Güncelleme Tarihi:
Rusya-Ukrayna savaşı sonrası tüm dünyada Rus sporculara, kulüplere, şirketlere ve iş adamlarına ambargo uygulanırken, en büyük etkiyi yaratan isimlerden biri Chelsea'nin sahibi Roman Abramovich olmuştu. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile yakınlığı ile bilinen Abramovich, İngiltere'nin katı yaptırımları sonrası Chelsea'yi satışa çıkardığını duyurdu.
Avrupa futbolunda büyük yankı uyandıran kararın ardından Chelsea'deki 19 yıllık Roman Abramovich dönemi resmen sona erecek. Peki Rus milyarder İngiliz ekibinde neler başardı? Kulübü satın almaya iten etkenler neydi, başarıları ve başarısızlıkları nelerdi?
İşte tüm ayrıntılarıyla Roman Abramovich'in 19 yıllık Chelsea serüveni...
2002/03 sezonunun son maçında Liverpool'u geriden gelerek mağlup eden Chelsea, Premier Lig'i 4. sırada bitirerek 3 yıllık aranın ardından Şampiyonlar Ligi'ne katılım hakkı elde etmişti.
Fakat kulüp sahibi İngiliz işadamı Ken Bates, Devler Ligi bileti alınmasına karşın borçlar nedeniyle kulübün yönetimini daha fazla devam ettiremedi. 18 aydır kulübü satmak için uğraşan Bates, en sonunda satışı açık artırma yoluyla gerçekleştirdi. Yaklaşık 140 milyon sterlinlik bedel ödeyen Abramovich, Chelsea'nin yeni sahibi oldu ve İngiliz futbolundaki gidişatın değişmesinin ilk adımını attı...
"KİMSE ONUN KİM OLDUĞUNU BİLMİYORDU"
Dönemin Chelsea Futbol Direktörü Mark Taylor, Abramovich'in kulübü ilk satın aldığı dönemleri The Athletic'e anlatmış ve "Süreç çok hızlı gelişti. Kulüp 18 aydır yatırımcı arıyordu ve tahmin edileceği üzre çok zaman kaybetmişti. Roman uygun bir profildi. Elbette kimse onun kim olduğunu bilmiyordu. Adını hiç duymamıştık ancak devir işleminin yapıldığı gün avukatları Forbes dergisini getirdi ve Roman'ın ismini 15. sırada gördük. Bu da oldukça iyi bir başlangıç olarak görülüyordu" demişti.
RANIERI İLE YOLA DEVAM
Abramovich'in ödediği 140 milyon sterlinin 60 milyonu kulübü satın almak, 80 milyonu ise borçlarını kapatmak içindi. Rus milyarderin kulübü satın alması, takım içinde de büyük bir heyecan yarattı ancak Abramovich, yüksek bedelli transferlere başlamasına karşın teknik direktörünü değiştirmedi ve yola Claudio Ranieri ile devam etti.
İLK HARCAMASI 170 MİLYON EURO
İlk iş olarak kulübün borçlarını ödeyen ve yepyeni bir tesis inşaatının startını veren Abramovich, transfer piyasasına da hızlı bir giriş yaptı ve tam 170 milyon euro harcadı. Hernan Crespo, Juan Sebastian Veron, Damien Duff, Makelele, Adrian Mutu, Scott Parker, Wayne Bridge, Joe Cole ve Geremi gibi isimleri kadrosuna katan Rus iş adamı, tüm flaşları Londra ekibinin üstüne çekilmesini başardı.
Lige de iyi bir giriş yapan ve 3 maçta 7 puan alan Chelsea, efsanevi Arsenal kadrosunun durdurulamaz performansıyla başa çıkamadı. Sezonu namağlup tamamlayarak şampiyon olan Arsenal, ezeli rakibinin yüksek maliyetli kadrosuna ilk darbeyi vuran takım oldu. Chelsea de sezonu 79 puanla ikinci sırada tamamladı ve Şampiyonlar Ligi'nde yarı final oynama başarısı gösterdi ancak bu gidişat Abramovich'i memnun etmedi ve Ranieri ile yollar ayrıldı. Bu, Chelsea'nin hanedanlık oluşturacağı dönem öncesi atılan ilk ciddi adım oldu.
