Canlı türleri biyolojik çeşitlilikteki azalmanın kıskacında

Uluslararası Doğa Koruma Birliğinin (IUCN) yayımladığı güncel "Tehlike Altındaki Türler Kırmızı Listesi"ne göre, incelenen 105 bin 700 canlı türünden 28 bini tükenme tehlikesiyle karşı karşıya bulunuyor.

Biyolojik çeşitliliği ele alınan her canlı türünün azalma eğilimi gösterdiğine dikkati çeken bilim insanları, amfibi hayvanların yüzde 40'ının, kara memelilerinin yüzde 25'inin, kuşların yüzde 14'ünün, köpek balıkları ve vatoz türlerinin yüzde 30'nun, deniz kabuklularının yüzde 27'sinin, mercan resiflerinin yüzde 33'ünün ve kozalaklı ağaçların yüzde 34'ünün tükenme tehdidi altında olduğunu belirtti.

Bilim insanları yok oluşun en önemli sebebinin insan müdahalesi olduğunu vurguladı.

Son bir yıl içinde habitatların yok edilmesi ve vahşi hayvan eti avcılığı 7 primat türünün popülasyonlarının azalmasına yol açarken, aşırı avlanma nedeniyle iki okyanus vatozu familyasının nesli tükenme noktasına geldi.

Nehirlerdeki kirlenme, baraj yapımı ve su kaynaklarının aşırı tüketilmesi Meksika'dan Japonya'ya kadar tatlı su canlı türlerini tükenme noktasına getirirken, kereste ve tomruk elde etmek için için yapılan kesimler Madagaskar'ın gül ağacı ormanlarının, ağaç hastalıkları da Amerikan karaağaç ormanlarının neslinin tükenme tehlikesi altındaki türler arasına girmesine yol açtı.

Listeye bu yıl yeni keşfedilen bazı türler de eklendi. Bilim adamları 500'ye yakın kılçıklı dip balığı türünü listeye dahil ederken, bunların önemli bir bölümünün deniz debi balık avcılığı, okyanus yataklarında doğal gaz, petrol ve maden çıkarma faaliyetlerinin tehdidi altında olduğunu kaydetti. 

Canlı yaşamının insanlık tarihinde daha önce görülmemiş hızda tükenmekte olduğuna dikkati çeken IUCN Direktörü Jane Smart, bu tükenişi durdurmak için kararlı adımlar atılması gerektiğini vurguladı. 

Birleşmiş Milletler'n mayıs ayında yayımladığı küresel değerlendirme raporunda, doğal yaşam destek sistemlerinin insan müdahalesiyle zarar görmesinin gezegeni tehdit ettiği vurgulanmış, 1970 yılından bu yana canlı türü popülasyonlarının yüzde 60 azaldığına işaret edilmişti. 

IUCN tarafından 1964 yılından bu yana yayımlanan "Tehlike Altındaki Türler Kırmızı Listesi", nesilleri tükenme tehdidi altındaki hayvan, bitki, küf ve mantar türlerinin listesini çıkarıyor. 

Biyolojik çeşitliliğin durumu hakkında kritik bir gösterge sayılan liste, canlı popülasyonları, habitat ve ekoloji ve tehditlere ilişkin veriler sağlayarak dünya genelinde çevre ve yaban hayatı koruma politikalarına yöne veriyor. 

Listede memelilerden amfibi hayvanlara, kuşlardan balıklara, mercan resiflerinden kozalaklı ağaçlara kadar 105 bin 700 canlı türü yer alıyor.