Sabundan balonlar nasıl dayanıklı yapılır?
Güncelleme Tarihi:
Oluşturulma Tarihi: Eylül 09, 2003 19:52
SORU: Çocukların, içine halka batırıp üfleyerek baloncuklar çıkardıkları sabunlu karışıma gliserin eklendiği zaman ortaya çok daha dayanıklı baloncuklar çıkıyor. Bu şekilde oluşturulan baloncukları elinizle yönlendirmeye kalktığınızda patlamıyorlar. Halının üzerine düştüklerinde de patlamadan uzun süre kalabiliyorlar. Gliserin sabunla nasıl bir etkileşime girerek bu baloncukların dayanıklılıkları-nı artırıyor? Bu iş için kullanılabilecek başka maddeler de var mı?
YANIT: Uzunca bir süredir kabarcık oluşumu üzerine çalışanlardan ilginç veriler aşağıda.
Aşağıdaki liste, 85 mililitrelik bir kabarcık oluşturma çözeltisinde sabun miktarı 25 mililitre olarak sabit tutulduğunda, damıtık su ve gliserin oranlarının değiştirilmesi halinde ortaya çıkan durumları irdelemek için kullanılabilir.
Su ve gliserin oranlarının farklılık gösterdiği bu çözeltiler üzerindeki gözlemler önce çözeltiler üç hafta, ve daha sonra da bir yıl bekletildikten sonra yapıldı. Bu yaşlandırma sürecinden sonra yapılan gözlemler baloncuk boyu, baloncuk dayanıklılığı ve bir halkadan oluşturulabilen baloncuk sayısının ölçülmesine dayanıyor. F çözeltisi, kontrol çözeltisi olarak kullanıldı.
Çözeltilerin üç hafta bekletilmesinden sonra aşağıdaki durumlar gözlendi:
Baloncuk boyu: (C )en iyi
Baloncuğun dayanma süresi: (C) en iyi
Bir halkadan üretilebilen baloncuk sayısı: (C) en iyi
Çözeltilerin bir yıl bekletilmesi sonucunda ise yukarıda belirtilen parametreler şu şekilde değişti:
Baloncuk boyu: D en iyi
Baloncuğun dayanma süresi: B en iyi
Bir halkadan üretilebilen baloncuk sayısı: C en iyi
Bu verilerin ışığı altında, bir çocuğu en çok eğlendirecek çözeltinin C olduğunu söyleyebiliriz.
Kapaklar neden bombe yapıyor?
SORU : Boya fırçalarını genellikle beyaz ispirtonun içinde bekleterek temizliyorum. İspirtoyu daha sonra plastik kapaklı kavanozların içinde saklıyorum. Birkaç hafta sonra, sert plastikten yapılmış 7 santimetre çapındaki kapakları içeri doğru 5 milimetre kadar bombe yapmaya başlıyor. Neden?
YANIT: Plastik kapaklar büyük bir olasılıkla poliolefinden üretilmişlerdir. Beyaz ispirto bunun gibi parafinleri (poliolefin, polietilen vb.) çözer. Plastik kapak, çözücünün buharını emdiği için bir miktar yumuşar fakat çözünmez, sadece biraz bombe yapar. Oldukça az sayıda olsa da bir miktar çözücü molekül, plastiğin içinden geçerek kapağın öbür tarafına geçer ve buharlaşır. Böylece kavanozun içindeki çözücü konsantrasyonu azalır. İçerideki konsantrasyon kapağın kapatıldığı zamana göre azaldığı için bir dengesizlik oluşr ve kapak içeri doğru bombe yapar.
Bu durum, kapak içeriden emiliyormuş gibi bir basınç dengesizliği izlenimi verebilir ama ben bunun tam tersini düşünüyorum. Bence kavanozun içindeki hava, kapağın deformasyonu nedeniyle sıkışıyor. Eğer böyle içe göçmüş bir kapağın bombeli yerini sabunlu suyla doldurup kapağa tam ortadan bir delik açarsanız içerideki havanın dışarı kaçtığını kabarcıklardan anlarsınız, bu durumda kapak daha da içeri göçer.
