Uyurken nasıl nefes alıyoruz?
Güncelleme Tarihi:
Oluşturulma Tarihi: Mart 25, 2006 00:00
Suya dalmak için derin bir nefes alıyor ve suyun içinde kaldığınız sürece nefesinizi tutuyorsunuz. Çok hızlı koştuğunuzda nefes nefese kalıyorsunuz. Peki ama uykuda ne oluyor? Derin uykudayken size nefes almanız gerektiğini kim söylüyor?
Nefes aldığınız zaman, hava burnunuzdan veya ağzınızdan soluk borusuna akar. Herhalde hepinizin boğazına yiyecek kaçmıştır. Soluk borusuna kaçan bisküvi parçasını çıkarmak için kuvvetli bir şekilde öksürmek zorunda kaldığınızda bunun ne kadar korkunç bir şey olduğunu da biliyorsunuzdur.
Soluk borusu bronşlara doğru iki dala ayrılıyor. Dallı budaklı bir yapıya sahip bronşların ucunda ise alveoller (hava kesecikleri) bulunur. Hava keseciklerinin incecik zarlarından oksijen çok ince damarlara,ve tam tersi olarak da kandaki karbondioksit akciğere ulaşır. Demek ki oksijeni soluyor karbondioksiti atıyorsunuz.
Bronşlardaki ince dalları koruyabilmek için burundan solumak daha iyidir. Soluduğumuz hava burnumuzda tozlardan arınır ve ısınır. Nefes aldığınız zaman göğüs kasları ve akciğer diyaframının büzüşmesiyle, göğüs kafesiniz büyür. Bu süreç sırasında akciğer genişler ve bir alt basınç oluşur. İşte bu şekilde hava solunum yolları üzerinden akciğeri ulaşır.
Uyku apnesi
Soluduğunuz havayı dışarı attığınızda, akciğer tekrar büzüşür ve hava yüksek basınçla solunum yolları üzerinden burnunuzdan veya ağzınızdan dışarı çıkar. Tüm bu soluk alışverişi, sırt omuriliğindeki solunum merkezi tarafından çalıştırılır.
Burada kandaki karbondioksit oranı ölçülür. Bu oran belli bir değeri aştığında soluma refleksi yaşanır. Çünkü Nervus vagus olarak adlandırılan bir sinir üzerinden akciğerin genişlemesi hissedilir ve bu genişleme belli bir ölçüyü aşarsa, solunum bir refleksle kısıtlanır.
Her insan bilinçli olarak nefes alıp verebilir ama beden bunu sinirlerin yardımıyla kendi kendine de yapabiliyor. Yoksa uykumuzda nasıl soluk alıp verebilirdik ki? Ameliyat edilen kişilere narkoz verildiğinde, solunum merkezi de uyuşabiliyor.
Bu yüzden hastalar narkozdan uyanana dek yapay solunum cihazına bağlanırlar. Sonuçta ameliyatlar, tüpsüz dalışlardaki dünya rekorundan daha uzun sürüyor. Tüpsüz dalışla en uzun süre suda kalma rekoru 12 dakika ve 47 saniye. Bu spor dalına Apnoe deniyor. Apnoe, Yunancadır ve soluk kesilmesi anlamına gelir. Uyku sırasında hava akımının kesilmesine de bu neden uyku apnesi denir.
Soluk borusu bronşlara doğru iki dala ayrılıyor. Dallı budaklı bir yapıya sahip bronşların ucunda ise alveoller (hava kesecikleri) bulunur. Hava keseciklerinin incecik zarlarından oksijen çok ince damarlara,ve tam tersi olarak da kandaki karbondioksit akciğere ulaşır. Demek ki oksijeni soluyor karbondioksiti atıyorsunuz.
Bronşlardaki ince dalları koruyabilmek için burundan solumak daha iyidir. Soluduğumuz hava burnumuzda tozlardan arınır ve ısınır. Nefes aldığınız zaman göğüs kasları ve akciğer diyaframının büzüşmesiyle, göğüs kafesiniz büyür. Bu süreç sırasında akciğer genişler ve bir alt basınç oluşur. İşte bu şekilde hava solunum yolları üzerinden akciğeri ulaşır.
Uyku apnesi
Soluduğunuz havayı dışarı attığınızda, akciğer tekrar büzüşür ve hava yüksek basınçla solunum yolları üzerinden burnunuzdan veya ağzınızdan dışarı çıkar. Tüm bu soluk alışverişi, sırt omuriliğindeki solunum merkezi tarafından çalıştırılır.
Burada kandaki karbondioksit oranı ölçülür. Bu oran belli bir değeri aştığında soluma refleksi yaşanır. Çünkü Nervus vagus olarak adlandırılan bir sinir üzerinden akciğerin genişlemesi hissedilir ve bu genişleme belli bir ölçüyü aşarsa, solunum bir refleksle kısıtlanır.
Her insan bilinçli olarak nefes alıp verebilir ama beden bunu sinirlerin yardımıyla kendi kendine de yapabiliyor. Yoksa uykumuzda nasıl soluk alıp verebilirdik ki? Ameliyat edilen kişilere narkoz verildiğinde, solunum merkezi de uyuşabiliyor.
Bu yüzden hastalar narkozdan uyanana dek yapay solunum cihazına bağlanırlar. Sonuçta ameliyatlar, tüpsüz dalışlardaki dünya rekorundan daha uzun sürüyor. Tüpsüz dalışla en uzun süre suda kalma rekoru 12 dakika ve 47 saniye. Bu spor dalına Apnoe deniyor. Apnoe, Yunancadır ve soluk kesilmesi anlamına gelir. Uyku sırasında hava akımının kesilmesine de bu neden uyku apnesi denir.