Türkiye Bilimler Akademisi’nin Kültür Kitap projesi büyüyor
Güncelleme Tarihi:
Kaynak: Türkiye Bilimler Akademisi
Oluşturulma Tarihi: Ekim 15, 2005 00:00
Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA), KültürKitap projesi geliştirdi. TÜBA-TÜKSEK (Kültür Sektörü) projesi kapsamında, Arkeoloji, Kentsel ve Kırsal Mimari, Etnobotanik, Etnografya, sözlü tarih, halk kültürü vb. konularına ait kültür varlıklarını sorgulamak amacıyla geliştirilmiş bir program olan KültürKitap binlerce bilgi toplamaya başladı.
Türkiye Bilimler Akademisi'nin, Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın işbirliğiyle, 2001'de başlattığı Kültür Sektörü Projesi'nin (TÜBA -TÜKSEK) Kültür Envanteri Programı çerçevesinde, hızla yok olan kültür varlıklarımız, akademisyenlerin gönüllü çabalarıyla kayıtlara geçiriliyor.
Yapılan çalışmalara ait veriler, ilgili yayınların dışında, TÜBA'nın geliştirdiği 'KültürKitap' adı verilen merkezi bir veri tabanına aktarılıyor.
KültürKitap veri tabanı 6.000'in üzerinde pilot bölge envanterini içeriyor. Pilot bölgeler dışında çalışan ekiplerin mevcut verilerini girmeleri ile bu sayının yakın zamanda 12.000'i aşacağı belirtiliyor. Veri tabanına bilgi aktaran üniversite ve akademisyenlerin sayısı da her geçen gün artıyor.
Veri tabanının bu aşamada, belgelenmiş kültür varlıklarıyla ilgili yaklaşık 38.000 görsel malzemeyi ve 177 ses kaydını da kapsaması öngörülüyor.
Veri tabanı çalışmasının bir sonraki aşamasında, elde edilen tüm envanter verilerinin web ortamında kullanıcılara açılması planlanıyor.
KültürKitap Nedir?![/images/100/0x0/55eb55c4f018fbb8f8baa387]()
KültürKitap; TÜBA-TÜKSEK proje kapsamında, Arkeoloji, Kentsel ve Kırsal Mimari, Etnobotanik, Etnoğrafya, sözlü tarih, halk kültürü vb. konularına ait kültür varlıklarını sorgulamak amacıyla geliştirilmiş CBS tabanlı bir yazılımdır.
KültürKitap, hem teknik, hem de teknik olmayan kullanıcılar için etkili ve standartlaştırılmış bir methodtur. Kitap şeklindeki formatıyla; CBS verileri ve Kültür varlıklarına ait veriler mantıklı bölümlere ayrılmış bir şekilde sayfalar üzerinde sunulur. Kullanıcılar, kitabın sayfaları arasında gezinerek, CBS verilerine, kültür varlıkları verilerine, fotoğraflara vb.ve bunları destekleyen tüm verilere kolaylıkla ulaşabilirler.
Ayrı ayrı"kitaplar" bir"kütüphane" de toplanabilmektedir. Böylece kullanıcılar, KültürKitap formatında dağıtmak istedikleri tüm veriler arasındaki ilişkiyi ve bütünlüğü korumaktadırlar.
KültürKitap yazılımının kullanıcı ara yüzü oldukça gelişmiştir. Programın kullanımı oldukça kolaydır. Menüler arasında hızlı ve rahat geçişler yapılabilmektedir.
Harita etkileşimli
Program içinde Coğrafi Bilgi Sistemi özelliklerini taşıyan ve harita üzerinde serbestçe dolaşmamızı sağlayan "içeri zum", "dışarı zum", "sağa sola kaydırma", "mesafe ölçme", "baskı ön izleme", "Tüm Harita", "export imaj" vb. butonları yer almaktadır.
Program içinde oldukça detaylı analizler yer almaktadır. Aşağıdaki örnek uygulamalarda program ile ilgili bazı özellikler tanıtılacaktır.
1. Uygulama yazılımı, her bir kültür varlıkları grubu (Kentsel Anıt ve Kentsel Yerleşme) için veri girişi, sorgulama, analiz ve raporlama fonksiyonlarını sağlayacak şekilde , kitap biçiminde dizayn edilmiştir.
2. Programın VERİ GİRİŞİ bölümünde, Kentsel Anıt ve Yerleşme envanter fiş sistemine uygun menüler ve alt menüler yer alır . Menülerden tek veya çoklu seçim yapılarak ya da metin kutuları doldurularak, veri girişleri yapılır ve"Kaydet" butonu ile veri kaydedilir.