Afet yönetimi yüksek lisans programı
İTÜ’nün düzenlediği tezsiz afet yönetimi yüksek lisans porgramının ikincisine kayıtlar 15 Eylül’e kadar uzatıldı.İstanbul Teknik Üniversitesi, doğal, teknolojik ve insan yapımı afetlere sıklıkla maruz kalarak can ve mal kayıplarının yaşandığı ülkemizde afet yönetimi konusundaki ilk lisansüstü programı olan "Disaster and Emergency Management" eğitim programını 2002-2003 Eğitim ve Öğretim yılında İ.T.Ü. Afet Yönetim Merkezi'nin önderliğinde Fen Bilimleri Enstitüsü bünyesinde II. Öğretim Tezsiz Yüksek Lisans programı olarak başlatmıştı. Program 2003-2004 Eğitim ve Öğretim yılından itibaren %30 İngilizce düzeyi ile yenilendi. Mezun olanlara, Yüksek Lisans Diploması verilir. Program her biri 10 haftalık üç dönem ve bir sınav haftasından oluşur. 9 zorunlu ve 3 seçimli ders alınarak tamamlanabilir. Her dönemde en çok 12 kredi alınabilir. Her ders 3 kredidir. Programın 3. döneminde kredisiz bir dönem projesi bulunmaktadır. Dönem projesi uygulamalı bir çalışmadır. Programın dili Türkçe ve İngilizce'dir. Kontenjanı 2003-2004 akademik yılı için 40 kişidir. Dersler Ekim-Haziran ayları arasında hafta içi 19.00-22.30 ve Cumartesi günleri yapılır. Daha fazla bilgi için: http://www.aym.itu.edu.tr Tel: (212) 285 6040
Karıncaların suda yaşayanı var mı?
Merhaba, sizden bir ricam olacak. Derginizi geç de olsa takip etmeye başladım. Bizleri bilimle başbaşa bıraktığınız ve gelişmeleri bize aktardığınız için sizlere teşekkür ediyorum. Elimde eksik olan sayılar var ve bunları edinmek istiyorum. Bana yardımcı olabilir misiniz? Ayrıca Dr. Yanıt'a da bir sorum var. Dünya üzerinde yüz binlerce karınca türü yaşadığını biliyorum. Ama geçenlerde gördüğüm bir olay kafamı karıştırdı. Bu karınca türleri arasında küçük koloniler halinde suda yaşayanları var mı, ya da böyle bir şey olabilir mi? Baraj kenarında bunu gördüğümde şaşırdım. Çünkü daha önceki izlenimlerimden de bildiğim kadarıyla karıncaların suya karşı adaptasyon sağlamaları çok güç. Sorumu Yanıtlarsanız memnun olurum. Saygılarımla...
Mehmet Tuna Bolat
Çorum
sahtiyanomeyra77@hotmail.com
YANIT: Uzunca bir süredir kabarcık oluşumu üzerine çalışanlardan ilginç veriler aşağıda.
Aşağıdaki liste, 85 mililitrelik bir kabarcık oluşturma çözeltisinde sabun miktarı 25 mililitre olarak sabit tutulduğunda, damıtık su ve gliserin oranlarının değiştirilmesi halinde ortaya çıkan durumları irdelemek için kullanılabilir.
Su ve gliserin oranlarının farklılık gösterdiği bu çözeltiler üzerindeki gözlemler önce çözeltiler üç hafta, ve daha sonra da bir yıl bekletildikten sonra yapıldı. Bu yaşlandırma sürecinden sonra yapılan gözlemler baloncuk boyu, baloncuk dayanıklılığı ve bir halkadan oluşturulabilen baloncuk sayısının ölçülmesine dayanıyor. F çözeltisi, kontrol çözeltisi olarak kullanıldı.
Çözeltilerin üç hafta bekletilmesinden sonra aşağıdaki durumlar gözlendi:
Baloncuk boyu: (C )en iyi
Baloncuğun dayanma süresi: (C) en iyi
Bir halkadan üretilebilen baloncuk sayısı: (C) en iyi
Çözeltilerin bir yıl bekletilmesi sonucunda ise yukarıda belirtilen parametreler şu şekilde değişti:
Baloncuk boyu: D en iyi
Baloncuğun dayanma süresi: B en iyi
Bir halkadan üretilebilen baloncuk sayısı: C en iyi
Bu verilerin ışığı altında, bir çocuğu en çok eğlendirecek çözeltinin C olduğunu söyleyebiliriz.
Kapaklar neden bombe yapıyor?