ARAYIŞI KISA SÜRDÜ: GÖREV MOURINHO'NUN
Teknik direktör seçiminde fazla araştırma yapmasına gerek kalmayan Roman Abramovich, Porto'yu Şampiyonlar Ligi şampiyonluğuna ulaştıran Portekizli çalıştırıcı Jose Mourinho'yu takımın başına getirirken zorlanmadı ve Avrupa'nın en formda çalıştırıcısına kadro için kesenin ağzını açtı.
50 YIL SONRA GELEN ŞAMPİYONLUK
Didier Drogba, Ricardo Carvalho, Paulo Ferreira, Arjen Robben, Petr Cech ve Mateja Kezman gibi isimlere 166 milyon euro harcayan Chelsea, tam 50 yıl sonra mutlu sona ulaştı ve Premier Lig'de 95 puanla şampiyon oldu. Şampiyonlar Ligi'nde de tekrar yarı finale yükselen Londra ekibi, Liverpool'a boyun eğerek elendi. 2005/06 sezonunu da şampiyon tamamlayan Chelsea, bu kez Şampiyonlar Ligi'ne 2. turda veda ederek hayal kırıklığı yaşadı.
KUPASIZ GEÇEN SEZON VE AÇILAN ARA...
2006/07 sezonunda hedefi Şampiyonlar Ligi şampiyonluğu olarak belirleyen Abramovich, kesenin ağzını bir kez daha açtı ve üst düzey olan kadrosuna Andriy Shevchenko, Ashley Cole, Obi Mikel, Michael Ballack gibi isimleri katsa da istediğini alamadı. Ligi 2. sırada bitiren Chelsea, Şampiyonlar Ligi'nde bir kez daha yarı finalde Liverpool'a elenmekten kurtulamadı. Kupasız geçen sezon, Abramovich ile Mourinho'nun da arasını açtı.
HAYALİNE 1 ADIM UZAKTAYDI ANCAK...
2007/2008 sezonuna da Mourinho ile başlayan Abramovich, üst üste gelen kötü sonuçların ardından radikal bir karar vererek Jose Mourinho'yu görevden aldı. Portekizli çalıştırıcının yerine sürpriz bir şekilde Avram Grant'i getiren Abramovich, bu tercihiyle çok eleştirilse de İsrailli çalıştırıcı takımı Şampiyonlar Ligi'nde finale kadar çıkarmıştı. Abramovich, hayaline sadece bir adım uzaklıktaydı...
Premier Lig'deki ezeli rakiplerinden Manchester United ile karşılaşan Chelsea, normal süresi 1-1 biten maçı penaltılarla 6-5 kaybetti ve kupayı United'a kaptırdı. Abramovich'in hayal kırıklığı büyük oldu...
TARİHİ DI MATTEO YAZDI
Sonraki sezonlarda Luiz Felipe Scolari, Guus Hiddink, Carlo Ancelotti ve Andre Villas-Boas gibi teknik adamlarla çalışan Abramovich, Premier Lig'de şampiyonluk kazanmış olsa da Şampiyonlar Ligi hedefine bir türlü ulaşamıyordu. Ta ki, Villas-Boas'ın görevine son verilip, teknik direktörlüğe Robeto Di Matteo'yu getirene kadar...
Geçici olarak Chelsea'nin başına geçen Di Matteo'nun başarılı olmasını kimse beklemiyordu ancak takım, özellikle Şampiyonlar Ligi'nde harika bir performans göstererek finale kadar yükseldi. Rakip Alman devi Bayern Münih, finalin stadı ise Alman ekibinin evi Allianz Arena'ydı...