GPS ile toplanmış enlem (K) ve boylam (D) verileri girildiğinde, program, otomatik olarak kültür katmanına ait grafik (noktasal) veriyi oluşturur ve harita ya da uydu fotoğrafı üzerinde konumlandırır. (Resim 2)
Sorgulama
"Resim Ekle" butonu ile açılan pencereden, bilgisayar dosya sisteminde kayıtlı, envantere ait görsel malzemeler (siyah beyaz, dijital, renkli, saydam, çizim) açıklamalarıyla birlikte sisteme aktarılır (Resim 3).
Resim Ekle-Sil-Düzenle penceresinde resimlerle ilgili açıklama girilen bir bölüm, resimlerin siyah-beyaz, renkli, dijital, saydam veya çizim olduğunu belirten seçmeli butonlar ve resmin hangi yılda çekildiğinin yazılabileceği bir alan bulunur.
3. Programın SORGU BÖLÜMÜ'nde, envanter fiş sistemine uygun alanlardan çoktan çoklu veya tekli seçim yaparak ya da metin yazılarak, sorgu kriterleri belirlenir. Bu kriterlere uyan envanterler, Envanter Liste Kutusu'nda listelenir. Kullanıcı bu listeden, herhangi bir envanteri ya da tüm envanterleri seçerek veri tabanlarına erişebilir , raporlayarak, çıktı alabilir ya da fotoğraflarını görüntüleyebilir. Seçilen envanterin coğrafik konumu harita üzrinde yanıp söner.
Örneğin; Denizli ilinin Buldan ilçesindeki camiler sorgulandığında, bu kriterlere uyan 6 adet envanter olduğu görünür. Envanter Liste Kutusu'ndan bir envanter seçildiğinde(L21B006) , o envantere ait bilgiler fiş alanlarına dolar, resimleri ekrana gelir ve envanter noktasının coğrafi konumu haritada yanıp söner.
4. Raporlama yapılırken, veri tabanından yalnızca raporda görülmek istenen veri tabanı alan başlıkları seçilebilir. Rapor içerisinde envanterin coğrafik konumunu ve yakın çevresini gösteren harita ve envantere ait resimler yer alabilir.
Rapor sayfası
5. Programın sorgulama sayfasında yer alan"Veri Tabanı" butonu ile veri tabanı içerisindeki tüm verilere ulaşılabilir ve bu veriler excel formatına aktarılabilir.
6. Programın sorgu bölümünde, seçilen envanterle ilgili tüm görsel malzemeye ulaşılabilir, resimler daha büyük bir pencerede görüntülenebilir ve resmin üzerine fare ile gelindiğinde, resim ile ilgili girilen açıklama görüntüye gelir .
7. Program içinde çok güçlü etkileşimli harita özellikleri bulunmaktadır. Bu özelliklerle, belirli bir alanı büyültme/küçültme, sağa sola kaydırma (harita araç çubuğu) katmanları açma/kapama (lejant) , sokak isimleri, x,y koordinatları gibi özellikleri sorgulama ve belirli bir coğrafik sorgulamaya dayalı özelleştirilmiş haritalar ve raporlar geliştirmeye yönelik işlemler yapılabilmektedir.Programda yer alan"haritadan seç" butonu ile harita üzerinden seçilen envanter noktası ekranda yanıp, söner ; ilişkili veri tabanı ve fotoğraflara ulaşmak mümkün olur.
8. Harita araç çubuğu
Yakınlaştır, haritayı yakınlaştırır.
Uzaklaştır, haritadan uzaklaştırır.
Sürükle, harita üzerinde gezinmeyi sağlar.
Tamamını göster , haritanın tamamını gösterir.
Baskı önizleme , harita çıktısını görüntüleme, başlık ve envanter noktasına etiket (envanter numarası) ekleme imkanı tanır.
Resim olarak kaydet , haritayı bitmap (.bmp) resim olarak kaydetme imkanı verir.
Mesafe ölçümü , harita üzerinden metre cinsinden mesafeyi ölçmeye yarar.
Mesafe çizgisini temizle , mesafe ölçümü aracı ile çizilen çizgileri temizler.
Envanter tanımla , harita üzerinden envanter noktaları tıklandığında, o envantere ait bilgiler ve resimler ilgili alanlara gelir.
