Tıpkı eski solcu gruplar gibi
Güncelleme Tarihi:
Alp ULAGAY
Oluşturulma Tarihi: Kasım 16, 2002 23:16
İstanbul'da oynanan FB-GS maçında yaşanan şiddet, dikkati iki takım taraftarlarına çekti. Tribünlerdeki taraftar grupları, son yıllarda dernekleştiler. Kısa sürede grupların içinden yeni gruplar doğdu, derneklerin içinde hizipler çıktı. Neredeyse takip etmek imkansızlaştı. Tıpkı 12 Eylül öncesindeki solcu gruplaşmalar gibi.
Emniyet'in FB-GS maçı sonrası tavrı da o yıllarda solcuların üstüne gidişi gibiydi. Hemen potansiyel holigan muamelesi yapılarak en tanınmış üç taraftar derneğinin üyeleri göz altına alındı, hatta içlerinde bu maçla ilgisi olmayan Beşiktaşlı taraftarlar bile vardı. Ancak bu 37 kişi delil yetersizliğinden serbest bırakıldı. İngiltere'de ise parlamento 12 yıl önce bir ‘‘futbol seyircisi yasası’’ çıkarıp, holiganları fişleyerek şiddetle mücadeleye başlamıştı. Ancak holiganizmin beşiği olan bu ülke, katliamlara yol açacak kadar vahşi taraftarlarıyla kendine özgü bir örnek.
SİYASİ OPERASYON BENZERİ
Olaylı Fenerbahçe-Galatasaray maçından sonra üç büyük kulübün önde gelen taraftar derneklerine mensup 37 kişi gözaltına alındı. Önceleri bu kişilerin fişlendikleri ve bir daha maça giremeyecekleri müjdesi ‘‘Kurtulduk! Holiganlara maç yasak’’ diye duyuruldu. Ama aradan 24 saat bile geçmeden tüm taraftarlar mahkemeye çıkarılmadan savcılık tarafından delil yetersizliği nedeniyle serbest bırakıldı.
Bu olay, geçtiğimiz yıllardaki operasyonlara benziyordu. Tribünden şiddetini temizlemek için olay çıkarması beklenen taraftarlar hakkında dosyalar oluşturulmuştu. 1990'da Mehmet Ağar İstanbul Emniyet Müdürü'yken 175 taraftar Asayiş Şubesi kayıtlarına spor suçlusu diye geçti. 77'si Fenerbahçe ve 32'si Beşiktaşlı olan bu taraftarların bir daha İstanbul'daki stadyumlara alınmayacakları açıklandı.
İki yıl önce bu defa Tantan'ın içişleri bakanlığı döneminde Türkiye çapında bir tarama yapıldı. Maçlarda olay çıkarmış 897 kişi tespit edildi: Bunların 454'ü İstanbul'da, 210'u İzmir'de ve 182'si Ankara'daydı. Hatta Emniyet Genel Müdürlüğü bu kişilerle ilgili olarak bir holigan bilgi bankası oluşturdu. Şüpheli gözüken ve listede isimleri bulunan taraftarların maçlara alınmaması için tüm illerin emniyet müdürlerine fotoğrafları gönderildi. Bu uygulamanın başlamasından bir ay sonra Adapazarı'nda Sakaryaspor taraftar grubu Tatangalar'a mensup 16 taraftar fişlendi ve maçlardaki tüm hareketlerinin takip edileceği söylendi. Ancak fişleme çabası bununla kaldı.
İngiltere seyirci yasası çıkardı iki yılda altı bin taraftarı fişledi
Holiganizmin 1960'larda ortaya çıktığı İngiltere'de deplasmana giden seyircilerin arasına sivil polisler sokularak şiddetin önü alınmaya çalışıldı. Ama çeteleşen holiganların önüne geçilemedi. Ta ki 1985'te Brüksel'deki Şampiyon Kulüpler Kupası finalinde 40 taraftarın hayatını kaybettiği felakete kadar. Katliamın nedeni, Juventus-Liverpool maçının öncesinde İngiliz seyircilerin yaptığı taşkınlıktı. Tüm İngiliz takımları beş yıl Avrupa Kupaları'ndan men edildiler. Dönemin başbakanı Margaret Thatcher da demir yumruğunu holiganların kafasına indirdi. Şüpheli holiganların evlerine baskınlar yapıldı. Mahkemelerde 10 yıl hapis cezası alanlar oldu.
