır. Keller 1999’da ödülü su damlatmayan çaydanlıkla, 2012’de ise atkuyruğu yapılmış saça etkiyen kuvvetleri hesaplayarak kazandı.