9. Coğrafik katmanlarX Program içerisinde, harita içinde yer alan tüm coğrafik katmanların sembollerinin ve renklerinin gösterildiği, üzerinde değişikliklerin yapılabildiği lejant bulunmaktadır. Harita penceresinde görüntülenmek istenen katman işaretlenerek görüntüye getirilip, kaldırılabilir ve lejant penceresindeki sembolleri üzerine tıklanarak sembol rengi değiştirilebilir.
Lejant
Haritada yer alan coğrafik katmanlar; envanter katmanları, bina, ada,yol, köyler, ilçeler, iller, tepeler,nehirler, göller, 1/25000 pafta, 1/100000 pafta, uydu fotoğrafı, eğim, bakı,fay, 3 boyutlu harita...
10. Kullanıcı harita üzerinden seçtiği herhangi bir alanı ve bu alan içinde yer alan tüm coğrafik detayları ve bilgileri .BMP formatına export edebilir.
11. Programın ANALİZ BÖLÜMÜ'nde CBS yetenekleri kullanılarak mekansal sorgulama işlemleri, analizleri yapılır.İki nokta arasındaki mesafe ölçümleri, girilen yarıçapa göre mekansal sorgulamalar bu bölümden yürütülür.
Analiz sayfası
100.000 Liste Türkiye'deki tüm 100 000 lik pafta isimlerinin listelendiği kutudur. Bu pencereden ilgili pafta seçildiğinde, o paftaya ait tüm 25 000 lik pafta isimleri 25 000 Liste kutusunda listelenir ve aynı zamanda da seçilen 100 000 lik pafta içerisine düşen envanterler Envanter Liste Kutusu nda sıralanır. Sağ taraftaki harita penceresinde, listelenen tüm envanterler seçim rengine boyanır.
25.000 Liste 25 000 lik paftaların listelendiği kutudur. İlgili pafta seçildiğinde , o pafta içerisine düşen tüm envanterler listelenir.Harita penceresinde, listelenen envanterler seçim rengine boyanır.
X ve Y koordinatlarını bildiğiniz bir noktadan, belirli uzaklıktaki (yarıçap) (ör:50 m) dairesel alana düşen envanterleri listeletebilirsiniz. Listelenen envanterler haritada seçim rengine boyanır.
X:370906 Y:4564738 noktasından 50 m yarıçapı uzaklıktaki dairesel alan ve o alan içerisine düşen envanterler.Seçim rengine boyanan envanterler (yandaki örnekte sarı) aynı zamanda Envanter Liste Kutusu'nda listelenir.
Envanter liste kutusu
1, 2 ve 3. alanlardan yapılan sorgu sonucu envanterlerin listelendiği kutu.
Envanter liste kutusundan seçilen bir veya daha fazla envantere ait verileri, veri tabanı formatında görüntüler.
Envanter liste kutusunu temizler.
Yapılan çalışmalara ait veriler, ilgili yayınların dışında, TÜBA'nın geliştirdiği 'KültürKitap' adı verilen merkezi bir veri tabanına aktarılıyor.
KültürKitap veri tabanı 6.000'in üzerinde pilot bölge envanterini içeriyor. Pilot bölgeler dışında çalışan ekiplerin mevcut verilerini girmeleri ile bu sayının yakın zamanda 12.000'i aşacağı belirtiliyor. Veri tabanına bilgi aktaran üniversite ve akademisyenlerin sayısı da her geçen gün artıyor.
Veri tabanının bu aşamada, belgelenmiş kültür varlıklarıyla ilgili yaklaşık 38.000 görsel malzemeyi ve 177 ses kaydını da kapsaması öngörülüyor.
Veri tabanı çalışmasının bir sonraki aşamasında, elde edilen tüm envanter verilerinin web ortamında kullanıcılara açılması planlanıyor.
KültürKitap Nedir?
KültürKitap; TÜBA-TÜKSEK proje kapsamında, Arkeoloji, Kentsel ve Kırsal Mimari, Etnobotanik, Etnoğrafya, sözlü tarih, halk kültürü vb. konularına ait kültür varlıklarını sorgulamak amacıyla geliştirilmiş CBS tabanlı bir yazılımdır.
KültürKitap, hem teknik, hem de teknik olmayan kullanıcılar için etkili ve standartlaştırılmış bir methodtur. Kitap şeklindeki formatıyla; CBS verileri ve Kültür varlıklarına ait veriler mantıklı bölümlere ayrılmış bir şekilde sayfalar üzerinde sunulur. Kullanıcılar, kitabın sayfaları arasında gezinerek, CBS verilerine, kültür varlıkları verilerine, fotoğraflara vb.ve bunları destekleyen tüm verilere kolaylıkla ulaşabilirler.
