Süreyya o kadar iyi ki rakipleri yetersiz gözüküyor

Atletizm Ä°statistikçileri BirliÄŸi ATFS'nin 1952'den beri yayımladığı atletizm yıllığının 20 yıllık editörü Peter Matthews'la atletizmin bugünü ve geleceÄŸini konuÅŸtuk. Matthews, Ayhan'ı 2003'ün 1500 metre listesinde ilk sıraya yerleÅŸtireceÄŸini söyledi. Çok iyi bir atletizm sezonu yaÅŸamadık. Sezon boyunca öyle bir süperstar adayı görmedik. Acaba atletizmde yıldızlar giderek azalıyor mu?- Atletizm öylesine geniÅŸ bir dünya ve burada o kadar çok yıldız var ki! Bu kadar uluslararası bir spor dalında bir süperstar olmak hiç kolay deÄŸil. Yılın en baÅŸarılı atletleri kimlerdi?- Bence Paula Radcliffe yılın atletiydi. Pist sezonunu kaçırdığı için IAAF sıralamasında üstlere çıkamadı. Ama sezonun son bölümündeki yarışları ve maratonda dünyanın en iyi derecesini inanılmaz bir ÅŸekilde iki dakika geliÅŸtirdiÄŸi için yılın atleti. Ä°ki yıldır geçilmedi. Yol yarışlarında yarıştığı her mesafede en iyi dereceyi yaptı. Piste bakınca en baÅŸarılı atleti seçmek zor. Ama en büyük adaylar HiÅŸam El Geruj, Felix Sanchez, Ana Guevara, Carolina Klüft, Mario Mutola, Tom Pappas, Christian Olsson. Ama bu yıl kadınların erkeklerden daha ön plana çıktığını söyleyebiliriz. Niye süpestar olmak bu kadar zor?- Çünkü yarışmalara o kadar çok sporcu katılıyor ki! 50 yıl, 100 yıl geriye giderseniz en üst düzey sporcuları seçtiÄŸiniz nüfusun bugünkinden çok daha dar olduÄŸunu görürsünüz. Bugün tüm dünyada, her ülkeden, her kültürden ve her türden insan spora giriyor. Ve onların da en iyileri en üst seviyeye çıkıyor. Atletizme bakarsak çok farklı dallar olduÄŸunu görüyoruz. Süperstarlık için bir atletin baÅŸarısını birden fazla dala yayması gerekir. Elbette yıldızlar var ama böyle atletler yok.DÃœNYA REKORU KIRMAK ÇOK DAHA ZOR OLACAKÇok az dünya rekoru gördük. Atletler limitlerine çok mu yakınlar?- Limitlerine yaklaÅŸtıklarını düşünüyorum. Tarihi açıdan bakarsak rekorların örneÄŸin 1950'lerde, 1960'larda çok kırıldığını görürüz. Atletizm geliÅŸtikçe, kullanılan teknikler ilerledikçe çok sayıda dünya rekoru kırıldı. Zamanında doping maddelerinin de müthiÅŸ bir etkisi vardı. Ama birkaç yıldır çok az dünya rekoru görüyoruz. Bence kırılan bütün rekorlar sıradışı. Ancak sıradışı bir atlet sıradışı ÅŸartlarla buluÅŸtuÄŸunda yeni rekorlar geliyor. Atletler mükemmele yaklaÅŸtıkça daha seyrek rekor göreceÄŸiz. Gelecek yıllarda hangi rekorlar daha kırılabilir gibi gözüküyor?