1990'da Futbol Seyircileri Yasası'nı çıkaran İngiliz Parlamentosu bir dizi önlem aldı. Sabıkalı taraftarlar fişlenecek ve maçlara alınmayacaktı. National Crime Intelligence Service'e (Ulusal Suç İstihbarat Servisi) bağlı bir futbol birimi iki yılda 6 bin taraftarın fotoğraf ve özelliklerini içeren dosyalar hazırladı. Bu kişilerin maç saatlerinde karakola gidip imza vermesi zorunluluğu getirildi. Böylece maça gidip olay çıkartmayacaklardı.
Kulüpler de olay çıkaran taraftarlara stadyum yasağı getirmeye başladı. Eylül ayında Aston Villa maçında galibiyete çılgınca sevinirken sahaya dalan Birmingham City taraftarlarından biri işi abarttı. Kaleci Enckelman'a bir de tokat aşkeden taraftar artık bu sevinci yaşayamayacak. Çünkü Birmingham City bu davranışından dolayı onu stadyumdan ebedi boykotla cezalandırdı.
Üç büyük kulübün taraftar dernekleri 180’den fazla
Taraftar dernekleri yeni, ama, tribünlerde biraraya gelen taraftar gruplarına 1970'lerden beri rastlanıyor. Bunlar son yıllarda hızla dernekleşiyor. Sadece üç büyük kulübün taraftarlarının kurduğu organizasyonların sayısı 180'i geçiyor. Beşiktaş'ın tüm yurttaki taraftar derneği sayısı 73. Ancak Fenerbahçe taraftarlarının İstanbul dışındaki dernekleri bile 78'i geçiyor. En az örgüte GS'lılarda rastlanıyor: İstanbul'da iki, diğer kentlerde toplam 15. Avrupa ve Amerika'da bile taraftarlar kendi derneklerini kuruyor.
Üç kulübün İstanbul'da önde gelen birer taraftar derneği var: 1903 Beşiktaşlılar Derneği, Genç Fenerbahçeliler Derneği ve Genç Galatasaraylılar Derneği (Ultraslan). Bunlardan doğan çok sayıda başka grup ve dernek de faal. Örneğin iki sezondur Fenerbahçe ve Galatasaray'daki üniversite grupları yeni üye topluyor. Bir de taraftar işadamı örgütleri var: 1907 Fenerbahçe Derneği, Beşiktaşlı Genç İşadamları Derneği, 1905 Galatasaraylı Yönetici ve İşadamları Derneği.
DERNEK ŞAMPİYONU FENERBAHÇE
1999'da kurulan Genç Fenerbahçeliler Derneği'nin kökleri eski Maraton tribünü gruplarına kadar uzanıyor. İki bin taraftarı kontrol ediyorlar ve kulüp yönetiminden maraton tribünü biletlerini ucuza alıp üyelerine satıyor, gelir elde ediyorlar. Şükrü Saracoğlu Stadı'nın yeniden inşa edilmesinden ve maraton tribününün numaralıya çevrilmesinden sonra kale arkası tribüne taşındılar. Derneğin Başkanı amigo Nihat Özpolat, namı diğer Sefa birkaç gün önce İstanbul Emniyeti tarafından göz altına alınan grup içindeydi. Derneğin yan grupları var. Bunların başında UNIFEB ve 1907 Gençlik geliyor. Son iki yılda ortaya çıkan bu gruplarda, maçı kale arkası tribünlerde seyrediyor.
