Anne babalar aman dikkat!

Medya konusunda uzman, birçok kitabı ve makalesi bulunan California Üniversitesi İletişim Fakültesi’nden Prof. Dr. W. James Potter çocukların şiddete yönelmesinde en etkili aracın video ve internet oyunları olduğunu söyledi.

Yeni yüzyılın kitle iletişim araçlarının teknoloji üzerine kurul ması ile sorunlar da yaşanıyor. Dijital araçlarla gelen içeriklerin küçük yaşta kullanıcılara ulaşması çocukların gelişimi üzerinde olumsuz etki yaratabiliyor. Dünyada bu yönde tartışmalar devam ederken, Türkiye’de ilk kez düzenlenen 1. Medya ve Çocuk Kongresi için Türkiye’ye gelen California Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. W. James Potter, aileler için önemli açıklamalarda bulundu. Prof. Potter, “Video ve internetteki oyunlar çok tehlikeli. Çünkü bağımlılık yaratıyor. TV’de yayınlanan şiddet sahneleri sırasında pasif durumda ve algılarınız kısmen açıkken, video ve oyun içerisinde rol alındığı için çocuk üzerinde etkisi fazla” dedi.

Amerikalı Profesör James Potter ile şiddet, çocuk ve medya üzerine konuştuk.

Dünyada çocuk, medya, şiddet konusunda bir makalenizde doğru bilinen yanlışları sıralıyorsunuz. Bunlardan bahseder misiniz?
- Aileler, genellikler çocukları çizgi film seyrederken kavga sahnelerinin onları etkilediğini düşünmez. Çünkü bu kareler kendileri üzerinde öyle bir his bırakmaz. Ancak durum sanılanın tersine. Şiddetin etkilerini bir makalemde 19 tane olarak saydım. Bu 19 sonuçtan bir tanesi çocukların şiddet davranışları göstermeye başlamasıydı. Geriye kalan 18’i ise anne-babanın katkısı ile oluşuyor. Örneğin aileler “dünya suçla dolu bir yer” diye düşünmesi veya bir süre sonra şiddete karşı duyarsız hale gelmesi gibi. ABD’de eğer televizyondaki şiddet oranını düşürürseniz sorunun giderileceğine inanılıyor. Ancak önemli olan oran değil, içerik. Başarılı, zengin ünlü insanların şiddet içiren haberleri de sıradan insanlarda şiddete karşı sempati yaratıyor.
Araştırmaların gösterdiği en önemli bulgulardan biri saldırgan, sinirli davranışlar. Çocukların başvurduğu suçlar genellikle medyada şiddete maruz kaldıktan sonra oluşuyor ve bundan pişmanlık duymuyorlar. Bu çok önemli. Gözlemlenmesi en kolay etkilerden birisi korku. Diğer sonuçlardan birisi duyarsızlaşma ama, bunu anlamak kolay değil.

Günümüzde hangi medya aracı daha tehlikeli ve etkili?
- Video ve internetteki oyunlar çok tehlikeli. Çünkü bağımlılık yaratıyor. Televizyonda yayınlanan şiddet sahneleri sırasında pasif durumda ve algılarınız kısmen açıkken, video ve oyun içinde rol alındığı için insan ve çocuklar üzerinde etkisi fazla. Katıldığınızda bağımlılık artıyor.

Dünyada durum nasıl ve bu yönde yapılmış araştırmalar neyi gösteriyor?
- Etkiyi ölçmek için yaptığımız araştırmalarda zararlı olup olmadığını ölçeriz. Etkisini ölçemeyiz. Araştırmalara bakarak hangi aracın daha fazla zararla olduğunu ölçmek mümkün değil.

SİBER ZORBALIK ORTAYA ÇIKTI

Dijital ve sosyal medyanın şiddeti arttırdığı eleştirisine katılıyor musunuz?
- Sosyal medya şiddet söz konusu olduğunda televizyona göre farklı bir durum ortaya çıkıyor. Çocuklar ve gençler şiddet içerikli yayınlara, sosyal medyada siber zorbalık olarak maruz kalıyor. Sosyal medyanın şiddeti arttırıp arttırmadığını şu aşamada söyleyemeyiz ama yeni bir türünü, yani siber zorbalığı ortaya çıkardığını belirtebiliriz.

Şiddetin önlenmesi için aileler nasıl bir yol izlemeli?
- Anne-babalar daha fazla kural koyup, çocukların bunlara uymasını sağlayarak önlem alabilirler. Burada medya okur-yazarlığı devreye giriyor. Ailelerin, çocuklarının neyi seyredip seyredemeyeceğini belirleyerek söylemesi gerekiyor. Bu konuda gençlere ve çocuklara, yardımcı olup, kuralların yerleşmesini sağlayabilirler.

Çocukları dijital medyanın zararlarından korurken özellikle nelere dikkat edilmeli?
- Çocuklara medyanın zararlarından korumak için kural koyabilir. Ama bu başka etkilere sebep olmaması için çocukları bu imkânlardan izolele etmeden yapılmalı. Herkesin elinde telefon var siz de bunu yasaklarsanız bu onları teknolojik alanda izole etmek anlamına gelir. Çocuklarına siber zorbalıkla karşılaştıklarında neler yapması gerektiğini öğretebilirler. Örneğin bu durumda gülüp geçmelerini istemeleri gibi. Şiddete maruz kalmayı önlemek geçici bir çözüm. Önemli olan karşılaşılan durumda ne yapılması gerektiğinin, başa çıkma yöntemlerinin anlatılması. Öğretmenler ise çocuklara internette bir siber zorbalıkla karşılaştıklarında bunu nasıl anlamaları gerektiği, idarecileri veya ailelerine nasıl söylemeleri konusunda bilgi verebilir. Şiddete maruz kalmanın ve etkilerini anlatabilir.