- Elbette kırılabilecek rekorlar var. ÖrneÄŸin 2003'te kadınlar 5000 metre rekorunun kırılmamış olmasına hayret ediyorum. Paula Radcliffe tüm sezon boyunca saÄŸlam olsa muhtemelen bu rekoru kırardı. Etiyopyalı Benhane Adere ve Rumen Gabriela Szabo da rekora son derece yaklaÅŸtılar. Son olarak maraton rekorunun kırıldığını gördük. Belki maratonda rekor daha da aÅŸağı çekilecek. Ama çok sayıda rekorun kırılabileceÄŸini zannetmiyorum. Rekor kırmak için de en iyi atletlere ihtiyacınız var. Ama bu bile yeterli deÄŸil. ÖrneÄŸin 5000 ve 10000 metrede Haile Gebreselasie eski gücünde deÄŸil. Ama halefi Kenenise Bekele de henüz onun rekorlarını kırabilecek seviyeye gelmedi. Bunun dışında hiç kırılamayacak rekorlar var. ÖrneÄŸin, Michael Johnson'ın rekorunun, Marita Koch'un 400 metre rekorunun kırılacağına inanmıyorum.Ä°yi atletlerin çoÄŸu sezon boyunca çok fazla yarış koÅŸuyor. Sezon sonunda çoÄŸunun yorulmuÅŸ gözüktüğünü düşünmüyor musunuz?- Bundan o kadar emin deÄŸilim. Atletler farklı programlar izliyor. Süreyya Ayhan örneÄŸine bakarsanız, sınırlı sayıda yarışa katılıyor ve çok iyi koÅŸuyor. Ama diÄŸer birçok atlet istedikleri forma ulaÅŸmak için yarışlardan faydalanıyor. Dünya Åžampiyonası'nı ana hedef alıp bunun yanında bazı para yarışlarında koÅŸuyorlar. Bence çok formda bir atlet sezon boyunca bütün yarışlarda koÅŸabilir. Ama ÅŸunu söylemek lazım: Baskının fazla olduÄŸu çok sayıda yarış koÅŸuyorlar. Halbuki bu yarışların sayısını az tutup onlara hazırlık ÅŸansı verecek çok sayıda yarış koÅŸabilirler. 100 METRENÄ°N YENÄ° YILDIZI: JUSTIN GATLINGelecek yıl Atina'da olimpiyatlar yine atletizmin zirvesi mi olacak?- Hiç süphesiz! Atletizm seyircisinin ve atletlerin büyük bir kısmı olimpiyatları hálá en önemli yarışma gibi görüyor. Çok baÅŸarılı atletler de böyle düşünür. HiÅŸam El Geruj'u ele alalım: Her ÅŸampiyonluÄŸu kazandı, olimpiyat ÅŸampiyonluÄŸu hariç! Bu altın madalya onun için her ÅŸeyden daha önemli. Atletlerin hepsi olimpiyatlarda en üst seviyede yarışmak isterler. 100 metrede bir boÅŸluk yaÅŸanıyor. Bundan sonraki kralı kim olabilir?- Bence genç sprinterler arasında en iyisi sezonu iyi baÅŸlayıp iyi bitiren Justin Gatlin. 200 metrede ise 16 yaşındaki Jamaikalı Usain Bolt müthiÅŸ bir yetenek.Uzun mesafelerde ise bu sezon Etiyopyalılar Kenyalıları çoÄŸunlukla geçtiler. Etiyopyalıların bu baÅŸarısının sırrı nedir?- Bunun iki açıklaması var: Birincisi Etiyopya, belki de tüm zamanların en büyük uzun mesafe koÅŸucusuna sahip: Haile Gebreselassie. Ama asıl faktör Kenyalılar kros yarışlarına çok önem veriyorlar. Dünya kros ÅŸampiyonası öncesi bir araya gelip takım halinde çalışıyorlar. Pist sezonunda ise tüm atletler Avrupa'ya dağılıp farklı yarışlarda koÅŸuyor. Etiyopyalılar ise belli yarışlara katıldıktan sonra ülkelerine dönüyor ve bir ay boyunca Dünya Åžampiyonası'na hazırlanıyor. Åžu anda da Etiyopya'nın Kenya'dan daha iyi genç yeteneklere sahip olduÄŸu görülüyor. Ama onları zorlayacak yeni Kenyalılar çıkacak.ATLETÄ°ZM GELÄ°ÅžMÄ°Åž ÃœLKELERDE DÜŞÜŞTEAtletizmde Avrupa'nın, hatta geliÅŸmiÅŸ ülkelerin düşüşte olduÄŸu çok açık. ÖrneÄŸin, Büyük Britanya'da çocukların yüzde 25'i fazla kilolu ve hiçbir sportif faaliyette bulunmuyor. Gençlerin büyük bölümü yeterince