Ağaçların 'sosyal ağlarının' haritası çıkartıldı

Yaklaşık 500 milyon yıllık bu ağ internet için kullanılan "world wide web - dünya çapında ağ" terimine atıfla "wood wide web" diye adlandırılıyordu.

Şimdi de uluslararası bir çalışmayla, bu bilinmeyen dünyaya hakim olan "mikorizal mantar ağının" ilk küresel haritası çıkartıldı.

Nature dergisinde yayımlanan araştırma İsviçre'nin Zürih kentindeki Crowther Laboratuvarı ve ABD'deki Stanford Üniversitesi tarafından yapıldı. Çalışmada, Küresel Orman İnisiyatifi'nin 70'den fazla ülkedeki 1,2 milyon orman, 28 bin türü kapsayan veri tabanı kullanıldı.

Milyonlarca doğrudan orman gözlemi ve yerdeki simbiyotik bağlarını kullanan araştırmacılar, ilk kez bu mantar ağlarını aşağıdan yukarı görselleştirebilen modellemeler yaptı.

Araştırmacılardan Prof. Thomas Crowther BBC'ye yaptığ açıklamada "İlk kez ayaklarımızın altındaki dünyaya dair küresel ölçekte bir bakış elde ettik" dedi.

Araştırma, mikorizal ağların iklim değişikliğinin etkilerini kısıtlamada ne kadar önemli olduğunu ve iklim değişikliğinin etkilerine karşı ne kadar büyük tehdit altında olduklarını da gösterdi.

Profesör Crowther "MR çekmenin bize beynin nasıl çalıştığını görmemize yardımcı olması gibi, toprağın altındaki bu mantarların küresel haritası, küresel ekosistemlerin nasıl çalıştığını gösteriyor." dedi.

Crowther şöyle devam etti:

"Belli tipteki mikroorganizmaların dünyanın belirli yerlerinde yaşadığını tespit ettik ve bunu anlayarak belli türdeki mikroorganizmaları nasıl yeniden inşa edebileceğimizi ve iklimin nasıl değiştiğini anlayabiliriz. Bu ağın büyük kısımlarını kaybediyor olmamız, sıcaklıların ve karbon salımının arttığı kısırdöngüyü büyütebilir, iklim değişikliğini artırabilir."

Mikorizal mantarlar, bitkilerle simbiyotik (ortak yaşar) bir ilişki geliştiriyor.

İki ana grup mikorizal mantar var: Ev sahibinin köklerine nüfuz eden arbüsküler mikorizal mantarlar (AM) ve nüfuz etmeden ağaç kökünü kaplayan ektomikorizal (EM) mantarlar.

Genelde kuzeydeki ılıman alanlarda bulunan EM mantar atmosferde daha çok karbon depolanmasına yardımcı oluyor ve bu tür mantarlar iklim değişikliğinin etkilerine karşı daha duyarlı.

Genelde tropik bölgelerde bulunan AM mantar ise hızlı karbon geri dönüşümüne yardımcı oluyor.

Araştırmaya göre ağaçların yüzde 60'ında EM mantar var, ancak sıcaklıklar arttıkça bu mantarlar ve bağlı bulundukları ağa türleri azalacak ve yerini AM mantar alacak.

Crowther "Toprakta dev miktarlarda karbon depolanmasına destek olan bu mantar türleri kayboluyor ve yerlerine atmosfere karbon püskürten mantarlar geliyor." dedi.

Bu durum, iklim değişikliğini hızlandırma potansiyeli taşıyor.

2100 yılına dek karbon salımında azalma olmazsa EM yüzde 10 azalabilir ve ağaçların yaşamı buna bağlı.

Araştırmanın sonuçları, mikorizal ağlarına bağlı olarak dünyanın neresine ne tür ağaçlar dikilmesi gerektiğine yardımcı olarak BM'nin bir trilyon ağaç kampanyası gibi yeniden ağaçlandırma çalışmalarına yardımcı olabilir.