SORU : Boya fırçalarını genellikle beyaz ispirtonun içinde bekleterek temizliyorum. İspirtoyu daha sonra plastik kapaklı kavanozların içinde saklıyorum. Birkaç hafta sonra, sert plastikten yapılmış 7 santimetre çapındaki kapakları içeri doğru 5 milimetre kadar bombe yapmaya başlıyor. Neden?
YANIT: Plastik kapaklar büyük bir olasılıkla poliolefinden üretilmişlerdir. Beyaz ispirto bunun gibi parafinleri (poliolefin, polietilen vb.) çözer. Plastik kapak, çözücünün buharını emdiği için bir miktar yumuşar fakat çözünmez, sadece biraz bombe yapar. Oldukça az sayıda olsa da bir miktar çözücü molekül, plastiğin içinden geçerek kapağın öbür tarafına geçer ve buharlaşır. Böylece kavanozun içindeki çözücü konsantrasyonu azalır. İçerideki konsantrasyon kapağın kapatıldığı zamana göre azaldığı için bir dengesizlik oluşr ve kapak içeri doğru bombe yapar.
Bu durum, kapak içeriden emiliyormuş gibi bir basınç dengesizliği izlenimi verebilir ama ben bunun tam tersini düşünüyorum. Bence kavanozun içindeki hava, kapağın deformasyonu nedeniyle sıkışıyor. Eğer böyle içe göçmüş bir kapağın bombeli yerini sabunlu suyla doldurup kapağa tam ortadan bir delik açarsanız içerideki havanın dışarı kaçtığını kabarcıklardan anlarsınız, bu durumda kapak daha da içeri göçer.
Afet yönetimi yüksek lisans programı
İTÜ’nün düzenlediği tezsiz afet yönetimi yüksek lisans porgramının ikincisine kayıtlar 15 Eylül’e kadar uzatıldı.İstanbul Teknik Üniversitesi, doğal, teknolojik ve insan yapımı afetlere sıklıkla maruz kalarak can ve mal kayıplarının yaşandığı ülkemizde afet yönetimi konusundaki ilk lisansüstü programı olan "Disaster and Emergency Management" eğitim programını 2002-2003 Eğitim ve Öğretim yılında İ.T.Ü. Afet Yönetim Merkezi'nin önderliğinde Fen Bilimleri Enstitüsü bünyesinde II. Öğretim Tezsiz Yüksek Lisans programı olarak başlatmıştı. Program 2003-2004 Eğitim ve Öğretim yılından itibaren %30 İngilizce düzeyi ile yenilendi. Mezun olanlara, Yüksek Lisans Diploması verilir. Program her biri 10 haftalık üç dönem ve bir sınav haftasından oluşur. 9 zorunlu ve 3 seçimli ders alınarak tamamlanabilir. Her dönemde en çok 12 kredi alınabilir. Her ders 3 kredidir. Programın 3. döneminde kredisiz bir dönem projesi bulunmaktadır. Dönem projesi uygulamalı bir çalışmadır. Programın dili Türkçe ve İngilizce'dir. Kontenjanı 2003-2004 akademik yılı için 40 kişidir. Dersler Ekim-Haziran ayları arasında hafta içi 19.00-22.30 ve Cumartesi günleri yapılır. Daha fazla bilgi için: http://www.aym.itu.edu.tr Tel: (212) 285 6040
Karıncaların suda yaşayanı var mı?
Merhaba, sizden bir ricam olacak. Derginizi geç de olsa takip etmeye başladım. Bizleri bilimle başbaşa bıraktığınız ve gelişmeleri bize aktardığınız için sizlere teşekkür ediyorum. Elimde eksik olan sayılar var ve bunları edinmek istiyorum. Bana yardımcı olabilir misiniz? Ayrıca Dr. Yanıt'a da bir sorum var. Dünya üzerinde yüz binlerce karınca türü yaşadığını biliyorum. Ama geçenlerde gördüğüm bir olay kafamı karıştırdı. Bu karınca türleri arasında küçük koloniler halinde suda yaşayanları var mı, ya da böyle bir şey olabilir mi? Baraj kenarında bunu gördüğümde şaşırdım. Çünkü daha önceki izlenimlerimden de bildiğim kadarıyla karıncaların suya karşı adaptasyon sağlamaları çok güç. Sorumu Yanıtlarsanız memnun olurum. Saygılarımla...
Mehmet Tuna Bolat
Çorum
sahtiyanomeyra77@hotmail.com