AB'ye aktarılacak Ar-Ge fonunu Türkiye'den bilim insanları kullanacak

Bakanlıktan yapılan açıklamaya göre, Avrupa Birliği (AB) Çerçeve Programlarından Türkiye'nin hak ettiği kaynağı alabilmesi amacıyla yeni bir destek mekanizması kurgulandı.

Türkiye'den aktarılan kaynağın yine Türkiye'ye dönmesini öngören destek modelinde ısrarcı olan TÜBİTAK ile Avrupa Komisyonu arasında yoğun bir müzakere süreci yaşandı. Türkiye’nin sahip olduğu Ar-Ge ekosisteminin, uluslararası ve çok ortaklı Ar-Ge ve yenilik ekosistemi için oluşturacağı katma değeri dikkate alan Avrupa Komisyonu, yeni destek programını kabul etti.

Yeni programla Türkiye'nin bilimsel rekabet gücünü artırmak ve ulusal kaynakların verimli kullanılmasını sağlamak amaçlanıyor. Böylece, araştırma, yenilik alanında hazırlanan 2023 vizyonu ve stratejisinin etkinliğinin artırılması da hedefleniyor. Programla, Türkiye Araştırma Alanı'nın (TARAL) Avrupa Araştırma Alanı (ERA) ile daha uyumlu hale getirilmesi sağlanacak, Türkiye'nin Ar-Ge ekosisteminin AB Çerçeve Programlarındaki performansının artırılmasına yönelik ulusal düzeydeki faaliyetler desteklenecek.

"TÜBİTAK yoğun müzakere yürüttü"

Açıklamada görüşlerine yer verilen Bakan Varank, Avrupa Komisyonu'nun ilk defa bu yönde bir karara imza attığının altının çizerek, AB Çerçeve Programları'nda her yıl belirli miktarlarda havuza katkıda bulunulduğunu ancak bunların fon olarak Türkiye'ye dönüşünün istenilen seviyede olmadığını vurguladı.

Varank, Türkiye'nin her yıl aktardığı kaynağın geçmişte başka ülkelerin projelerini desteklemek amacıyla da kullanılabildiğine işaret ederek, şunları kaydetti:

"Katma değeri yüksek olmasına rağmen zaman zaman projelerimiz bütçe kısıtı sebebiyle fonlardan yararlanamıyordu. Biz bu gidişatı değiştirmek istedik. TÜBİTAK, muhataplarıyla yoğun bir müzakere yürüttü. Günün sonunda istediğimizi aldık. Bundan böyle havuza koyduğumuz para, sadece ülkemizden başvuruda bulunan projeleri desteklemek için kullanılacak. Avrupa Komisyonunun ilk defa böyle bir uygulamaya imza atması oldukça önemli."

Varank, Türkiye'nin gelecek sene için yaklaşık 80 milyon avroluk bir kaynağı Avrupa Komisyonuna aktaracağını belirterek, "Bu kaynağı, sanayici ve akademisyenlerimizin talepleri doğrultusunda kullanacağız. Bu sayede KOBİ'lerimizin AB projelerinde yetkinlik kazanmalarına yardımcı olabilecek, yurt içindeki akademisyenlerimizin stratejik projelerini en iyi şekilde destekleyebilecek, ülkemiz araştırmacılarının Avrupa Ortak Girişimi'nden daha aktif faydalanmalarını sağlayabileceğiz." ifadelerini kullandı.

Desteklerden yararlanacaklar

Türkiye'ye özel bu modelle, Ufuk 2020 Programı’nda başarılı olmuş ancak programın bütçe kısıtı nedeniyle destek imkanı bulamamış KOBİ’lerin projelerine destek sağlanabilecek. Yurt dışından Türkiye'deki bir üniversiteye, araştırma altyapısına veya sanayi kuruluşuna gelmek isteyen üst düzey araştırmacıların projeleri, programdan faydalanabilecek.

Türkiye açısından stratejik değer taşıyan alanlarda yürütülecek projelere katkı sağlamak, araştırmacıların önemli bir keşif veya buluş yapma potansiyeli içeren projeleri için Avrupa Araştırma Konseyinden destek alabilmeleri amacıyla oluşturulan Ulusal Lider Araştırmacı Programı da bu kaynağı kullanabilecek.

AB Çerçeve Programlarındaki başarıyı artırma odaklı mevcut destek ve ödül programları geliştirilecek, yeni destek programları tasarlanacak. Araştırma ve yenilik alanındaki Avrupa Ortak Girişimleri’nde Türk araştırmacılarının faydalanabilmesini sağlayacak yeni üyelikler gerçekleştirilecek. Mevcut üyeliklerde ulusal katkı miktarı artırılacak.

Türkiye'nin Ulusal Avrupa Araştırma Alanı Yol Haritası’nı izleme süreçlerinin desteklenmesi için açık bilim ve erişim çalışmalarının ulusal düzeyde yürütülmesi sağlanacak.