Dijital Vatandaşlık nedir?
Güncelleme Tarihi:
Dijital vatandaşlık, son günlerin en çok konuşulan terimleri arasında yer almaya devam ediyor. Teknolojik gelişmelere adaptasyonun bir sonucu olan dijital vatandaşlık, toplumların hizmet alımları ve üretim, eğitim gibi alanlarda imkanlarının artmasına olanak tanımaktadır. Peki, tam olarak dijital vatandaşlık nedir? İşte, merakla araştırılan terim hakkında detaylı bilgiler
Dijital vatandaşlık, teknolojinin gelişmesi ile resmi işlemler , sosyal iletişim , eğitim, üretim gibi alanlarda bilgi teknolojilerini uygun ve doğru kullanma becerisine sahip kişiler bütününü ifade etmektedir. Dijital vatandaşlık kavramında birçok boyut bulunmaktadır. İşte, o boyutlardan bazıları
Dijital vatandaş;
* Dijital iletişim kurabilen ,
* E devlet uygulamalarını kullanabilen,
* Dijital alışveriş yapabilen,
* Dijital ortamda üretim yapabilen,
* Dijital ortamdan eğitim alabilen ve bu davranışları yaparken etik kurallarına uyan hak ve sorumluluklarının bilincinde olan kişidir.
Bilgi teknolojilerinin gelişmesi ile bir çok işlem bilgisayar ve internet aracılığı ile yapılmaya başlanmıştır. Günlük hayatta yapılan resmi işlemler , bankacılık işlemleri, iletişim, eğitim, üretim, alışveriş gibi işlemler dijital ortamda da yapılmaya başlanınca dijital vatandaşlık kavramı ortaya çıkmıştır.
Teknoloji geliştikçe,kullanımı ile ilgili sorunlar giderek ve katlanarak artmaktadır. Bu nedenle teknolojik davranış ya da teknolojik vatandaşlık ile ilgili davranışların, değerlerin, etik kuralların ve bilincin oluşturulmasının gerekliliği açıktır.
DİJİTAL VATANDAŞLIĞIN BOYUTLARI NELERDİR?
1- Dijital Erişim (Herkes İçin İnternet):
Üretken vatandaşlar olmak için, eşit olarak teknolojik imkanlara dijital erişim sağlanması anlamına gelir.
Örneğin, cinsiyet, ırk, yaş, etnik kimlik, fiziksel ve zihinsel farklılıklara aldırış etmeden elektronik topluma tam katılımın sağlanmasıdır.
2- Dijital Ticaret:
Elektronik ortamlarda satma ve satın alma işlemlerini yapacak yeterliliğe sahip olma anlamına gelir.
3- Dijital İletişim:
İletişim biçimlerinin değişikliğe uğrayarak elektronik araçlar vasıtasıyla da yapıldığının farkında olmadır.
Örneğin, e-posta, cep telefonu, anlık mesajlaşma teknolojisi kullanıcıların iletişim yolunu değiştirmiştir.
4- Dijital Okuryazarlık:
Öğrenme – öğretme sürecinin artık teknoloji kullanılarak da gerçekleştirildiğinin farkında olmadır.
5- Dijital Etik:
Sanal dünyada gösterilen davranışın ya da işin elektronik standardının da olduğunun farkında olmadır.
Örneğin, siber zorbalık, sanal küfürleşme, gibi birçok olumsuz davranıştan kaçınmalıyız.
6- Dijital Kanun:
Sanal dünyada yapılan işlerin elektronik sorumluluğunun olduğu ve kanunlarla yaptırım altına alındığı anlamına gelir.
Örneğin, yasak yayınlar, yasadışı organ ve uyuşturucu satışı, intihara meyilli hale getiren web siteleri sanal dünyada yapılması kanunen yasaktır.
7- Dijital Haklar ve Sorumluluklar:
Herkesin sanal dünyada kendini özgürce ifade edebilecek haklara sahip olduğu ve bununda yasaklanamayacağı anlamına gelir.
Örneğin, sanal ortamda formlarda görüş bildirme, grup oluşturma, tartışma ortamlarına katılma vb. temel haklar kısıtlanamaz.
8- Dijital Sağlık:
Dijital dünyada hem fiziksel, hem ruhsal hem de psikolojik yönden sağlığı direk ya da dolaylı olarak etkileyecek etmenlerin bulunduğunun farkında olmadır.
Örneğin, göz sağlığı, tekrarlayan stres sendromu, a-sosyal yaşam, içe kapanıklık ve fiziksel bozukluklar (bel ve sırt ağrıları) yeni teknolojik dünyanın ortaya çıkardığı sağlık sorunlarıdır.
9- Dijital Güvenlik:
Bireyin sanal ortamda kendi güvenliğini sağlayacak önlemleri alması demektir.
Örneğin, başkalarının bilgilerini izinsiz kullanma, solucan, virüs veya truva atı oluşturma, spam gönderme, birilerinin bilgilerini veya mallarını çalma vb. faaliyetlerin farkına vararak gereken güvenlik tedbirlerinin alınması( virüs programları, filtreleme programları vb.)