HAYALLER DEPLASMANDA GERÇEĞE DÖNÜŞTÜ
Tek maçlık finali adeta deplasmanda oynayan Chelsea, Müller'in 83. dakikadaki golüne 88. dakikada Drogba ile karşılık verdi ve maç uzatmalara ve ardından da penaltılara gitti. Rakibini 4-3 yenen Chelsea, tarihinde ilk kez Şampiyonlar Ligi şampiyonluğuna ulaştı. Rus milyarder Abramovich'in de hayalleri gerçek oldu...
Geçtiğimiz sezona kadar Premier Lig'de başarılı olsa da Şampiyonlar Ligi'nde bir türlü istenen başarıyı yakalayamayan Chelsea, geçen 9 yıllık süreçte Rafa Benitez, Jose Mourinho, Guus Hiddink, Antonio Conte, Maurizio Sarri ve Frank Lampard ile çalışmış ve 2 Premier Lig 1 FA Cupa, 1 Lig Kupası, 2 UEFA Avrupa Ligi şampiyonluğu elde etse de Şampiyonlar Ligi'ni bir türlü kazanamamıştı. Thomas Tuchel, Abramovich'in hayallerini ikinci kez gerçeğe dönüştürdü.
9 YIL SONRA BİR KEZ DAHA
Manchester City ile finalde karşılaşan Chelsea, Dragao Stadı'ndaki finali Havertz'in golüyle 1-0 kazanarak tarihindeki 2. Şampiyonlar Ligi zaferini elde etti. Abramovich, bir kez daha Avrupa'nın zirvesindeydi...
140 MİLYONDAN 2 MİLYARA...
19 senelik Chelsea kariyerinde kulübe adeta çağ atlatan ve 140 milyon sterline aldığı Londra ekibinin değerini yaklaşık 2 milyar sterline çıkardı. Bu süreçte birçok başarı elde eden Londra ekibinin en dikkat çeken istatistiklerinden biri, 19 yılda transfere harcadığı para oldu...
TRANSFER TAM 2.1 MİLYAR STERLİN
İngiliz kaynaklarına göre Chelsea, Abramovich döneminde transfere tam 2.1 milyar sterlin harcadı. Bu inanılmaz paranın karşılığı olarak kulübün müzesine tam 21 kupa girerken, Roman Abramovich'in kulübü satın almasının ardından hiçbir İngiliz takımı, Chelsea kadar kupa kazanamadı. Bu da, Abramovich'in yatırımın ne kadar büyük bir geri dönüşünün olduğunun göstergesi oldu.
FINANSAL FAIR PLAY ONUNLA GÜNDEME GELDİ
Abramovich'in Chelsea'ye yaptığı yatırım ve transfere harcadığı kontrolsüz para, Avrupa futbolunda özellikle mali makasın bir hayli açılmaya başlamasını sağladı. Kendisi gibi milyarder iş adamlarına ilham olan Abramovich, özellikle Premier Lig ekiplerine yapılan yatırımı fazlasıyla artırdı.
Bu durum haliyle UEFA'nın da dikkatini çekti. Abramovich'in yatırımı, başarı hırsı ve harcadığı para, Finansal Fair Play'in ilk kez gündeme gelmesini ve sonrasında da uygulanmaya başlamasını sağladı. Ancak Abramovich, geçen süre zarfında kulübün gelir kalemini öylesine yukarı çekti ki, Chelsea kendi ayakları üzerinde durarak rekor transferler yapmaya devam etti.
YENİ DÜZENİN YOLUN AÇTI
İngiliz futbolu Sir Alex Ferguson ve Arsene Wenger gibi istikrarı üst seviyeye çıkaran figürlere alışkındı. Abramovich'in sabırsız tarzını ilk başta yadırgamışlardı ancak Chelsea, 19 yıllık süreçte 13 farklı teknik direktörle çalışmasına rağmen, bu dönemin en başarılı İngiliz kulübü oldu ve Abramovich'in Chelsea'si, Ada'daki tabuları yıkarak yeni bir düzenin yolunu açtı.
