"Şampiyon" filmi diğer efsane atları da hatırlattı

Türk yarış tarihi boyunca birçok efsane at, yarış pistlerine “altın nal” izlerini bırakarak, yarışseverlerin gönlünde taht kurdu. Her yarışın bir kazananı vardı ancak onlar için kazanmak bir alışkanlıktı.

1860'lardan bugüne Türk atçılığında bilinen veriler arasında Türkiye'de ilk at yarışlarının İzmir'de gerçekleştiği, 1863'te İstanbul Kağıthane'de düzenlenen at yarışlarının cuma ve cumartesi günleri yapıldığı yer alıyor. O günlerden bu yana yapılan yarışlarda yer alan safkan Arap ve İngilizler arasında birçok at, yarışseverlerin favorisi olarak efsaneleşti.

Yarışseverlerin hafızalarına kazınan bu şampiyonların başında Bold Pilot geliyor.

Başarıları ve hikayesiyle, yönetmenliğini Ahmet Katıksız'ın yaptığı vizyondaki "Bizim İçin Şampiyon" filmine konu olan bu safkan, yarış hayatına, 28 Mayıs 1995 Pazar günü, start verildikten hayli sonra çıkmasına rağmen son 200'deki müthiş atakları ile birinciliğe uzandığı Asuvan Koşusu ile başladı.

Sezonun son zorlu mücadelesi Sakarya Koşusu'nu da kazanan Bold Pilot, 1995'i "Yılın baş tayı" olarak noktaladı. 3'ü yaşlı döneminde katıldığı 9 koşudan 8'ini kazanan Bold Pilot, yarışseverlerin gönlünde taht kurdu.

Erkek Tay Deneme Koşusu sonrası, Gazi Koşusu birinciliğini de bugüne kadar gerçekleştirilemeyen 2.26.22'lik rekor derece ile kazanarak hak ettiği onura ulaşan Bold Pilot, 15 Ekim 1995 pazar günü başlattığı birincilikler serisini 13 Ekim 1996 pazar günü kazandığı Ankara Koşusu'na kadar sürdürdü.

Bold Pilot geçen bir yıllık süreçte 11 üst düzey mücadeleyi kazanarak adeta imkansızı başarmış bir şampiyon olarak adını yarış tarihine yazdırdı.

- Byerley Türk efsanesi (1678-1703)

İngiliz Thoroughbred ırkının temel üç aygırından birincisi olan Byerley Türk, atlarda cesaret ve hızın sembolü olarak şöhret kazandı. Byerley Türk'ün hayatının ilk 8-10 yılı, savaş meydanlarında geçti. Bu at, bir Osmanlı zabiti olan sahibi ile 1683 yılında II. Viyana kuşatmasına katıldı. Daha sonra esir düşen seyisi ile Yüzbaşı Robert Byerley tarafından alınıp, İngiltere'ye götürüldü.

Byerley Türk, yeni sahibi ile Kral III. William'ın İrlanda seferine ve Boyne Meydan Savaşı'na katıldı. Bu savaşlarda da cesareti ve dayanıklılığı ile sahibinin başarılı olmasında önemli rol oynadı.

İngiltere'deki en eski yarış kayıtlarında Byerley Türk'ün ilk olarak 1690 yılında (tahminen 10-12 yaşlarında) yarış koşmaya başladığı görülüyor. Byerley Türk, Kuzey İrlanda'da düzenlenen Kraliyet Koşusu'nu kazandıktan sonra bütün yarışçılar ve yetiştiricilerin dikkatini çekti ve Darley Arabian ve Gololphin Barb isimli üç temel aygır ile İngiliz Thoroughbred at ırkının ilk aygırı oldu.

- Türk yarış tarihinin efsaneleri: Baba Kuruş ve Baba Sa'd

Baba Kuruş ve Baba Sa'd, hiç yarışmamış olmalarına rağmen Türk yarış tarihinin en büyük efsane atları olarak anılıyor çünkü onların soyundan gelen atlar yarış pistlerinde fırtına gibi esti, esmeye de devam ediyor.