DİĞER DERNEK VE GRUPLAR
FB ALTYAPI DERNEĞİ (1995) Davut Dişli
1907 FENERBAHÇE DERNEĞİ (1992) Necdet Ersoy
KILL FOR YOU (1996)
ANTU.COM (1997) Metin ve Adnan Şen
1907 GENÇLİK (1999) Ferhat Eren
1907 UNİFEB (2001) Özgür Selvi
SARI-LACİVERT DERNEĞİ Ahmet Aksoy
FENERBAHÇELİLER DERNEĞİ (1987) Mehmet Necef
GS'LİLER GÜNEY AVRUPALILAR GİBİ ULTRA
Ali Sami Yen Stadı kapalı tribününde yıllardır bir araya gelen Galatasaraylı bir grup taraftar, Güney Avrupa'da ‘‘ultra’’ adını taşıyan taraftar derneklerinden esinlenerek kendilerine ‘‘Ultraslan’’ adını vermişlerdi. Bu grup 2001'de Genç Galatasaraylılar Derneği'ni kurdu. Başkanlığa Suat Ateşdağlı getirildi. Tribün şovlarıyla dikkat çeken gruba üyelik için iki bine yakın taraftar başvurdu. Tüm Türkiye'deki üniversite öğrencilerinden oluşan Ultraslan-Uni ve lise öğrencilerinin meydana getirdiği Ultraslan-BH iki önemli alt grubu oluşturuyor. Geçen sezon kapalı tribün kombine biletlerini kulüpten indirimli olarak alan derneğin başkanı Ateşdağlı hafta başında gözaltına alınanlar arasındaydı. Galatasaray taraftarlarının İstanbul'da başka bir örgütlenmesi yok. Yalnızca Ulvi Suvarioğlu'nun başkanlığını yaptığı 1905 Galatasaraylı İşadamları Derneği var.
BEŞİKTAŞ DERNEKLERİ ÇARŞI'DAN DOĞDU
Beşiktaş derneklerinin en önemlisi Çarşı grubu. İnönü kapalısının müdavimlerinden oluşan grup 1994'te bir dernek kurdu: 1903 Beşiktaş Derneği. Dernek kulüpten indirimli veya taksitli kombine bilet alıyor, üyelerine satıp gelir elde ediyor. Birkaç yıl önce ForzaBeşiktaş isimli bir dergiyi 25 sayı yayımladılar. Derneğin şu anki başkanı Yılmaz Gitgetir. Geçen sezon yedi dernek üyesi, Ali Güney, Ayhan Yılmaz, Erhan Küçükvardar, Gökmen Aydoğdu, Levent Tüzel, Serkan Çarpışantürk, Serkan Haberdar İstanbul'daki Gaziantepspor maçında sahaya inip hakem Ali Aydın'a saldırmaya kalkınca mahkemelik olmuştu. Ancak, Çarşı grubundan ayrılanlar da çok sayıda dernek kurdu. Bunların yanı sıra Nevzat Demir gibi bazı işadamlarının önderliğinde kurulan dernekler de var. Demir'in başkanlığını yaptığı Beşiktaş 2000 derneği daha çok genel kurul dönemlerinde faaliyet gösteriyor.
DİĞER DERNEK VE GRUPLAR
BEŞİKTAŞ 2000 DERNEĞİ (1996) Nevzat Demir
İSTANBUL BEŞİKTAŞLILAR DERNEĞİ (2002) Cüneyt Doğan
SİYAH-BEYAZ DERNEĞİ (1998) Bülent Deriş
WEBKARTALLARI (1998) Tuğrul Yenidoğan
1965 BEŞİKTAŞLILAR DERNEĞİ (1965) Metin Albayrak
BEŞİKTAŞLI GENÇ İŞADAMLARI DERNEĞİ Şerif Nuri Usanmaz
SİYASİ OPERASYON BENZERİ
Olaylı Fenerbahçe-Galatasaray maçından sonra üç büyük kulübün önde gelen taraftar derneklerine mensup 37 kişi gözaltına alındı. Önceleri bu kişilerin fişlendikleri ve bir daha maça giremeyecekleri müjdesi ‘‘Kurtulduk! Holiganlara maç yasak’’ diye duyuruldu. Ama aradan 24 saat bile geçmeden tüm taraftarlar mahkemeye çıkarılmadan savcılık tarafından delil yetersizliği nedeniyle serbest bırakıldı.
Bu olay, geçtiğimiz yıllardaki operasyonlara benziyordu. Tribünden şiddetini temizlemek için olay çıkarması beklenen taraftarlar hakkında dosyalar oluşturulmuştu. 1990'da Mehmet Ağar İstanbul Emniyet Müdürü'yken 175 taraftar Asayiş Şubesi kayıtlarına spor suçlusu diye geçti. 77'si Fenerbahçe ve 32'si Beşiktaşlı olan bu taraftarların bir daha İstanbul'daki stadyumlara alınmayacakları açıklandı.
