Samanyolu’ndaki karadeliklerin varlığı kanıtlandı!
Güncelleme Tarihi:
Oluşturulma Tarihi: Ekim 31, 2002 10:22
Samanyolu galaksimizin merkezinde, karadeliklerin varlığını kanıtlayan ilginç gelişmeler izlendi. Görünmeyen bir cisim etrafında müthiş bir hızla dönen yıldız, Samanyolumuzda dev bir karadeliğin bulunduğunu kanıtlıyor.
Yaklaşık olarak 26 000- 30 000 ışık yılı uzaklıkta bulunan galaksi merkezi Dünyadan izlendiğinde avcı takımyıldızının içinde görülür. Radyoteleskoplarla alınan görüntülerse samanyolunun dönüş ekseninde Sagittarius A* olarak isimlendirilen ve çok güçlü bir biçimde ışıyan bir radyo dalgasını göstermekte. İşte astronomlara göre aranan karadelik burada bulunmalıydı.
Araştırmacılar bu tahmini kanıtlayabilmek için olası karadeliğin yakın çevresindeki yıldız hareketlerini takip ettiler. Samanyolu’nun merkezindeki bu yığışma, Garching Max-Planck Yerötesi Fizik Enstitüsü’nden Rainer Schödel ve Reinhard Genzel başkanlığında uluslararası bir ekip tarafından Very Large teleskopuyla gözlemlendi. Şili’deki Cerro Paranal gözlemevindeki sekiz metre çapındaki dört teleskop bir yıldan bu yana son derece yüksek çözünürlüklü görüntüler kaydetmekte.
En yakın mesafe 17 ışık yılı
Bu görüntüler enfraruj kamera (Conica) ve ışıklama sırasında hava dengesini otomatik olarak ayarlayan Naos (Nasmyth Adaptive Optics System) sistemi sayesinde elde edilebilmekte.
Galaksinin merkezinden alınan yeni enfraruj görüntülerle birlikte aynı bölgeden alınan on yıllık görüntüleri de değerlendiren araştırmacılar bu sayede esrarengiz radyo dalgası etrafında dönen yıldızların yörüngelerini de görebildiler. Schödels’ın ekibi galaksinin merkezindeki hareketleri on yıldan bu yana incelemekte.
Ekip, 1992 yılında S2 olarak isimlendirilen bir yıldızı takip ederek bunun Sagittarius A* olarak adlandırılan bir merkez cismin etrafındaki eliptik yörüngede döndüğünü görmüştü. Güneş, galaksi merkezinin çevresini 230 milyon yılda bir tamamlarken, S2 15,2 yılda tamamlanmakta. Yaklaşık 15 Güneş kütlesindeki yıldız, Sagittarius A* cismiyle olan en yakın mesafesine geçtiğimiz ilkbaharda ulaşmıştı. S2 ve Sagittarius A* arasındaki mesafe o tarihte Güneş ve Plüton arasındaki mesafenin üç katına yani 17 ışık saatine eşitti. ‘Ölçümler, Sagittarius A*’nın içinde gerçekten de görünmez bir kütle barındırdığını gösteriyor’ diyor Schödel. Ayrıca yeni hesaplar merkezi cismin yaklaşık olarak 2,6 milyon Güneş kütlesi ağırlığında olması gerektiğini söylüyor. Muazzam kütle bugüne değin sanılandan bin misli daha küçük bir hacme büzüşmekte ki bu da diğer tüm verilerle birlikte karadeliğin varlığını kanıtlamakta.
Astronomlar bugüne değin yalnızca örneğin nötron yıldızı kümeleri gibi teorik olasılıklar üzerinde durabiliyorlardı. Max-Planck Enstitüsü araştırmacılarına şu anda dev karadelik dışında tek bir açıklama kalıyor: Buna göre Sagittarius A*’nın içinde çekirdek yapıtaşlarından oluşan ve bozon olarak adlandırılan hipotetik bir yıldız barınabilir. Ama bu da eninde sonunda dev bir karadeliğe dönüşür diyor Genzel.