Baba Kuruş ve Baba Sa'd, Büyük Önder Atatürk'ün talimatıyla safkan Arap atı yetiştirmek amacıyla kurulan bir komisyon tarafından 1932 yılında 24 bin Fransız Frangı ödenerek alındı. Şam'ın Halbe köyünden getirilen Kuruş'tan, dişi Arap taylarıyla çiftleştirilerek 151, Bağdat'tan getirilen Sa'd'dan da 147 tay alındı. Toplam 28 yıl aygırlık yapan Baba Kuruş ile Baba Sa'd'ın nesilleri Türkiye atçılığına damgasını vurmaya devam ediyor.

Baba Sa'd'ın soyundan gelen Caş, Kafkaslı, Ayabakan, İlbatur ve Özgün ile Baba Kuruş'un soyundan gelen Sergen, Tamer'in Oğlu, Bozdoğan, Beyzade, Atom Karınca ve Hürbatur gibi isimler, yarışseverlerin yakından tanıdığı atlar arasında yer alıyor.

Türk yarış tarihinin efsane atları Baba Kuruş ve Baba Sa'd, ölümlerinin ardından kendileri için Karacabey Harası'nda yapılan iki anıt mezara gömüldü. Mezarları yaklaşık 70 yıldır korunuyor.

- I. Sezgin

Arap atı yarış ve yetiştiriciliğinin en önemli isimlerinden biri de Basri Karabucak'ın sahibi olduğu I. Sezgin'di. 7 Mayıs 1955 tarihinde jokeyi Sokolay ile bir maiden koşuyu kazanarak yarış yaşamına başlayan I. Sezgin, yıllarca şampiyonluğu hiçbir rakibine kaptırmadı. 1955 yılında 40 bin 200 lira, 1956 yılında 72 bin 250 lira, 1957 yılında 88 bin 200 lira ve 1958 yılında da 115 bin 500 lira kazançla tüm rakiplerine büyük fark attı. I. Sezgin, 1959'da sorunları nedeniyle 4 kez start alabilirken bu 4 koşuyu da kazandı.

1962'ye kadar yarışan ve Ziraat Vekaleti Kupası Koşusu'nu 3 kez üst üste kazanan I. Sezgin, katıldığı toplam 62 yarışta 44 birincilik, 8 ikincilik, 5 üçüncülük, 1 dördüncülük elde etti.

- Karayel

İngiliz atı Karayel'in yarış yaşamı 1972 yılının 2 Eylül Cumartesi günü İstanbul Veliefendi Hipodromu'ndaki 1100 metrelik maiden koşuyla başladı. Bu koşuyu kazanan Karayel, 15 gün sonra yapılan kısa vadeli Baltacı koşusunda da birinciliği elde ederek tüm dikkatleri üzerine çekti. Daha sonra katıldığı Kraliçe II. Elizabeth, Prof. Tevfik Başer ve Çaldıran koşularından Gazi, Cumhurbaşkanlığı, Başbakanlık, Cumhuriyet Senatosu, 50. Yıl Koşusu'na kadar kazanmadık yarış, almadık kupa bırakmayan Karayel'in yarış pistlerindeki öyküsü 14 Temmuz 1974'te noktalandı.
Tam bir şampiyon olan Karayel, 3 sezon süren yarış yaşamı boyunca katıldığı 18 koşuyu da kolaylıkla kazandı. 3 yaşlı döneminde "triple crowne" yaparak bir büyük başarıya daha imza atan Karayel, Seren I, Cartegena ve Karanimo gibi şampiyon yavrular vererek Türkiye'de yetişen aygırlar sıralamasında da en başarılı isim oldu.

- Nadas

Efsane atlar arasında yer alan Nadas, 17 Haziran 1973 tarihinde 900 metrelik bir maiden koşuyu Kazım Yıldız ile kazanarak yarış yaşamına adım attı. Nadas, bir yıl sonra kazandığı Kısrak, Gazi ve Cumhurbaşkanlığı Kupası koşuları ile tüm dikkatleri üzerine çekti.

