VAR Odası'nda nasıl ters düştük?
Güncelleme Tarihi:
VAR masasına oturup, bir maçta yaşanan penaltı pozisyonunu değerlendiren Hürriyet muhabirleri İsmail Er ve Süleyman Arat, izlenimlerini yazdı.
Göreve geldiği günden bu yana birçok yeniliği hayata geçiren Türkiye Futbol Federasyonu (TFF) Başkanı Mehmet Büyükekşi, dün bir ilke daha imza attı. Merkez Hakem Kurulu (MHK), basın mensuplarına yönelik olarak VAR Sistemi Bilgilendirme Toplantısı düzenledi. TFF’nin Riva’daki tesislerinde gerçekleşen buluşmada MHK Başkan Vekili Murat Ilgaz, Türkiye’de ilk kez VAR odasına alınan gazetecilere sistemin nasıl çalıştığını anlatıp onları VAR masasına oturttu ve Avrupa’da daha önce oynanan bazı maçlarda yaşanan tartışmalı pozisyonları izleterek karar vermelerini istedi. Hürriyet adına toplantıyı takip eden İsmail Er ile Süleyman Arat’ın bu tarihi toplantıya ilişkin izlenimleri ve VAR masasında iken aynı pozisyonda nasıl ‘ters’ düştüklerini yazdı...
İSMAİL ER: KEŞKE GERÇEK BİR MAÇ SIRASINDA OLSAYDI
Açık konuşayım, VAR masasına oturduğumda büyük baskı altındaydım, zira yanımda bu işin uzmanları MHK Başkanı Sabri Çelik, Lale Orta ve Serkan Tokat vardı! Yani hata yapma lüksüm yoktu. Ekrana yansıtılan maçta bir penaltı pozisyonu yaşandı. Birkaç saniye içinde yandaki ekranlarda bu pozisyonun değişik açılardan çekilmiş 6-7 fotoğrafı gösterildi. Pozisyona bakar bakmaz ilk tespitim ‘penaltı’ oldu. Yanımda bulunan Süleyman Arat ise “Devam” dedi. Ben penaltıda ısrar ettim. Kale arkasından yani ters açıdan gelen bir görüntü benim haklılığımı ortaya koyunca tüm hakemlerden tebrik aldım. Sonuçta VAR’ın öyle çok da abartılacak bir sistem olmadığını görmüş oldum. MHK’nın bu toplantısını yararlı bulmakla birlikte hâlâ önemli bir şeyin eksik olduğunu ifade etmek isterim. Bu toplantı keşke gerçek bir maç sırasında olsaydı ve biz de hakemlerin kendi aralarında yaptıkları konuşmaları duyabilseydik. Ayrıca, VAR’ın talimatıyla ofsayt çizgilerini çizen ‘tekrar gösterme operatörü’nün nasıl çalıştığını da canlı olarak görmek isterdim.
SÜLEYMAN ARAT: NE KADAR ZOR İŞ OLDUĞUNU BİZZAT YAŞADIM
VAR masasına oturduğumuzda önümüze rastgele konulan pozisyonları izledik ve kendimizce karar verdik. İsmail Er’le birlikte izlediğimiz ‘açık ve bariz olmayan’ diye ekrana gelen bir penaltı pozisyonunu defalarca farklı açılardan izledik. Ben tüm izlemelerimde ‘devam’ kararı verirken Er, ilk andan itibaren “Penaltı” dedi ve bunda ısrarcı oldu. Ben yapım gereği, bu tip zor kararların titizlikle inceledikten sonra verilmesini tercih ettiğim için “Devam” demeyi sürdürdüm. Ancak onca görüntü arasında sadece kale arkasından yani tersten gelen bir görüntü vardı ki, o görüntü gerçekten de pozisyonun penaltı olduğunu gözler önüne seriyordu. Sonuçta VAR odası deneyimi bana, orada görev yapan hakemlerin işinin ne kadar zor olduğunu, onca görüntüyü 1 saniye bile sektirmeden izleyip en hızlı şekilde karar vermek zorunda olduklarını net olarak yaşattı. Kimse hakemlik mesleğini kolay sanmasın, gerçekten çok zor iş...
VAR'IN İLKELERİ
1- VAR açık ve net şekilde gözden kaçan çok ciddi olayların peşindedir. Daha doğru kararın peşinde değildir.
2- VAR, hakeme pozisyonu inceleme önerisinde bulunabilir. İncelemeyi yalnızca hakem başlatabilir.