Ayrı ayrı"kitaplar" bir"kütüphane" de toplanabilmektedir. Böylece kullanıcılar, KültürKitap formatında dağıtmak istedikleri tüm veriler arasındaki ilişkiyi ve bütünlüğü korumaktadırlar.
KültürKitap yazılımının kullanıcı ara yüzü oldukça gelişmiştir. Programın kullanımı oldukça kolaydır. Menüler arasında hızlı ve rahat geçişler yapılabilmektedir.
Harita etkileşimli
Program içinde Coğrafi Bilgi Sistemi özelliklerini taşıyan ve harita üzerinde serbestçe dolaşmamızı sağlayan "içeri zum", "dışarı zum", "sağa sola kaydırma", "mesafe ölçme", "baskı ön izleme", "Tüm Harita", "export imaj" vb. butonları yer almaktadır.
Program içinde oldukça detaylı analizler yer almaktadır. Aşağıdaki örnek uygulamalarda program ile ilgili bazı özellikler tanıtılacaktır.
1. Uygulama yazılımı, her bir kültür varlıkları grubu (Kentsel Anıt ve Kentsel Yerleşme) için veri girişi, sorgulama, analiz ve raporlama fonksiyonlarını sağlayacak şekilde , kitap biçiminde dizayn edilmiştir.
2. Programın VERİ GİRİŞİ bölümünde, Kentsel Anıt ve Yerleşme envanter fiş sistemine uygun menüler ve alt menüler yer alır . Menülerden tek veya çoklu seçim yapılarak ya da metin kutuları doldurularak, veri girişleri yapılır ve"Kaydet" butonu ile veri kaydedilir.
GPS ile toplanmış enlem (K) ve boylam (D) verileri girildiğinde, program, otomatik olarak kültür katmanına ait grafik (noktasal) veriyi oluşturur ve harita ya da uydu fotoğrafı üzerinde konumlandırır. (Resim 2)
Sorgulama
"Resim Ekle" butonu ile açılan pencereden, bilgisayar dosya sisteminde kayıtlı, envantere ait görsel malzemeler (siyah beyaz, dijital, renkli, saydam, çizim) açıklamalarıyla birlikte sisteme aktarılır (Resim 3).
Resim Ekle-Sil-Düzenle penceresinde resimlerle ilgili açıklama girilen bir bölüm, resimlerin siyah-beyaz, renkli, dijital, saydam veya çizim olduğunu belirten seçmeli butonlar ve resmin hangi yılda çekildiğinin yazılabileceği bir alan bulunur.
3. Programın SORGU BÖLÜMÜ'nde, envanter fiş sistemine uygun alanlardan çoktan çoklu veya tekli seçim yaparak ya da metin yazılarak, sorgu kriterleri belirlenir. Bu kriterlere uyan envanterler, Envanter Liste Kutusu'nda listelenir. Kullanıcı bu listeden, herhangi bir envanteri ya da tüm envanterleri seçerek veri tabanlarına erişebilir , raporlayarak, çıktı alabilir ya da fotoğraflarını görüntüleyebilir. Seçilen envanterin coğrafik konumu harita üzrinde yanıp söner.
Örneğin; Denizli ilinin Buldan ilçesindeki camiler sorgulandığında, bu kriterlere uyan 6 adet envanter olduğu görünür. Envanter Liste Kutusu'ndan bir envanter seçildiğinde(L21B006) , o envantere ait bilgiler fiş alanlarına dolar, resimleri ekrana gelir ve envanter noktasının coğrafi konumu haritada yanıp söner.
4. Raporlama yapılırken, veri tabanından yalnızca raporda görülmek istenen veri tabanı alan başlıkları seçilebilir. Rapor içerisinde envanterin coğrafik konumunu ve yakın çevresini gösteren harita ve envantere ait resimler yer alabilir.
Rapor sayfası
5. Programın sorgulama sayfasında yer alan"Veri Tabanı" butonu ile veri tabanı içerisindeki tüm verilere ulaşılabilir ve bu veriler excel formatına aktarılabilir.
6. Programın sorgu bölümünde, seçilen envanterle ilgili tüm görsel malzemeye ulaşılabilir, resimler daha büyük bir pencerede görüntülenebilir ve resmin üzerine fare ile gelindiğinde, resim ile ilgili girilen açıklama görüntüye gelir .