Gazi Koşusu'nu açık farkla kazanırken 2.29.90'lık derece gerçekleştiren Nadas; Ay Tudor, Boy Sie ve Tünkut gibi güçlü rakiplerini geride bıraktı.

Toplam 21 yarışa katılan Nadas, bu yarışlarda 15 birincilik, 2 ikincilik, 2 üçüncülük, 1 dördüncülük elde etti. Nadas, çok kısa süren yarış yaşamı boyunca Cumhurbaşkanlığı Kupası Koşusu'nu 3 kez kazanarak bir büyük başarı yakaladı.

- Cartegena

Katıldığı 8 yarışın 8'ini de kazanan Cartegena'nın yarış yaşamı, 8 Mayıs 1982'de ilk startını aldığı 800 metrelik koşuyla başladı. Cartegena, 47.40'lık derecesiyle koşuyu kazandı. 4 ayı aşkın süre pistlerden uzak kalan Cartegena, daha sonra katıldığı 1000 ve 1400 metrelik koşularda da kolayca şampiyon oldu. Yılın baş tayını belirleyecek Çaldıran Koşusu'nu 1.38.24 gibi iyi dereceyle kazanıp sezonu kapatan Cartegena, bir sonraki sene katıldığı tüm koşuları da kazanarak 58. Gazi Koşusu'nun en büyük favorisi oldu.

Moletindeki arıza nedeniyle Gazi Koşusu'na katılıp katılmayacağı merakla beklenen Cartegena, buna rağmen koşuya katıldı ve yine zafere ulaştı. Ancak bu yarış Cartegena'nın başarılarının doruğu ve aynı zamanda da şampiyonun yarış pistlerine vedası oldu.

- Yavuzhan

Rakip ne kadar koşuyorsa o kadar koşan ancak fotofinişe yakın kazanmayı garantileyen Yavuzhan, yarış stiliyle ve başarılarıyla tüm yarışseverlerin beğenisini kazandı.

900'den 2400'e, kum-çim ayırt etmeden her mesafe ve pistte koşan Yavuzhan, Açık Grup 1, Grup 2, Grup 3 olmak üzere bütün kupalara adını yazdırdı.

Veliefendi Hipodromu'ndaki 1993 yılı satışlarından 351 milyon liraya satın alınan Yavuzhan, 1994 yılının 16 Nisan günü yarış yaşamına başladı. Bu safkan, katıldığı ilk 2 koşusunu kazanırken farklı yarış biçimiyle de dikkatleri üzerine çekti.

Daha sonra girdiği zorlu mücadelelerden de hep birincilikle ayrılan Yavuzhan, Malazgirt ve sonrasında Hatay Koşusu birincilikleriyle o yılın baş tayı oldu.

Sonrasında katıldığı yarışlarda elde ettiği birincilik ve derecelerle adını efsane atlar arasına yazdıran Yavuzhan, TBMM Kupası Koşusu'nu 3 yıl üst üste alarak Arap atları arasında bir ilk oldu. Şampiyon, 1999'da önce pistlere, sonra hayata veda etti.

- Grand Ekinoks

Türkiye'nin gelmiş geçmiş en iyi İngiliz atlarından biri kabul edilen Grand Ekinoks, Gazi şampiyonu olmasının yanında, güçlü fiziği ve Dubai'de ilk start almış Türk atı olmasıyla da tanınıyor.

1998 doğumlu İngiliz atı şampiyon safkan Türk yarışçılığında yurt dışında gr-1 yarış koşmuş ilk safkan özelliğini taşıyor ayrıca Türkiye'de en son "triple crown" (Erkek Tay Deneme, Gazi ve Ankara koşuları) yapan at unvanını da elinde bulunduruyor.

Grand Ekinoks, Orhan Meker serbest handikap, Cihangir, Erkek Tay Deneme, Sait Akson, Gazi Koşusu, Ankara, TJK (2001, 2002, 2003, 2005 yıllarında olmak üzere toplam 4 kez), İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı Kupası, Celal Bayar, Enternasyonal Boğaziçi (2002, 2003 yıllarında olmak üzere toplam 2 kez), Başbakanlık Kupası koşularının şampiyonu oldu. 2002 yılında Başbakanlık Kupası Koşusu'nda yaptığı 2.01.07'lik derece, bu kupada henüz geçilemedi. Ayrıca Dubai'deki City Of gold Stakes'te ikincilik, Tasheel Cup'ta üçüncülük elde etti.

