Sinestezinin gizi çözülüyor
Güncelleme Tarihi:
Oluşturulma Tarihi: Ağustos 14, 2005 00:39
Sayıları ve harfleri renkli gören, müziği bile renkli duyan ve 300 kişide bir ortaya çıkan insanlardaki bu ilginç özelliğin genetik izlerine rastlandı.
Bazı insanların harfler ve sayılar için renkleri vardır. Hatta müziği bile renkli duyarlar ve tam tersi olarak renklerin sesleri olduğunu söylerler. Bilim dilinde sinestezi olarak adlandırılan bu fenomen uzun bir süredir bilinmekteyse de, araştırmacılar sinestezinin nedenini yeni yeni öğrenmeye başladılar.
Kimi bilim adamlarına göre sinestezi vakası 300 kişiden birinde görülmekte. Sinestezi "Binding" sorunu olarak ortaya çıkmakta. Binding bilimde, bir bütün oluşturan uyarıları birleştirme yetisi olarak açıklanmakta.
Sinestezi vakalarında beyin hiper Binding yetisine sahip. Sinestezi hastaları normalden daha fazla bağlantıya sahip. Bilim adamları bugüne değin 30 duyu çiftleşmesi saptamışlar. İngiliz psikolog Simon Baron-Cohen (Cambridge Üniversitesi) sinestezinin izlerini X kromozomunda arıyor.
Psikologların teorisi
Psikologun teorisine göre sinestezi hastalarında doğumdan sonraki ilk dönemlerdeki sinir bağlantıları kalıcılığını korumakta. Bu tez, Kanada’daki McMaster Üniversitesi’nden Daphne Maurer’in araştırmasına dayanıyor.
Buna göre bebekler işitsel, görsel ve koku uyarılarını karışık yani sinestezik olarak algılıyorlar ve bu sinirsel normalde bağlantılar üçüncü ayda kaybolmakta.
Amerikalı nörolog Richard Cytowic ise bu tezden farklı olarak, her insanın sinestezi yetisine sahip olduğunu ama çok az kişide bunun bilince ulaştığını savunmakta. Bilim adamı duyguların işlenmesinden sorumlu limbik sistemin sinestezide katkısı olduğunu saptamış.
Bu sistem beynin evrim tarihi açısından eski bir bölümünde bulunması nedeniyle sinestezik algılama motifinin evrim sürecinde yok olduğunu düşünüyor. Cytowic, sinestezikleri "bilişsel fosiller" (cognitive fossils) olarak tanımlamakta.
Kimi bilim adamlarına göre sinestezi vakası 300 kişiden birinde görülmekte. Sinestezi "Binding" sorunu olarak ortaya çıkmakta. Binding bilimde, bir bütün oluşturan uyarıları birleştirme yetisi olarak açıklanmakta.
Sinestezi vakalarında beyin hiper Binding yetisine sahip. Sinestezi hastaları normalden daha fazla bağlantıya sahip. Bilim adamları bugüne değin 30 duyu çiftleşmesi saptamışlar. İngiliz psikolog Simon Baron-Cohen (Cambridge Üniversitesi) sinestezinin izlerini X kromozomunda arıyor.
Psikologların teorisi
Psikologun teorisine göre sinestezi hastalarında doğumdan sonraki ilk dönemlerdeki sinir bağlantıları kalıcılığını korumakta. Bu tez, Kanada’daki McMaster Üniversitesi’nden Daphne Maurer’in araştırmasına dayanıyor.
Buna göre bebekler işitsel, görsel ve koku uyarılarını karışık yani sinestezik olarak algılıyorlar ve bu sinirsel normalde bağlantılar üçüncü ayda kaybolmakta.
Amerikalı nörolog Richard Cytowic ise bu tezden farklı olarak, her insanın sinestezi yetisine sahip olduğunu ama çok az kişide bunun bilince ulaştığını savunmakta. Bilim adamı duyguların işlenmesinden sorumlu limbik sistemin sinestezide katkısı olduğunu saptamış.
Bu sistem beynin evrim tarihi açısından eski bir bölümünde bulunması nedeniyle sinestezik algılama motifinin evrim sürecinde yok olduğunu düşünüyor. Cytowic, sinestezikleri "bilişsel fosiller" (cognitive fossils) olarak tanımlamakta.