Obezliğe ameliyatlı çözüm
Güncelleme Tarihi:
Oluşturulma Tarihi: Aralık 03, 2003 01:39
Hatalı beslenme yüzünden yaşamları tehlikeye girecek kadar şişmanlayan Amerikalılar çareyi mide küçültme ameliyatında buldular. Bu yıl aşırı şişmanlık yüzünden ameliyat olması beklenen hasta sayısının 120 000’i aşabileceği tahmin ediliyor.
San Francisco’daki ‘XXL muayenesinde’ obezleri zayıflatan Robert Rabkin hayatından memnun. Niye olmasın ki? Şişmanlar ülkesi Amerika’da adipozite cerrahisinde önemli bir patlama yaşanıyor. 2001 yılında 47 000 Amerikalı farklı yöntemlerle midesini küçültmüş ve bu sayının bu yıl içinde 120 000’e fırlaması beklenmekte. Adipozite ameliyatı beş yıl öncesine kadar ülkede sadece 250 doktor tarafından uygulanıyordu. ‘Bugün bu alanda çalışan 1000 meslektaşımız var’ diyor Rabkin.
Son araştırmalara göre Amerika’da bugün 127 milyon obez yaşıyor. Fazladan her kiloyla birlikte diyabet 2 hastalığı, eklem rahatsızlıkları, yüksek kan basıncı, kalp enfarktüsü ve inme riski yükselmekte. Beden kitle endeksi 30’un üzerinde bulunan 60 milyon kişi şişmanlar (adipoz) grubuna dahil. Ulusal Sağlık Enstitüsü’nün (NIH) hesaplarına göre şişmanların tedavi harcamaları yılda 117 milyar doları aşıyor. Ve Amerikan Bulaşıcı Hastalıklar Dairesi başkanı Julie Gerberding, ülkedeki en büyük sağlık sorunun şarbon, çiçek veya Sars değil, şişmanlık olduğunu vurguladı.
İlk sırada
Aşırı şişmanlıkla gelen ölümler yılda 300 000 vaka ile sigaraya bağlı ölümlerden sonra ikinci sıraya yükseldi. Levazımatçılar obezlere özel tabutlar üretiyorlar. Bazı uzmanlarsa iyice yaygınlaşmakta olan şişmanlık yüzünden yaşam süresinin yüz yıldan bu yana ilk kez yeniden kısalacağından endişe ediyorlar.
Ülkemizde yapılan son araştırmalar da özellikle büyük kentlerde zamanlarının büyük bir bölümünü bilgisayar karşısında geçiren ve Fastfood gibi sağlıksız gıdalarla beslenen çocukların hiç de az olmadığını göstermiştir. Aşırı kilolu olmadıkça çocukların düzenli spor ve sağlıklı beslenmeyle zayıflamaları mümkün. Fakat belli bir şişmanlıktan sonra yani obez sayılabilecek duruma geldikten sonra beden hareketleri ve diyetler işe yaramıyor.
Peki aşırı şişmanlar fazla kilolarından ne şekilde kurtuluyorlar? Amerika’da çok sayıda ameliyat yöntemi uygulanmakta. Bazı doktorlar ‘mide bandıyla’, midenin hacmini küçültürken, kimileri de ‘Roux-en-Y- Mide- Bypass’ ameliyatıyla midenin önemli bir kısmını ‘devre dışı’ bırakarak, incebağırsağı, küçük bir likör kadehi kadar kalan mideye bağlıyorlar. Hangi hastaya hangi ameliyatın uygun olduğu yakında bir NIH komitesi tarafından açıklanacak.
Dünya genelinde henüz birkaç cerrah tarafından uygulanan yeni yöntem (Rabkin tarafından da uygulanan yöntem) ‘Duodenal Switch’ olarak isimlendirilmekte. Bu yöntemde mide küçültülürken mide çıkışındaki halkalı kaslar korunur, onikiparmakbağırsağı ikiye ayrılır. Böylece onikiparmakbağırsağı ve buna bitişik olan boş bağırsaktan (ameliyattan sonra) karaciğer ve pankreastan gelen sindirim sıvıları akar. Ve incebağırsağın son kısmı olan kıvrımlı bağırsak (ileum) mideye bağlanır (bkz grafik). Sindirim sisteminin yeniden düzenlenmesinden sonra besinler ve sindirim sıvıları normalde dört metreyi aşan ince bağırsak yerine 80cm’lik bir kısımda emilir.
