'VAR'da tam bir Avrupa ülkesi gibiyiz

Murat Fevzi TANIRLI - Süper Lig’de VAR uygulamasında 4. yılımıza girdik. 2018 Dünya Kupası’nda liglerin tedirginliğini gideren güzel örneklerin ardından VAR’ı ilk uygulayanlardan olmuştuk. İlk 3 sezonda Premier Lig ve Bundesliga’da olduğu gibi bizde de çok tartışma yaşandı. Hakeme bakış konusunda zaten hastalıklı ülkemizde, bir de gündemi VAR meşgul etti. Her gelen MHK’nın VAR standardı tartışıldı. Kimi “Ne olursa olsun, gel izle” dedi, kimi çıtayı yukarıya taşımaya gayret etti, kimi “Turkish VAR” türetti. VAR ile birlikteliğimizin 4. yılı arifesinde bir büyük turnuva daha yaşandı: EURO 2020... 51 maç oynandı. Avrupa’nın sayılı elit hakemleri ve VAR’ları görev aldı.

HERKES EURO 2020 STANDARDI İSTEMİŞTİ 

‘Müdahale etmeme’ çıtası yükseklerdeydi. Yayın mantalitesinde bile güzellik vardı. Akan oyunda tartışmalı pozisyonları bile neredeyse bir kez görüyordunuz. Böyle olunca 51 maçta VAR müdahalesiyle 18 kararın değiştiği fazla hissedilmedi bile (Her 2.83 maçta 1 karar değişimi olduğu halde). Bizde ilk 3 sene boyunca en çok şikayet, VAR’ın karışmaması gereken pozisyonlara neden müdahil olduğu konusuydu. ‘Açık ve bariz’ kavramına neden riayet edilmiyordu? Spor kamuoyu tarafından takdir edilen, hatta methiyeler düzülen EURO 2020’deki VAR standardı bu sezon öncesinde ligler için de avantaj oldu.

Hangi teknik adamla, kulüp yetkilisiyle, futbolcuyla görüşsem “Keşke bizde de böyle uygulansa” dediler. Spor kamuoyunun bu yönde genel olumlu tavrına ve talebine MHK da kayıtsız kalmadı.

Hem yeni oluşturulan VAR kadrosundan hem de VAR’da görev alacak diğer hakemlerden EURO 2020 standardı istendi.

SPOR KAMUOYU BÖYLESİNİ DAHA ÇOK SEVDİ

Her pozisyon elbette birbirinden bağımsızdır. Lakin her şeyden önce, geçen sezonlarda sık müdahale edilen gri pozisyonlarda, acaba mı denilen enstantanelerde bu sezon VAR hiç karışmadı. Çıtanın yüksekte olduğunu kabul etmek gerek. Birkaç büyük hata oldu lakin genel tabloya bakıldığında mantalite açısından güzel. 7. hafta yaşananlardan sonra ise bu kez ‘müdahale edilmeyen pozisyonlardan’ şikayetçi olunmaya başlandı. Tartışılan üç örnek var bu hafta:

1- Hatayspor-Fenerbahçe: Kim Min-Jae’nin el pozisyonu (hem uzun mesafeden gelen top açısından hem de oyun kuralları kitabındaki destek eli kapsamıyla ilgisi olmadığından).

2- G.Saray-Göztepe: Alpaslan Öztürk’e ceza alanında gelen dirsek.

3- Adana Demirspor-Gaziantep: İlk gol öncesinde, ceza alanında olmaması gereken hücum oyuncusunun kale vuruşu kullanacak oyuncuya baskısı, çok yakın olması (rakip oyuncular kale vuruşu sırasında ceza alanı dışında olmalı).