İki yıl önce bu defa Tantan'ın içişleri bakanlığı döneminde Türkiye çapında bir tarama yapıldı. Maçlarda olay çıkarmış 897 kişi tespit edildi: Bunların 454'ü İstanbul'da, 210'u İzmir'de ve 182'si Ankara'daydı. Hatta Emniyet Genel Müdürlüğü bu kişilerle ilgili olarak bir holigan bilgi bankası oluşturdu. Şüpheli gözüken ve listede isimleri bulunan taraftarların maçlara alınmaması için tüm illerin emniyet müdürlerine fotoğrafları gönderildi. Bu uygulamanın başlamasından bir ay sonra Adapazarı'nda Sakaryaspor taraftar grubu Tatangalar'a mensup 16 taraftar fişlendi ve maçlardaki tüm hareketlerinin takip edileceği söylendi. Ancak fişleme çabası bununla kaldı.
İngiltere seyirci yasası çıkardı iki yılda altı bin taraftarı fişledi
Holiganizmin 1960'larda ortaya çıktığı İngiltere'de deplasmana giden seyircilerin arasına sivil polisler sokularak şiddetin önü alınmaya çalışıldı. Ama çeteleşen holiganların önüne geçilemedi. Ta ki 1985'te Brüksel'deki Şampiyon Kulüpler Kupası finalinde 40 taraftarın hayatını kaybettiği felakete kadar. Katliamın nedeni, Juventus-Liverpool maçının öncesinde İngiliz seyircilerin yaptığı taşkınlıktı. Tüm İngiliz takımları beş yıl Avrupa Kupaları'ndan men edildiler. Dönemin başbakanı Margaret Thatcher da demir yumruğunu holiganların kafasına indirdi. Şüpheli holiganların evlerine baskınlar yapıldı. Mahkemelerde 10 yıl hapis cezası alanlar oldu.
1990'da Futbol Seyircileri Yasası'nı çıkaran İngiliz Parlamentosu bir dizi önlem aldı. Sabıkalı taraftarlar fişlenecek ve maçlara alınmayacaktı. National Crime Intelligence Service'e (Ulusal Suç İstihbarat Servisi) bağlı bir futbol birimi iki yılda 6 bin taraftarın fotoğraf ve özelliklerini içeren dosyalar hazırladı. Bu kişilerin maç saatlerinde karakola gidip imza vermesi zorunluluğu getirildi. Böylece maça gidip olay çıkartmayacaklardı.
Kulüpler de olay çıkaran taraftarlara stadyum yasağı getirmeye başladı. Eylül ayında Aston Villa maçında galibiyete çılgınca sevinirken sahaya dalan Birmingham City taraftarlarından biri işi abarttı. Kaleci Enckelman'a bir de tokat aşkeden taraftar artık bu sevinci yaşayamayacak. Çünkü Birmingham City bu davranışından dolayı onu stadyumdan ebedi boykotla cezalandırdı.
Üç büyük kulübün taraftar dernekleri 180’den fazla
Taraftar dernekleri yeni, ama, tribünlerde biraraya gelen taraftar gruplarına 1970'lerden beri rastlanıyor. Bunlar son yıllarda hızla dernekleşiyor. Sadece üç büyük kulübün taraftarlarının kurduğu organizasyonların sayısı 180'i geçiyor. Beşiktaş'ın tüm yurttaki taraftar derneği sayısı 73. Ancak Fenerbahçe taraftarlarının İstanbul dışındaki dernekleri bile 78'i geçiyor. En az örgüte GS'lılarda rastlanıyor: İstanbul'da iki, diğer kentlerde toplam 15. Avrupa ve Amerika'da bile taraftarlar kendi derneklerini kuruyor.
Üç kulübün İstanbul'da önde gelen birer taraftar derneği var: 1903 Beşiktaşlılar Derneği, Genç Fenerbahçeliler Derneği ve Genç Galatasaraylılar Derneği (Ultraslan). Bunlardan doğan çok sayıda başka grup ve dernek de faal. Örneğin iki sezondur Fenerbahçe ve Galatasaray'daki üniversite grupları yeni üye topluyor. Bir de taraftar işadamı örgütleri var: 1907 Fenerbahçe Derneği, Beşiktaşlı Genç İşadamları Derneği, 1905 Galatasaraylı Yönetici ve İşadamları Derneği.
