Sabancı perakendeyi sevdi

Carrefour Hipermarket ile perakende sektörüne giren Sabancı Grubu marketçiliği sevdi. Sektörde yaşanan sıkıntıya rağmen bu alandaki yatırımlarına hızla devam eden grup, en son Championsa'yı açtı. Grubun Gıda ve Perakendecilik Grup Başkanı Atıl Saryal ile perakende sektörünü ve Sabancı Grubu'nun bu alandaki yatırımlarını konuştuk.

Gıda perakende sektörüne önce Carrefour ile girdiniz, Dia'ları açtınız şimdi de Championsa zincirini hayata geçirdiniz. Grup olarak bu işi sevdiniz galiba?

- Bu tür çalışmalar hem alışveriş yapanları hem üreticiyi terbiye eden, hem de vergi yönüyle kompleks bir iş. Biz hep sanayi ile uğraştık burada müşteri senin mekanına geliyor, çok daha fazla haşır neşir oluyorsun. Hem günün modası hem de teknoloji ile haşır neşir. Bu bakımdan bizim grupta popüler bir iş.

Gıda perakendeciliğinin bugünkü durumunu nasıl değerlendiriyorsunuz?

- Türkiye için çok iyi bir iş. Hükümet bundan teşvikleri kaldırdı, çok yanlış muhakkak, teşvik edilmeli. Enflasyonla mücadele diyoruz. Hipermarketçiliğin teşvik edilmesi devletin çıkarınadır. Çünkü her şeyi disiplin altına alıyorsun. Bakın biz Carrefoursa'ları açıyoruz iki ortak, hayır en büyük ortak Hazine. Çünkü Hazine kár ettin, etmedin alışta satışta vergisini alıyor. Kár ettin, kárda da alıyor. Biz onun aldığı kadar para kazanmıyoruz. Ama iyi bir şey, esası budur. Kimseyi çok rahatsız etmeden enflasyonu başarılı hale getirmenin esası budur. Türkiye'nin potansiyeli çok yüksek, denk bütçe falan çok kolay kurulur. Enflasyonun da alfabesi denk bütçedir. Bunun muhakkak teşvik edilmesi lazım.

Perakende sektöründe ciddi bir rekabet var. Siz bu rekabet ortamını nasıl değerlendiriyorsunuz?

- Burada güzel olan şudur. Bir tek kişinin almış başını gitmesi yok. Birçok insan giriyor. Dolayısıyla rekabetçi ortamın kaybolması mevzu bahis değil, bilakis artan ve kıran kırana geçen bir rekabet. Tam istenen ortamdır. Kolay iş değildir. Rekabet çok olacaktır. Fakat bu halkın lehinedir. Mesela bu sene zamlarımız enflasyon oranlarının çok altında kaldı. Böyle kalmaya da devam edeceğiz, Burada kár marjları çok düşüktür. Büyük volume yakalamak lazım.

Elenenler olacak

Mağaza açarken nelere dikkat ediyorsunuz?

- Çok iyi inceleyerek yapmak lazım bu işi. Bölgeyi, rakiplerini çok iyi incelemek lazım. Açılan dükkanların her biri büyük paralara mal oluyor. Hipermarketler 40-50 milyon dolara mal oluyor. Dolayısıyla yanlış yerlere açarsanız, bunu kapattım başka yerde açayım deme imkanınız yok. Açarız nasıl olsa insanlar gelir mantığıyla hareket ederseniz o bir, iki sene sürer. Çünkü daha yeni gelenler de olacaktır. Belli doyum noktasına gelmek için daha alınacak çok yol vardır, daha oraya gelinmedi.

Perakende piyasası hareketli bir dönem yaşıyor, zincirlerin el değiştireceği bazılarının ise kapanacağı söyleniyor.

- Yanlışları, doğru yapılanları hep göreceğiz. Daha bir elenme olmadı. Mutlaka elenmeler olacak. Piyasa hala çok müsait olduğu için herkes gününü gün ediyor. Ama böyle gitmez. O zaman göreceksiniz ki elenmeler, el değiştirmeler olacaktır. Halkın gösterdiği ilgi arttıkça çok sorunlar çıkıyor. Bunları çok akıllı şekilde çözmek emniyeti sağlamak, kendi emniyetini de yani ödemelerde ve idari işlerde sağlamak da çok önemli.

Bu elenmeler ne zaman başlar

- 2003-2004'te bunları görürsünüz.

Rakip olarak kimi görüyorsunuz?