koÅŸmuyor bile. GeliÅŸmiÅŸ ülkelerde uzun mesafe koÅŸularında çöküş yaÅŸanıyor. Kuzey Avrupa, ABD, Yeni Zelanda ve Avustralya'da uzun mesafede bu çöküş devam ediyor. Sorun sosyal ÅŸartlarda yatıyor. Okullarda yeteri kadar spor olması lazım. Gençleri spora teÅŸvik etmek, yetenekli gençler çıktığında onlardan en iyi ÅŸekilde faydalanmak lazım. Ayrıca, bizim toplumlarda gençlerin çok sayıda tercih ÅŸansları var. ÖrneÄŸin Büyük Britanya'da üstün fizikli gençlerin büyük çoÄŸunluÄŸu ragbiyi seçiyor. Veya yelken, binicilik gibi baÅŸka sporları tercih ediyorlar. Bu olanaklar geliÅŸmemiÅŸ ülkelerde bulunmadığı için en yetenekli gençler atletizme gidiyor. HİÇBÄ°R ÃœLKE ESKÄ°SÄ° GÄ°BÄ° HAKÄ°MÄ°YET KURAMIYORBazı yeni ülkeler zenginleÅŸip atletizme daha fazla kaynak aktarabilirler. ÖrneÄŸin çok büyük bir ülke olan Çin. Çünkü orada da yüksek irtifa var. Yoksulluktan kurtulmak isteyen yetenekli gençler var. Atletizmde hiçbir ülke eskisi gibi bir hakimiyet kuramıyor. Çok sayıda ülkenin iddialı olması saÄŸlıklı bir durum. Son Dünya Åžampiyonası'nda 42 ülkeden atlet madalya kazandı ama ÅŸartlar aniden deÄŸiÅŸebilir.ESKÄ° REKORLARI SÄ°LME TEKLÄ°FÄ° ÇOK APTALCAÄ°skandinav ülkelerinin birkaç ay önce yaptığı eski dünya rekorlarını silme ve rekorlara yeniden baÅŸlama teklifine ne diyorsunuz?- Bu teklifi tamamen aptalca buluyorum. Bu teklifin altında, bazı rekorların doping yaptığı düşünülen bazı atletler tarafından kırılmış olabileceÄŸi ve bunu bilmediÄŸimiz düşüncesi yatar. Ama şöyle bir sorun var. Tüm rekorları silerseniz hiç doping kullanmamış çok büyük atletlerin kırdığı bazı rekorları da silmiÅŸ olursunuz. Yeni rekorları doÄŸru kiÅŸilere verdiÄŸinizden gerçekten nasıl emin olabilirsiniz ki?ÖrneÄŸin Michael Johnson'ın 200 metredeki inanılmaz dünya rekoru...- Kesinlikle! Michael Johnson'ın doping yaptığını iddia eden hiç kimseye rastlamadım. Zaten durum şöyledir: Çok üst seviyedeki bazı büyük süper atletler dopinge hiç ihtiyaç duymamış ama onları yakalamaya çalışan alt seviyedeki bazı atletler dopinge baÅŸvurmuÅŸ olabilir. Rekoru çok iyi bir atletten alıp baÅŸkasına vermek doÄŸru deÄŸil. Zaten atletizm izleyicisi de eski rekoru aklından silmeyip ona hep gerçek rekor muamellesi yapacaktır.Süreyya Ayhan'ın taktiÄŸi doÄŸru benim listemde yine o birinciGeçen yıl 1500 metrede Süreyya Ayhan'ı sezonun en iyi atleti olarak göstermiÅŸtiniz. Bu sezon hangi sırada olacak?- Dünya ÅŸampiyonluÄŸunu kazanamadı ama listemde hiç şüphesiz TomaÅŸova'nın önünde yine ilk sırada yer alacak. Genel performansı o kadar iyi ki benim listemde TomaÅŸova deÄŸil, Ayhan birinci olacak. 1500 metrede güçlü rakipleri var ama Ayhan o kadar iyi ki rakipleri yetersizmiÅŸ gibi duruyor. Yalnızca 1500 metreye deÄŸil tüm dallara baktığımızda yılın en iyi 10 atleti için iddialı isimlerden birisi. Ama Dünya Åžampiyonası altınını kaçırması daha baÅŸarılı sezon geçiren Guevara, Mutola, Klüft gibi atletlerin sıralamada gerisinde kalmasına yol açacak. Peki Paris'teki finalde neyi yanlış yaptı?