- Trapper

Trapper, yarış yaşamına 1996 yılı ağustos ayında katıldığı maiden koşuyu kazanarak başladı. Safkan, gerek iki yaşlı dönemindeki diğer koşularında gerekse bir yıl sonra katıldığı ilk iki koşuda birinciliğe uzanamadı.

Trapper hakkındaki düşünceler, 1997 yılında art arda kazandığı Büyük Taarruz, Ankara ve sonrasında Cumhurbaşkanlığı Kupası koşularıyla değişmeye başladı. Trapper, 1998'de katıldığı 7 koşunun 5'ini kazanarak büyük bir başarı yakaladı.

İki kez Cumhurbaşkanlığı Koşusu'nu kazanan Trapper, üst üste üç kez de Başbakanlık Koşusu'nu kazanmış bir İngiliz atı olarak yarış tarihinde yerini aldı.

- Kafkaslı

Yarışlarda elde ettiği derecelerden ötürü, Dünya Arap Atı Organizasyonu (WAHO) tarafından Türkiye'de 2006'nın en iyi Arap atı seçilen Kafkaslı, 64 birincilik elde etti.

Kafkaslı'nın hikayesi, 2004 yılında satılmak için ihaleye çıkarılmasıyla başladı. Sakat olması nedeniyle birçok at yetiştiricisinin almaktan vazgeçtiği Kafkaslı'ya 51 bin lira veren Ramazan Kaya, Kafkaslı'nın yeni sahibi oldu.
Kafkaslı'nın yarış hayatı, 1 yıl süren tedavi sürecinin ardından başladı. 127 yarışta yer alan Kafkaslı 64 birincilik elde ederek sahibine 8,65 milyon lira kazandırdı.

- Turbo

Turbo, 2008 yılında katıldığı ilk koşusunda rakiplerini açık ara geride bırakarak birçok yarışseverin dikkatini çekti. 2009 yılında dünyanın en iyi Arap atı seçilen Turbo, koştuğu 32 yarışta 27 birinciliğiyle hipodromlara adını altın harflerle yazdırdı.

İki yıllık yarış hayatına birçok başarı sığdıran Turbo, sahibi Feridun Gündüz’e 3,7 milyon lira kazandırdı. 1 Mayıs 2010’da gerçekleştirilen TBMM Kupası sonrası “tendinit” teşhisi konulup hipodromlardan altı ay süre ile uzaklaşan Turbo için bu hastalık sonun başlangıcı oldu. 30 Ekim 2010’da gerçekleştirilen Cumhuriyet Kupası koşusunda piste geri dönen Turbo yarışı 18. tamamlayarak jübilesini yaptı.

- Cihangir Harmony

Şampiyon yarış atları içerisinde ilginç hikayeye sahip olan bir diğer at ise 1978 Gazi Koşusu şampiyonu Cihangir Harmony oldu. Yarış atı olarak doğan Cihangir Harmony'nin yaşamı, arabacı atı olarak bir kamyonun altında son buldu.

Efsane yarış atları arasında Caş, Haberbatur, Devirhan, Odin, Toraman, Kara Ali, Nurtay, Volga 2, Minimo, Tunca, Yavuz Star, Ayabakan, Özgünhan, Yelhan, Timurhan, Mirhat, Tansel, Halid, Bozdağ, Tamer'in Oğlu, Johny Guitar, Ramadan, Velociraptor, Medya, Sunday, Surprise, Blow Up, Mandrake, Beretta, Win River Win, Bartrobel, Popular Demand, Kaşemumkara, Dragon, Damista, Hücum, Ribella, Keremhan, Rüzgarınkızı, İslambol, Abbas Cihangir, Tünkut gibi daha pek çok isim yer aldı.