7. Program içinde çok güçlü etkileşimli harita özellikleri bulunmaktadır. Bu özelliklerle, belirli bir alanı büyültme/küçültme, sağa sola kaydırma (harita araç çubuğu) katmanları açma/kapama (lejant) , sokak isimleri, x,y koordinatları gibi özellikleri sorgulama ve belirli bir coğrafik sorgulamaya dayalı özelleştirilmiş haritalar ve raporlar geliştirmeye yönelik işlemler yapılabilmektedir.Programda yer alan"haritadan seç" butonu ile harita üzerinden seçilen envanter noktası ekranda yanıp, söner ; ilişkili veri tabanı ve fotoğraflara ulaşmak mümkün olur.
8. Harita araç çubuğu
Yakınlaştır, haritayı yakınlaştırır.
Uzaklaştır, haritadan uzaklaştırır.
Sürükle, harita üzerinde gezinmeyi sağlar.
Tamamını göster , haritanın tamamını gösterir.
Baskı önizleme , harita çıktısını görüntüleme, başlık ve envanter noktasına etiket (envanter numarası) ekleme imkanı tanır.
Resim olarak kaydet , haritayı bitmap (.bmp) resim olarak kaydetme imkanı verir.
Mesafe ölçümü , harita üzerinden metre cinsinden mesafeyi ölçmeye yarar.
Mesafe çizgisini temizle , mesafe ölçümü aracı ile çizilen çizgileri temizler.
Envanter tanımla , harita üzerinden envanter noktaları tıklandığında, o envantere ait bilgiler ve resimler ilgili alanlara gelir.
9. Coğrafik katmanlarX Program içerisinde, harita içinde yer alan tüm coğrafik katmanların sembollerinin ve renklerinin gösterildiği, üzerinde değişikliklerin yapılabildiği lejant bulunmaktadır. Harita penceresinde görüntülenmek istenen katman işaretlenerek görüntüye getirilip, kaldırılabilir ve lejant penceresindeki sembolleri üzerine tıklanarak sembol rengi değiştirilebilir.
Lejant
Haritada yer alan coğrafik katmanlar; envanter katmanları, bina, ada,yol, köyler, ilçeler, iller, tepeler,nehirler, göller, 1/25000 pafta, 1/100000 pafta, uydu fotoğrafı, eğim, bakı,fay, 3 boyutlu harita...
10. Kullanıcı harita üzerinden seçtiği herhangi bir alanı ve bu alan içinde yer alan tüm coğrafik detayları ve bilgileri .BMP formatına export edebilir.
11. Programın ANALİZ BÖLÜMÜ'nde CBS yetenekleri kullanılarak mekansal sorgulama işlemleri, analizleri yapılır.İki nokta arasındaki mesafe ölçümleri, girilen yarıçapa göre mekansal sorgulamalar bu bölümden yürütülür.
Analiz sayfası
100.000 Liste Türkiye'deki tüm 100 000 lik pafta isimlerinin listelendiği kutudur. Bu pencereden ilgili pafta seçildiğinde, o paftaya ait tüm 25 000 lik pafta isimleri 25 000 Liste kutusunda listelenir ve aynı zamanda da seçilen 100 000 lik pafta içerisine düşen envanterler Envanter Liste Kutusu nda sıralanır. Sağ taraftaki harita penceresinde, listelenen tüm envanterler seçim rengine boyanır.
25.000 Liste 25 000 lik paftaların listelendiği kutudur. İlgili pafta seçildiğinde , o pafta içerisine düşen tüm envanterler listelenir.Harita penceresinde, listelenen envanterler seçim rengine boyanır.
X ve Y koordinatlarını bildiğiniz bir noktadan, belirli uzaklıktaki (yarıçap) (ör:50 m) dairesel alana düşen envanterleri listeletebilirsiniz. Listelenen envanterler haritada seçim rengine boyanır.
X:370906 Y:4564738 noktasından 50 m yarıçapı uzaklıktaki dairesel alan ve o alan içerisine düşen envanterler.Seçim rengine boyanan envanterler (yandaki örnekte sarı) aynı zamanda Envanter Liste Kutusu'nda listelenir.
Envanter liste kutusu
1, 2 ve 3. alanlardan yapılan sorgu sonucu envanterlerin listelendiği kutu.
Envanter liste kutusundan seçilen bir veya daha fazla envantere ait verileri, veri tabanı formatında görüntüler.
Envanter liste kutusunu temizler.