Madalya için değer mi ?

Sporda yaygın olarak kullanılan ergojenik yardımlar ile yasaklı olmasına rağmen bazı sporcular tarafından tercih edilen doping maddeleri, psikolojik rahatsızlıklardan fiziksel özelliklerde bozulmalara kadar bir çok sorunu beraberinde getirebiliyor. Performans artırmak amacıyla kimi zaman bilinçsizce kullanılan ergojenik yardımlar ve yasaklı olduğu halde, madalya uğruna başvurulan doping maddeleri, hem erkek hem de kadınlarda cinsiyetlerinin gerektirdiği fiziksel özelliklerde bozulmalara da yol açabiliyor.

Konuyla ilgili açıklama yapan İç hastalıkları ve Gastroenterohepatoloji Uzmanı Dr. Atilla Bektaş, ergojenik yardımların çok dikkatli ve bir uzman gözetiminde kullanılması gerektiğini söyledi. Yapılan araştırmalara göre ergojenik takviyelerin çocuk ve ergen sporcular arasındaki kullanımının her geçen gün arttığını ifade eden Bektaş, "Kullanım yaşı oldukça düşen ergojenik yardımlar, gelişimini tamamlamamış çocuklarda daha zararlı olabiliyor. Hem antrenörler hem de veliler bu konuda çok dikkatli olmalılar. Çocuklar bu konuda iyi eğitilmeli ve kendi başlarına ergojenik yardım almamalı. Kullanımı yaygın olan vitamin ve mineraller, sporcu içecekleri, enerji ve protein toz ve barları, kreatin gibi takviyeler, özellikle 18 yaş altı sporcularda zararlı etkilere yol açabilir" diye konuştu.

"Besin değerleri düşük çıkarsa ilave verilebilir"

Sağlıklı ve dengeli beslenme sonucu bir sporcunun vitamin ve mineral gereksiniminin karşılanabileceğini, ancak yapılan ölçümlerde besin değerlerinin düşük çıkması durumunda ilave verilmesinin daha akılcı olacağını dile getiren Bektaş, şöyle devam etti:

"Araştırmalarda yıllık 400 milyon doların üzerinde satışı olduğu ifade edilen kreatin, 18 yaş altındaki sporcularda yan etkileri yeterince bilinmediği için Amerikan Spor Hekimliği'nce önerilmiyor. Bilinen önemli yan etkileri ise mide ve bağırsak rahatsızlığı, kas krampları ve baş ağrısıdır. Protein tozları ya da sıvılarının fazlası böbreklere zararlıdır. İshal, vücutta su kaybı, iştah kaybı, aşırı strese neden olabilir. Kalsiyum kaybına bağlı olarak kemiklere zarar verebilir. Bunlar doğal yollardan et, süt, yumurta ve yoğurttan alınabilir. En basitinden kafein bile çok miktarda tüketildiğinde kaygı bozukluğuna yol açabiliyor. Efedra ağır psikolojik rahatsızlıklara sebep olabiliyor."

"Küçülmüş testislerden saç dökülmesine..."

Atilla Bektaş, yasaklı olan doping maddelerinin kullanımını ise asla tasvip etmediklerini, tüm sporcuların bu maddelerden uzak durması gerektiğini belirterek, şunları söyledi:

"Yasaklı maddeler arasında yer alan anabolik stereoidler, ruh halinde değişiklik, duyarlılık artışı ve manik depresif bozuklukları da beraberinde getirebiliyor. Anabolik steroid ve büyüme hormonları, kas kitlesini ve gücünü artırmak amacıyla kullanılıyor. Stereoid kullanımı erkeklerde göğüs büyümesi, küçülmüş testisler, saç dökülmesi ve vücutta ciddi yaralara, kadınlarda ise göğüs dokusunda azalma, kalın ses tonu, saç dökülmesi, yüzde kıllanma ve genital bölgenin genişlemesi gibi değişikliklere neden olabilmektedir. Bunlar 20'li yaşlardan önce kullanılırsa kemiklerde uzamayı sağlayan epifiz plaklarının erken kapanmasına yol açabilir. Boy kısalığı ve kemik ağrısı yapabilir. Büyüme hormonu ise yüzde, ellerde ve ayaklarda büyümeye sebep olabilmektedir."

"Beklenmedik sporcu ölümlerine dikkat"

Son yıllarda tüm dünyada yaşanan genç yaşlarda beklenmedik sporcu ölümlerine dikkati çeken Bektaş, özellikle gençlerde daha dikkatli olunmasının önemine değindi. Bektaş genç sporculara, güvenilir ergojenik yardımları kullanmalarını tavsiye ederken, bunlar arasında doğru ve iyi beslenme, karbonhidrat yükleme, sıvı kaybında elektrolit solüsyonları, bilimsel ölçüm ve çalışmalardan destek alınmasının yanı sıra psikolojik olarak da dua okuma, ilahi, meditasyon gibi yöntemleri denemelerini önerdi.