- Türkiye'de hepsi çok değerli yatırımcılar var. Mesela Koç Grubu çok eskiden girdi. Yeni girenler var: Doğuş Grubu. Esas kökü finansmancı olan Finansbank var. Koç bu işte tecrübeli. Hepsi rakiptir, Ama bizim şu andaki rakiplerden bir endişemiz yok. Yeni gelenler bizi daha çok zorlar diye düşünüyorum.

Gima'ları almak istediğiniz yolunda bazı söylentiler var.

- Hayır böyle bir şey olmadı. Zaten Gima satılık diye bir şey de ortaya çıkmadı. Ama ileride dünyaya da bakın perakendecilikte çok el değiştirme var. Türkiye'de de olabilir. Ama şu anda biz Gima ile görüşmüşüz, pazarlık etmişiz, böyle bir şey yok.

Ama bir zincir alma niyetiniz var değil mi?

- Efendim herkesin böyle bir niyeti vardır. Gima'nın da belki vardır.

Özellikle İstanbul'da arsa bulma problemi yaşıyorsunuz her halde?

- Evet. Burada en anormal para arsaya gidiyor. İyi arsa pahalı. Carrefour'un sistemi şöyle. Metrekare başına yılda kaç frank getirir. İstanbul'u bizden daha iyi biliyorlar.

t SARYAL'IN

DEĞERLENDİRMELERİ

İşini iyi yapan kalır

l Küçük işletmeler hipermarketler kent dışına yapılsın diyor. Paris'te bu yapılıyor ama orada 6 bin hipermarket var. Türkiye bu durumdan uzak. Ayrıca yine Paris'te binlerce bakkal var. İşini iyi yapan kalır. Burada öyle kötü bakkallar var ki bırakın kapansın.

l Perakende 50 milyar dolarlık bir pazar. Tam vergilendirilmesi lazım. Şu sistemde herkes kuruşu kuruşuna vergisi ödüyor diyemeyiz.

l Türkiye çok kalın çizgilerle ikiye ayrılıyor. İstanbul ve diğerleri. Bütün Türkiye İstanbul'a çalışıyor. İstanbul da Türkiye'ye çalışıyor.

l Büyük zincir demek, illa ki başarılı olacak demek değil. Büyük de zarar edince büyük eder.

l Herkes bir kár marjına razı olacak, çok üretim yapacak çok mal satacak.

l İstanbul'da işini iyi yapanlar gayet kolay işlerini götürürler, bilmeyenler kaybeder.

l Perakendecilik sırf para gücü ile olacak iş değil. Şevket Bey'in bir lafı var. Para kaybetmenin şerefli bir yolu olur.

l Bazıları yabancı sermaye istemiyor. Dünyaya kapalı mı olalım? Bizde sermaye kısıtlı. Orada bu kadar büyük sermaye varken neden istifade etmeyelim.

l Rekabetçi ortam bizi diri tutar.

Dia'ların durumu

Sabancı Grubu'nun perakende gıda sektöründeki ortağı Carrefour. Grup hipermarket zinciri Carrefoursa, supermarket zinciri Championsa ve indirim mağazaları Dia marketleri ile sektörün her aşamasında olmak istiyor. Ortaklığın bu sektördeki ilk faaliyeti Carrefour hipermarketleri oldu. Daha sonra discount store olan Dia'lar açıldı. Dia marketleri 200-500 metrekare büyüklüğünde ve sokak içlerinde açılıyor. Dia'lar daha günlük ihtiyaçları karşılayacak şekilde oluşturuluyor ve parking hizmeti vermiyor. Yeni zincir Campionsa'lar Carrefoursa yönetim şemsiyesinin altında faaliyet gösteriyor. Dia'ların ise ayrı bir yönetim birimi var.

800 milyon dolarlık yatırım

Championsa'ların sayısı 2001'de 9, 2003'te 30, 2004'te 50 olacak.

Şu anda 8 olan hipermarket sayısı 2004 yılında 23 olacak.

Bu yıl içinde 38 olan Dia sayısı 40 olacak.

İstanbul'da 50 Championsa olacak. İkinci Championsa şubat ayında İstinye'de, üçüncü şube ise baharda Maltepe'de açılacak.

2002 yılında İzmir, Ankara'da Carrefoursa'lar açılacak. Bursa şubesi ise bu seneye yetişecek.

Avrupa yakasında Bağcılar, Bayrampaşa ve Merter'de Carrefour'lar açılacak. Merter şubesinin yapımına hemen başlanacak.

Şu anda 1950 olan personel sayısı 2005'te 7-8 bin kişiye çıkacak.

Sabancı Grubu sektöre 800 milyon dolar yatırım yaptı.