DERNEK ŞAMPİYONU FENERBAHÇE
1999'da kurulan Genç Fenerbahçeliler Derneği'nin kökleri eski Maraton tribünü gruplarına kadar uzanıyor. İki bin taraftarı kontrol ediyorlar ve kulüp yönetiminden maraton tribünü biletlerini ucuza alıp üyelerine satıyor, gelir elde ediyorlar. Şükrü Saracoğlu Stadı'nın yeniden inşa edilmesinden ve maraton tribününün numaralıya çevrilmesinden sonra kale arkası tribüne taşındılar. Derneğin Başkanı amigo Nihat Özpolat, namı diğer Sefa birkaç gün önce İstanbul Emniyeti tarafından göz altına alınan grup içindeydi. Derneğin yan grupları var. Bunların başında UNIFEB ve 1907 Gençlik geliyor. Son iki yılda ortaya çıkan bu gruplarda, maçı kale arkası tribünlerde seyrediyor.
DİĞER DERNEK VE GRUPLAR
FB ALTYAPI DERNEĞİ (1995) Davut Dişli
1907 FENERBAHÇE DERNEĞİ (1992) Necdet Ersoy
KILL FOR YOU (1996)
ANTU.COM (1997) Metin ve Adnan Şen
1907 GENÇLİK (1999) Ferhat Eren
1907 UNİFEB (2001) Özgür Selvi
SARI-LACİVERT DERNEĞİ Ahmet Aksoy
FENERBAHÇELİLER DERNEĞİ (1987) Mehmet Necef
GS'LİLER GÜNEY AVRUPALILAR GİBİ ULTRA
Ali Sami Yen Stadı kapalı tribününde yıllardır bir araya gelen Galatasaraylı bir grup taraftar, Güney Avrupa'da ‘‘ultra’’ adını taşıyan taraftar derneklerinden esinlenerek kendilerine ‘‘Ultraslan’’ adını vermişlerdi. Bu grup 2001'de Genç Galatasaraylılar Derneği'ni kurdu. Başkanlığa Suat Ateşdağlı getirildi. Tribün şovlarıyla dikkat çeken gruba üyelik için iki bine yakın taraftar başvurdu. Tüm Türkiye'deki üniversite öğrencilerinden oluşan Ultraslan-Uni ve lise öğrencilerinin meydana getirdiği Ultraslan-BH iki önemli alt grubu oluşturuyor. Geçen sezon kapalı tribün kombine biletlerini kulüpten indirimli olarak alan derneğin başkanı Ateşdağlı hafta başında gözaltına alınanlar arasındaydı. Galatasaray taraftarlarının İstanbul'da başka bir örgütlenmesi yok. Yalnızca Ulvi Suvarioğlu'nun başkanlığını yaptığı 1905 Galatasaraylı İşadamları Derneği var.
BEŞİKTAŞ DERNEKLERİ ÇARŞI'DAN DOĞDU
Beşiktaş derneklerinin en önemlisi Çarşı grubu. İnönü kapalısının müdavimlerinden oluşan grup 1994'te bir dernek kurdu: 1903 Beşiktaş Derneği. Dernek kulüpten indirimli veya taksitli kombine bilet alıyor, üyelerine satıp gelir elde ediyor. Birkaç yıl önce ForzaBeşiktaş isimli bir dergiyi 25 sayı yayımladılar. Derneğin şu anki başkanı Yılmaz Gitgetir. Geçen sezon yedi dernek üyesi, Ali Güney, Ayhan Yılmaz, Erhan Küçükvardar, Gökmen Aydoğdu, Levent Tüzel, Serkan Çarpışantürk, Serkan Haberdar İstanbul'daki Gaziantepspor maçında sahaya inip hakem Ali Aydın'a saldırmaya kalkınca mahkemelik olmuştu. Ancak, Çarşı grubundan ayrılanlar da çok sayıda dernek kurdu. Bunların yanı sıra Nevzat Demir gibi bazı işadamlarının önderliğinde kurulan dernekler de var. Demir'in başkanlığını yaptığı Beşiktaş 2000 derneği daha çok genel kurul dönemlerinde faaliyet gösteriyor.
DİĞER DERNEK VE GRUPLAR
BEŞİKTAŞ 2000 DERNEĞİ (1996) Nevzat Demir
İSTANBUL BEŞİKTAŞLILAR DERNEĞİ (2002) Cüneyt Doğan
SİYAH-BEYAZ DERNEĞİ (1998) Bülent Deriş
WEBKARTALLARI (1998) Tuğrul Yenidoğan
1965 BEŞİKTAŞLILAR DERNEĞİ (1965) Metin Albayrak
BEŞİKTAŞLI GENÇ İŞADAMLARI DERNEĞİ Şerif Nuri Usanmaz