Hastalar bu yüzden vitamin, demir ve kalsiyum içerikli ilaçlar kullanmak zorundalar. İlaçlar alınmadığı taktirde genç yaşta osteoporoza yakalanma riski söz konusu. Rabkin tarafından ameliyat edilen hastaların birçoğu sütü ve yağlı yiyecekleri sindiremiyorlar ve hepsinin yeterince protein almaları gerekiyor. Her dört hastadan birinde karın duvarı çatladığı için yeniden ameliyat edilmekte. Ama sonuçta hepsi zayıflıyor ve asla yeniden şişmanlamıyorlar.
Fast foodcular atakta
Bununla birlikte mide ameliyatının tek şişmanlık tedavisi haline gelmesi en azından obez sayısının yüksek olması nedeniyle mümkün değil. Rabkins ilaçla tedavinin daha uygun olacağını düşünüyor. Mesela iştahı ayarlayan etkili hormonlar veya bağırsağın daha az kalori emmesini sağlayan maddeler olabilir diyor doktor.
Ayrıca Amerika’da tıpkı sigarada olduğu gibi Fastfood endüstrisine karşı bir mücadele başladı. McDonald ve benzer kuruluşlar protesto edilirken, dünyanın en büyük gıda üreticisinden biri olan Kraft Fooods, önümüzdeki yıl için porsiyonları küçültme ve hazır yiyeceklerdeki yağ oranını düşürme kararı aldı. Burger King ise yağ oranı düşük tavuk butu satıyor.
Fakat en ilginç gelişme New York’ta yaşandı. Şişmanlıkla savaşım uğruna 1200 okulda Cola satışları yasaklandı. New York bunun yerine bir meyve suyu üreticisiyle yeni bir sözleşme imzaladı. Ama ne var ki Cola yasağı sadece meyve suyu üreticisine yaramış görünüyor. Nedeni çok açık: Bir kutu Cola, 39 gram şeker ve 140 kilokalori içermekte. Oysa New York okullarında satılan yeni meyve sularında 41 gram şeker ve 170 kilokalori bulunuyor. Her gün bir şişe meyve suyu içen bir öğrenci bir yıl içinde fazladan sekiz kilo alacak!
Son araştırmalara göre Amerika’da bugün 127 milyon obez yaşıyor. Fazladan her kiloyla birlikte diyabet 2 hastalığı, eklem rahatsızlıkları, yüksek kan basıncı, kalp enfarktüsü ve inme riski yükselmekte. Beden kitle endeksi 30’un üzerinde bulunan 60 milyon kişi şişmanlar (adipoz) grubuna dahil. Ulusal Sağlık Enstitüsü’nün (NIH) hesaplarına göre şişmanların tedavi harcamaları yılda 117 milyar doları aşıyor. Ve Amerikan Bulaşıcı Hastalıklar Dairesi başkanı Julie Gerberding, ülkedeki en büyük sağlık sorunun şarbon, çiçek veya Sars değil, şişmanlık olduğunu vurguladı.
İlk sırada
Aşırı şişmanlıkla gelen ölümler yılda 300 000 vaka ile sigaraya bağlı ölümlerden sonra ikinci sıraya yükseldi. Levazımatçılar obezlere özel tabutlar üretiyorlar. Bazı uzmanlarsa iyice yaygınlaşmakta olan şişmanlık yüzünden yaşam süresinin yüz yıldan bu yana ilk kez yeniden kısalacağından endişe ediyorlar.