BÖYLESİ DAHA İYİ

“Önceki sezonlara göre hangisi daha tutarlı?” Veya “VAR çıtasını yukarıya taşımaya çalışırken etkisini azaltıyor muyuz?” gibi sorular akıllara gelebilir. Bu sezonki müdahale seviyesinin VAR’ın doğuş amacına daha uygun olduğunu düşünüyorum. Elbette 7 hafta boyunca yaşanan hataları göz ardı etmiyorum lakin önceki sezonlardan çok daha iyi. Oyunun akışının az kesiliyor olması, açık ve bariz kriterine çok daha yakınlık, spor kamuoyunun bu yaklaşıma daha sempatik bakması gibi artıları sayabilirim.

MHK MEVCUT İŞLEYİŞE ÇOMAK SOKMAMALI

Hakem eğitimlerinin en büyük sıkıntısı ‘ara seminerler’dir. Ligler oynanırken yaşanan sorunlar ara seminerlerde masaya yatırılır. Birdenbire MHK’lar karar alır ve bazı kurallardaki hassasiyetler artırılır. Şu anda VAR konusunda kazalara rağmen, her ne olursa olsun karar çıtası sezon sonuna kadar devam etmeli. Anlayış farklılığından dolayı yine eski düzene dönülecek olursa, oynanan ilk 70 maçtaki standarda son derece haksızlık olur. VAR’daki algıyı da bu anlamda zedelememek gerekir.

iLK 7 HAFTANIN VAR RAPORU

· 16 maç-20 VAR müdahalesi.

· Kırmızı kart: 5

· Penaltı verildi: 5

· Gol iptal: 5 (2 faul, 2 Ofsayt, 1 Elle Oynama)

· Penaltı iptal: 5

BEŞİKTAŞ, FENERBAHÇE VE TRABZON’UN MAÇLARINDA ‘VAR’ 1’ER KEZ DEVREYE GİRDİ

· Süper Lig’in ilk 7 haftasında VAR’ın müdahale ettiği pozisyonlarla ilgili önemli istatistikler şöyle:

· En çok VAR müdahalesi iki İzmir temsilcisi Altay (5) ve Göztepe’nin (4) maçlarında oldu.

· Altay’ın 4 karşılaşmasındaki 5 VAR müdahalesinden 2’si lehine, 3’ü aleyhine olurken, siyah beyazlılar bu maçların hepsinden galip çıktı.

· Karagümrük, Başakşehir, Konyaspor ve Gaziantep’in maçlarında henüz VAR müdahalesi gerçekleşmedi.

· Beşiktaş, Fenerbahçe ve Trabzonspor’un 1; Galatasaray’ın 2 maçında VAR müdahalesi gerçekleşti. Trabzonspor sayı olarak artıda yer alırken, Beşiktaş nötr, Galatasaray ve Fenerbahçe ise aleyhine verilen karar sayısı, lehine karardan fazla olan 6 takım arasında.

PREMiER LiG VE BUNDESLiGA’DA DURUM NASIL?

· Süper Lig’de 7 hafta sonunda 20 karar değişirken Almanya Bundesliga’da 6 hafta (54 maç) geride kaldı ve VAR müdahalesiyle 24 karar değişti.

· Verilen gol: 4 · Gol iptali: 10

· Verilen penaltı: 7

· Kırmızı kart: 1

· Kırmızı kart iptal: 1

· Penaltı iptal: 1

iNGiLTERE’DE 26 DEĞiŞiKLiK

· İngiltere Premier Lig’de de 6 haftayı (60 maç) geride bıraktık ve VAR müdahalesiyle 26 karar değişti.

· Verilen gol: 9

· İptal edilen gol: 4

· Verilen penaltı: 7

· İptal edilen penaltı: 3

· Kırmızı kart: 2

· Kırmızı kart iptal: 1

iNGiLTERE’DE SKANDAL KARAR!

· Geçen hafta Manchester United’ın sahasında Aston Villa’ya 1-0 yenildiği maçta konuk takımıdan Watkins, kaleci De Gea’nın hareket etmesini engelledi. De Gea, Watkins’i iterek topa uçmak istedi ancak Hause’nin golüne engel olamadı. Bariz ofsayt olan bu pozisyona ne yardımcı hakem bayrak kaldırdı ne de VAR müdahale etti.