3- Nihai karar her zaman hakem tarafından verilir.
4- İnceleme süreci ne olursa olsun, kararı hızla incelemek için herhangi bir zaman baskısı yoktur. Doğruluk zamandan daha önemlidir.
HAKEMLER, VAR'I HANGİ POZİSYONLAR KULLANIR?
GOLLER: Golden önce golün geçersiz olması için bir ihlalin olup olmadığının incelemek.
PENALTI: Verilen veya verilmeyen bir penaltı kararında açık bir hata olup olmadığını incelemek.
KIRMIZI KART: Verilen veya verilmeyen bir ihraç kararında açık bir hata olup olmadığını incelemek (ikinci sarı kartlar hariç).
YANLIŞ KART: Hakemin ihlal yapan takımdan yanlış oyuncuya ihtar (sarı kart) veya ihraç (kırmızı kart) vermesi durumunu incelemek
OFSAYT ÇİZGİSİ NASIL ÇİZİLİYOR?
1- VAR, topun ayaktan ilk çıkış anını tespit eder.
2- VAR, savunma oyuncusunun konumunu işaretler.
3-VAR, hücum oyuncusunun konumunu işaretler.
4- VAR, çizgilerin yazılım tarafından çizilmesi için gerekli onayı verir.
VAR'IN GÖREVİ
Bir maç görevlisidir (dördüncü hakem gibi). VAR ‘Yeniden Oynatma Operatörü’nün (RO) desteğiyle oyun boyunca oyunun her anını kontrol eder. Maçın seyrini değiştiren bariz bir hatanın veya gözden kaçan ciddi bir olayın düzeltilmesini sağlamak için görev yapar.
AVAR'IN GÖREVİ
VAR bir kontrol yaparken müsabakayı ekrandan izler ve potansiyel incelenebilir bir olayı takip eder. VAR hakeminin karşılaşmayı izlemeye odaklanabilmesi için tüm disiplin kararlarının kaydını tutar. Hakemin nihai kararını tablet aracılığı ile yayıncı kuruluşa iletir.
TEKRAR GÖSTERME OPERATÖRÜNÜN GÖREVİ
Operatörler karar verme sürecinin bir parçası değildir. VAR’ın direktifleriyle kamera görüntülerinin seçilmesine yardımcı olur. Operatör, VAR hakemine ve monitöre geldiği anda hakeme yardımcı olmak için istenen tüm açıları getirmekten sorumludur.
EN İYİSİNİ YAPIP ÖRNEK ÜLKE OLACAĞIZ
TFF Başkanı Mehmet Büyükekşi, gelecek haftadan itibaren Riva’daki VAR merkezinin, maç yapılmayan günlerde, önceden randevu alınarak tüm basın mensuplarına, kulüp başkanlarına ve teknik direktörlere ziyaret için açılacağını söyledi. MHK tarafından düzenlenen VAR Sistemi Bilgilendirme Toplantısı’nda konuşan Büyükekşi, “Bu uygulamaya ilk olarak salı günü, Süper Lig ve 1. Lig kulüp başkanları, teknik direktörleri ve takım kaptanlarıyla başlıyoruz" dedi.
FUTBOL ARTIK DAHA ŞEFFAF
VAR’ın bariz hataların önlenmesi konusunda büyük fayda sağladığını belirten Büyükekşi, “Geçmişle kıyaslandığında futbol, VAR sayesinde daha şeffaf seviyeye geldi. 2022-23 sezonu itibarıyla dünyada VAR sisteminin en iyi uygulandığı ligler arasında yer aldığımız gerçeğinin de özellikle altını çizmek istiyorum. Hiç durmadan çalışıyoruz. VAR’ı en iyi uygulayan örnek ülke olma hedefimiz var” diye konuştu.
ÇİZGİ FİLM HAZIRLADIK
Büyükekşi, VAR protokolünün büyük bir çoğunluk tarafından yanlış bilindiğini vurgulayarak, “VAR protokolünü hatırlatmak için buradayız. VAR sistemini çocukların dahi anlayabileceği şekilde göstermek için bir çizgi film hazırladık” dedi.
ÇELİK: YÜZDE 95 BAŞARILIYIZ
MHK Başkanı Sabri Çelik ise, “VAR hakemlerinden memnunuz. Şu anda başarı oranımız yüzde 95. UEFA bile en iyi VAR odalarının Türkiye’de olduğunu ifade ediyor” diye konuştu.