Elde edilen son sonuçlar karadeliklerin varlığını kanıtlayan bir gözlem olarak değerlendirildiyse de Schödel ve Genzel ekibi bundan sonraki araştırmalarla esrarengiz karadeliğe iyice yaklaşarak günün birinde daha yüksek çözünürlüklü görüntülerde esrarengiz karadeliğin sınırlarını da görmeyi umuyor.
Kaynak:
www.nature.com, www.spiegel.de
Araştırmacılar bu tahmini kanıtlayabilmek için olası karadeliğin yakın çevresindeki yıldız hareketlerini takip ettiler. Samanyolu’nun merkezindeki bu yığışma, Garching Max-Planck Yerötesi Fizik Enstitüsü’nden Rainer Schödel ve Reinhard Genzel başkanlığında uluslararası bir ekip tarafından Very Large teleskopuyla gözlemlendi. Şili’deki Cerro Paranal gözlemevindeki sekiz metre çapındaki dört teleskop bir yıldan bu yana son derece yüksek çözünürlüklü görüntüler kaydetmekte.
En yakın mesafe 17 ışık yılı
Bu görüntüler enfraruj kamera (Conica) ve ışıklama sırasında hava dengesini otomatik olarak ayarlayan Naos (Nasmyth Adaptive Optics System) sistemi sayesinde elde edilebilmekte.
Galaksinin merkezinden alınan yeni enfraruj görüntülerle birlikte aynı bölgeden alınan on yıllık görüntüleri de değerlendiren araştırmacılar bu sayede esrarengiz radyo dalgası etrafında dönen yıldızların yörüngelerini de görebildiler. Schödels’ın ekibi galaksinin merkezindeki hareketleri on yıldan bu yana incelemekte.
Ekip, 1992 yılında S2 olarak isimlendirilen bir yıldızı takip ederek bunun Sagittarius A* olarak adlandırılan bir merkez cismin etrafındaki eliptik yörüngede döndüğünü görmüştü. Güneş, galaksi merkezinin çevresini 230 milyon yılda bir tamamlarken, S2 15,2 yılda tamamlanmakta. Yaklaşık 15 Güneş kütlesindeki yıldız, Sagittarius A* cismiyle olan en yakın mesafesine geçtiğimiz ilkbaharda ulaşmıştı. S2 ve Sagittarius A* arasındaki mesafe o tarihte Güneş ve Plüton arasındaki mesafenin üç katına yani 17 ışık saatine eşitti. ‘Ölçümler, Sagittarius A*’nın içinde gerçekten de görünmez bir kütle barındırdığını gösteriyor’ diyor Schödel. Ayrıca yeni hesaplar merkezi cismin yaklaşık olarak 2,6 milyon Güneş kütlesi ağırlığında olması gerektiğini söylüyor. Muazzam kütle bugüne değin sanılandan bin misli daha küçük bir hacme büzüşmekte ki bu da diğer tüm verilerle birlikte karadeliğin varlığını kanıtlamakta.
Astronomlar bugüne değin yalnızca örneğin nötron yıldızı kümeleri gibi teorik olasılıklar üzerinde durabiliyorlardı. Max-Planck Enstitüsü araştırmacılarına şu anda dev karadelik dışında tek bir açıklama kalıyor: Buna göre Sagittarius A*’nın içinde çekirdek yapıtaşlarından oluşan ve bozon olarak adlandırılan hipotetik bir yıldız barınabilir. Ama bu da eninde sonunda dev bir karadeliğe dönüşür diyor Genzel.
Elde edilen son sonuçlar karadeliklerin varlığını kanıtlayan bir gözlem olarak değerlendirildiyse de Schödel ve Genzel ekibi bundan sonraki araştırmalarla esrarengiz karadeliğe iyice yaklaşarak günün birinde daha yüksek çözünürlüklü görüntülerde esrarengiz karadeliğin sınırlarını da görmeyi umuyor.
Kaynak:
www.nature.com, www.spiegel.de