Ülkemizde yapılan son araştırmalar da özellikle büyük kentlerde zamanlarının büyük bir bölümünü bilgisayar karşısında geçiren ve Fastfood gibi sağlıksız gıdalarla beslenen çocukların hiç de az olmadığını göstermiştir. Aşırı kilolu olmadıkça çocukların düzenli spor ve sağlıklı beslenmeyle zayıflamaları mümkün. Fakat belli bir şişmanlıktan sonra yani obez sayılabilecek duruma geldikten sonra beden hareketleri ve diyetler işe yaramıyor.
Peki aşırı şişmanlar fazla kilolarından ne şekilde kurtuluyorlar? Amerika’da çok sayıda ameliyat yöntemi uygulanmakta. Bazı doktorlar ‘mide bandıyla’, midenin hacmini küçültürken, kimileri de ‘Roux-en-Y- Mide- Bypass’ ameliyatıyla midenin önemli bir kısmını ‘devre dışı’ bırakarak, incebağırsağı, küçük bir likör kadehi kadar kalan mideye bağlıyorlar. Hangi hastaya hangi ameliyatın uygun olduğu yakında bir NIH komitesi tarafından açıklanacak.
Dünya genelinde henüz birkaç cerrah tarafından uygulanan yeni yöntem (Rabkin tarafından da uygulanan yöntem) ‘Duodenal Switch’ olarak isimlendirilmekte. Bu yöntemde mide küçültülürken mide çıkışındaki halkalı kaslar korunur, onikiparmakbağırsağı ikiye ayrılır. Böylece onikiparmakbağırsağı ve buna bitişik olan boş bağırsaktan (ameliyattan sonra) karaciğer ve pankreastan gelen sindirim sıvıları akar. Ve incebağırsağın son kısmı olan kıvrımlı bağırsak (ileum) mideye bağlanır (bkz grafik). Sindirim sisteminin yeniden düzenlenmesinden sonra besinler ve sindirim sıvıları normalde dört metreyi aşan ince bağırsak yerine 80cm’lik bir kısımda emilir.
Hastalar bu yüzden vitamin, demir ve kalsiyum içerikli ilaçlar kullanmak zorundalar. İlaçlar alınmadığı taktirde genç yaşta osteoporoza yakalanma riski söz konusu. Rabkin tarafından ameliyat edilen hastaların birçoğu sütü ve yağlı yiyecekleri sindiremiyorlar ve hepsinin yeterince protein almaları gerekiyor. Her dört hastadan birinde karın duvarı çatladığı için yeniden ameliyat edilmekte. Ama sonuçta hepsi zayıflıyor ve asla yeniden şişmanlamıyorlar.
Fast foodcular atakta
Bununla birlikte mide ameliyatının tek şişmanlık tedavisi haline gelmesi en azından obez sayısının yüksek olması nedeniyle mümkün değil. Rabkins ilaçla tedavinin daha uygun olacağını düşünüyor. Mesela iştahı ayarlayan etkili hormonlar veya bağırsağın daha az kalori emmesini sağlayan maddeler olabilir diyor doktor.
Ayrıca Amerika’da tıpkı sigarada olduğu gibi Fastfood endüstrisine karşı bir mücadele başladı. McDonald ve benzer kuruluşlar protesto edilirken, dünyanın en büyük gıda üreticisinden biri olan Kraft Fooods, önümüzdeki yıl için porsiyonları küçültme ve hazır yiyeceklerdeki yağ oranını düşürme kararı aldı. Burger King ise yağ oranı düşük tavuk butu satıyor.
Fakat en ilginç gelişme New York’ta yaşandı. Şişmanlıkla savaşım uğruna 1200 okulda Cola satışları yasaklandı. New York bunun yerine bir meyve suyu üreticisiyle yeni bir sözleşme imzaladı. Ama ne var ki Cola yasağı sadece meyve suyu üreticisine yaramış görünüyor. Nedeni çok açık: Bir kutu Cola, 39 gram şeker ve 140 kilokalori içermekte. Oysa New York okullarında satılan yeni meyve sularında 41 gram şeker ve 170 kilokalori bulunuyor. Her gün bir şişe meyve suyu içen bir öğrenci bir yıl içinde fazladan sekiz kilo alacak!