- Hiç kimse geçilmez deÄŸil. Finalde tüm sezon koÅŸtuÄŸu gibi iyi koÅŸtu. Yalnızca finiÅŸte biraz yoruldu. Ãœstelik çok iyi bir atlete geçildi. Åžanssızlığı o gün 3.55'lik bir yarış koÅŸamaması oldu. Ãœstelik, daha sonra Brüksel'de ve dünya atletizm finalinde çok iyi koÅŸtu. Belki biraz daha fazla yarış koÅŸmalı ve diÄŸer atletlere karşı yarışmalı. Ama taktiÄŸi doÄŸru. Çünkü Süreyya ve Paula Radcliffe gibi atletler o kadar yüksek bir tempo tutturuyorlar ki kimse onlara direnemiyor. Tek tehlike bu yüksek tempoyu tüm yarış boyunca sürdürüp sürdüremeyecekleri. Bu hakikaten çok zor bir ÅŸeydir. Ve o final günü de sürdüremedi. Bu yarıştan önemli bir tecrübe edindi. Ama diÄŸer atletlerden o kadar üstün ki aynı ÅŸeyi olimpiyatta yaparsa altını kazanacak. Bu altını hak ettiÄŸini düşünüyorum.Türkiye'de birçok kiÅŸinin aklına ÅŸu soru takılıyor. ‘‘Süreyya dünya ya da Avrupa rekoru kırabilir mi?’’ Gerçekten daha hızlı koÅŸabilir mi?- Elbette daha hızlı koÅŸabilir. Ama dünya rekoruna daha uzun bir yolu var. 3.50'ye daha çok yolu var. Çünkü aradaki beÅŸ saniye önemli bir fark. Ä°ki yıldır bu seviyede yarışıyor, yeni bir atlet sayılır. Ve ÅŸimdiden 3.55'e indi bile. Dünya rekoru kırmak için tüm ÅŸartların çok iyi olması lazım. El Geruj erkekler 1500 metre rekorunu kırdığında mükemmel bir hava, çok iyi tavÅŸan atletler vardı. Böyle bir rekora yaklaÅŸtığı zaman Ayhan'a yardım edecek çok az atlet var. ÖrneÄŸin gelecek yıl 3.53 civarında koÅŸabilirse bu çok iyi bir ilerleme sayılır. Biraz daha dengeli koÅŸmanın ona faydası olabilir. Ä°lk 400 metreyi o kadar hızlı koÅŸmasına gerek yok. Golden League yarışlarında beni en çok etkileyen 60 saniyelik ilk turdan sonra yavaÅŸlaması ama son turu 59 saniyede koÅŸmasıydı. Bu gerçekten özel bir yetenek ister.Bir de kendini 1500 metreye o kadar endekslemiÅŸ ki baÅŸka hiçbir mesafeyi koÅŸmayı düşünmüyor. Halbuki baÅŸka dünya rekorları kırmayı deneyebilir?- Mesela bir mil dünya rekorunu kırmak daha kolay. Ãœstelik bu kendine güvenini da artırabilir. 2000 metre de mümkün, hatta belki 1000 metre bile mümkün. Mutola birçok kez denedi ama baÅŸaramadı.DiÄŸer Türk atleti Elvan Abeylegesse da bu yıl büyük bir aÅŸama yaptı. Bu yılki dünya altıncılığını gelecek yıl Atina'da tekrarlayabilir mi?- Elbette tekrarlayabilir çünkü ÅŸu anda en yetenekli gençlerden birisi. Dünya atletizm finalinde çok iyi koÅŸtu, madalya potansiyeli var. Önemli yarışlarda mutlaka hesaba katmak gereken bir atlet olabilir. Olimpiyatlarda 5000 metre açık bir yarış olduÄŸu için altın bile kazanabilir. DiÄŸer atletlerin baÅŸka yarışlara konsantre olmalarından faydalanabilir. Ama onda Süreyya Ayhan gibi çok büyük bir atlet potansiyeli görmüyorum.Â