YaÅŸamı da karikatürleri gibiydi

Türk karikatürünün öncülerinden Cemal Nadir Güler öleli tam 55 yıl oldu. 27 Åžubat 1947'de genç yaÅŸta ölen Cemal Nadir Güler'in yaÅŸamı, çizdiÄŸi karikatürlere benzetilmiÅŸti. Güler, 45 yaşında yaÅŸama gözünü yumduÄŸunda ise önce "grip" denilir, sonra "kan zehirlenmesi"teÅŸhisi konulur; ancak bu teÅŸhis de kesin deÄŸildir. Cemal Nadir, Bulgaristan göçmeni bir ailenin çocuÄŸu olarak 1902 yılında Bursa'da doÄŸdu. Hattat olan babasının etkisiyle bu sanata yönelir. Bursa'da Sahaflar Çarşısı'nda açtığı hattat dükkanına astığı tabela da ''mizah'' yeteneÄŸini yansıtır: ''Hattatların meraklısı, meraklıların hattatı...'' Olanakları elvermedi ÄŸi için ortaokuldan sonra tabelacılık, makinistlik, gezici öğretmenlik gibi pek çok iÅŸte çalışan Cemal Nadir'in ilk karikatürü, 18 yaşındayken 1920 yılında Sedat Simavi'nin çıkardığı ''Diken'' dergisinde yayınlanır.  Aslında Cemal Nadir, yaÅŸamı boyunca ressam olmaya çalışmıştı. ''Milliyet'' gazetesinin eki olarak verilen ''Türk Mizahinin Öncüleri'' adlı kitapta bu çeliÅŸki; ''Cemal Nadir'in yaÅŸam öyküsü ile çizdiÄŸi karikatürler arasında büyük benzerlikler vardır'' diye anlatılır. Çok sayıda ''doktor'' karikatürü çizen Cemal Nadir, EminönüHalkevi'nde verdiÄŸi konferanstan yorgun ve terli evine döndükten sonrahastalanır. 48 saat komada kaldıktan sonra hastalığına teÅŸhis konulamadan ölür. Sonradan ilk konulan teÅŸhis, griptir. Daha sonra ''hemen hemen her türlü hastalık olabileceÄŸi'' belirtilir; sonunda ''kan zehirlenmesi'' teÅŸhisi konulur. Sadun Tanju'nun, 1953 yılında Vatan gazetesinde yayınlanan röportajında, Cemal Nadir'in eÅŸi Malike Hanım, ''Hastalığı neydi?'' sorusuna, ''Doktorlar sonunda kan zehirlenmesi teÅŸhisi koydular. Ama teÅŸhisin kat'iliÄŸi konusunda hiç kimse beni temin etmedi'' karşılığını verir.      ''TÃœRK WALT DÄ°SNEY'Ä°'  Bu gibi olayların yaÅŸamında başına çok geldiÄŸi belirtilen Cemal Nadir, 1926'dan sonra Ä°stanbul'a gelerek çizmeyi sürdürür ve 1928 yılında ''AkÅŸam'' gazetesinde günlük karikatür çizmeye baÅŸlar. Cemal Nadir, yayın hayatına 1930'de baÅŸlayan ''yeni gazete'' ''Son Posta''da, Türkiye'de ilk bant-karikatür tipi olan ''Amcabey''i günlükolarak çizmeye baÅŸlar. 1932 yılında yayınladığı ''Amcabey'e Göre'' adlı karikatür albümü de, Türkiye'nin ''ilk karikatür albümü'' olur.   ''Amcabey'' tipi için, ''ben mi Amcabey'i doÄŸurdum, yoksa o mu beni doÄŸurdu'' diyen Cemal Nadir Güler, Amcabey'den baÅŸka ''Dede ile Torun'', ''Salamon'', ''Akla Kara'', ''Dalkavuk'', ''Yeni Zengin'' gibi pek çok tipe de imzasını attı. 10 kadar karikatür albümü yayınlayan, 5 kez karikatür sergisi açan Cemal Nadir'e, ''Türk Walt Disney'i'' de denilmiÅŸtir.  YaÄŸmurlu bir günde yaÅŸama gözlerini yuman Cemal Nadir'in cenazesinin arkasından binlerce Ä°stanbullu yürür ve gazetelerde, ''Mizah Matem Yapıyor'' baÅŸlıklı yazılar çıkar.   Â