Dijitalde İngilizce kelimelerin Türkçe karşılığı aranıyor

İstanbul Gelişim Üniversitesi’nin, Yeni İletişim Ortamları'nda Türkçe: “Güncel Sorunlar ve Terim Önerileri Çalıştayı” ‘Dijital İtibar, Endüstri 4.0 ve Yapay Zekâ, Dijital Medya, Siber Güvenlik ve Toplum 5.0’ konularıyla beş farklı masada Türkçe terimlere geçiş konunun uzmanlarıyla tartışıldı. İletişim teknolojilerinde batı terimlerinin kavram karmaşasından kurtulmak ve ifade zorluğunu ortadan kaldırmak adına Türkçe terimler üretilmesi için düzenlenen çalıştayda Türk Dil Kurumu (TDK) Başkanı Gürer Gülsevin de yer aldı.

“TÜRKÇE SÖZCÜKLERİN VE KAVRAMLARIN ARAYIŞI İÇERİSİNDE OLACAĞIZ”

Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Filiz Balta, Çalıştay’da farklı grupların bir araya gelmesinin önemine vurgu yaparak, “Farklı gruplardan dile yeni sözcükler kazandırılmasını önemsiyorum. Biz dijital itibar masasındayız. Dijital itibara ilişkin Türkçe sözcüklerin ve kavramların arayışı içerisinde olacağız” diye konuştu.

Türkiye Bilişim Derneği Onur Kurulu Başkanı İlker Tabak, ‘Bilişim’de özenli Türkçe grubu’ üyesi olduğunu hatırlatarak, “Yeni iletişim teknolojileri açısından Türkçe terimler kullanmalıyız. Yoksa İngilizce bunları konuşmaya devam edersek içi boş sesler duymuş oluyoruz. Buna da bir anlam yüklemeye çalışıyoruz ve bu da gelişimin önüne engel oluyor. Çalıştayın önemi bu tür kavramların, Türkçelerini bulmak üzere önemli bir adım atmak üzere bunu gerçekleştiriyoruz. Bunun yaygınlaşmasını sağlamak da önemli” ifadelerini kullandı.

“TEKNOLOJİ GELİŞİR VE İLERLER BİZ İSE SADECE BUNUN TÜKETİCİSİ OLURUZ”

Dijitalde Türkçe terimlere geçilmesiyle yaygınlaşarak kullanılmasının gelişime olumlu etkiler göstereceğinin altını çizen İlker Tabak, “Aksi takdirde ise teknoloji gelişir ve ilerler biz ise sadece bunun tüketicisi oluruz. Ne tükettiğimizi de bilmeyiz. Ne tükettiğimizi bilmediğimiz için bunun üretiminde de kafa yormamaya başlarız ki, en büyük tehlike bu” dedi. 

DİJİTALDE YENİ BİR TERİM: “SİBERCAN”

Teknolojide tüketen değil üreten bir Türkiye’nin önemine değinen İlker Tabak, “Biz 6 bine yakın yeni Türkçe terim ürettik. Eski çalışmalara da bakarsak daha çok kavrama da Türkçe karşılıklarını ortaya çıkardık. 20 bine yakın terim var ve ayrıca karşılık bulduklarımız ile alakalı ise bunların oturması ve tutması da çok önemli. Hiç karşılığı yokken örnek, ‘Cyber Bot’ diye bir terim var oyunlarda geçiyor. Oyunlarda ‘can almak’ şeklinde tabir ediliyor. Biz buna ‘Sibercan’ adını verdik. Şimdi diyeceksiniz ki, ‘Sanatçı adı gibi.’ Ne kadar sanatçı adı gibi olsa da bu hepimizi gülümsetti. Bilgisayar sözcüğüne de ilk başta karşı çıkıldı ancak öyle olmadığı anlatılınca bilgiye olan saygıyı ifade eden bir şekilde yaklaştığında, ‘Bu tamam oturdu’ deniliyor ve bunu herkes kabul edip benimsiyor” ifadelerini kullandı.

“DİLİMİZ DE BİZİM KİMLİĞİMİZDİR”

Türk Dil Kurumu (TDK) Başkanı Gürer Gülsevin, dilin sadece terimlerle değil bütün yönleriyle bir kimlik olduğunu vurgulayarak, “Dilimiz de bizim kimliğimizdir. Bu kimliğin bozulmaması için özellikle kendi kelimelerimizin kullanılması gerekir. Bu kelimeler bazen teknolojiden dolayı, kültürel etkileşimlerden dolayı bazen yabancı dillerden terimler olarak girmeye başlarlar. Terimler de bunlardan bir tanesidir. Örnek verecek olursak ‘televizyon’ artık dilimize yerleşti. Vaktinde karşılık önerilmiş tutmadı. Bundan sonra önerseniz de tutması imkânsız, çünkü o artık bizim evimize girdi. Yani o kelimeyi biz de artık kullanıyoruz. Ama bu ‘Teknolojiye yenik düşüyoruz’ demek değil. ‘Türkçe karşılık bulamıyoruz’ anlamına da gelmez. ‘Uçak’ Türkçe mesela. ‘Bilgisayar’ Türkçe yapıldı. ‘Buzdolabı’ Türkçe yapıldı. Bunlar az şeyler değil. Eğer siz kullanırsanız ve kabul ederseniz onlar tutuyor” açıklamalarında bulundu.

Türkçe kelimeleri dijital dünyada Türkiye bazında artırmak adına düzenlenen çalıştayda yeni terimler de üretilmeye başlayacak.