PARA KAZANAMADI, HOCALARI ÇOK ÇABUK HARCADI
Abramovich'in Chelsea'de oluşturduğu düzen, sadece başarılardan oluşmuyordu elbette. Transfere 2.1 milyar sterlin harcayan Abramovich, buna karşın transferden bu paranın yarısından daha azını kazandı. Her ne kadar sık değişiklikleri başarıya dönüştürse de 19 yılda 13 teknik adamla çalışmak, onun hanesine yazılan eksilerden bir başkasıydı.
SERVETİNİN KAYNAĞI NEREDEN GELİYORDU?
Sahip olduğu servet nedeniyle ülkesi Rusya'nın en bilinen isimlerinden olan Abramovich'in bu serveti bilinmeyen işlerle elde ettiği iddiaları sık sık ortaya atılsa da hiçbir zaman kanıtlanamadı ancak 2018 yılında İngiltere ile Rusya arasında yaşanan kriz sonrası Abramovich'in biten Britanya vizesi yenilenmedi ve Rus milyarderin ülkeye girişi yasaklandı.
AMBARGODAN NASİBİNİ ALDI, BASKIYA DİRENEMEDİ
19 yılda tüm dünyaya kendisini Chelsea'yi satın alması sayesinde daha fazla tanıtan Abramovich, 19 yılın sonunda bu kez Chelsea'yi satma kararı almasıyla gündemde. Rusya'nın Ukrayna'yı işgali sonrası tüm dünya Rus iş adamlarına, sporcularına, firmalarına ambargo uygularken Abramovich de bundan nasibini aldı. Kamuoyunda oluşan yoğun baskılara daha fazla direnemeyen Rus milyarder, Londra ekibini satacağını açıkladı. Yıllar önce Vladimir Putin sayesinde Chelsea'yi satın aldığı konuşulan ancak bu iddiaları kati suretle reddeden Abramovich, bu kez Putin yüzünden Chelsea'yi satmak zorunda kaldı...
ÖNCE DEVİR, SONRA SATIŞ...
İlk önce kulüp yönetimini Chelsea Vakfı'na devreden Rus iş adamı, sonrasında ise satış kararını almak durumunda kaldı.
Kulübün resmi sitesinden bir açıklama yayınlayan Abramovich, şu ifadeleri kullandı;
NET GELİR UKRAYNA İÇİN KURULACAK VAKFA BAĞIŞLANACAK
"Chelsea'nin sahibi olmamla ilgili olarak son günlerde medyada çıkan spekülasyonlara yanıt vermek istiyorum. Daha önce de belirttiğim gibi, her zaman kulübün çıkarlarına göre hareket ettim ve buna göre kararlar aldım. Mevcut durumda kulübün, taraftarların, personellerin, sponsorların ve kulüp ortaklarının çıkarına olduğuna inandığım kararı verdim ve kulübü satışa çıkardım"
"Kulübün satışı hızlı bir şekilde gerçekleşmeyecek ancak gerekli süreç yakından takip edilecek. Geri ödenmesini gerektiren herhangi bir talebim olmayacak. Bu, benim için hiçbir zaman iş ya da parayla ilgili olmadı. Oyun ve kulübe karşı tavrım hep tutkuyla ilgiliydi. Satıştan elde edilecek tüm net gelirin bağışlanacağı bir vakıf kurulması için ekibime talimat verdim. Bu vakıf Ukrayna'daki savaşın kurbanlarının yararına olacak. Mağdurların acil ihtiyaçlarının karşılanmasına ve uzun vadeli iyileşme çalışmalarına destek olacak."
"Lütfen bu kararın inanılmaz derecede zor bir karar olduğunu bilin ve kulüpten bu şekilde ayrılmanın beni ne kadar üzdüğünü anlayın. Fakat bu kararın kulübün menfaatine uygun olduğuna inanıyorum. Umarım hepinize şahsen veda etmek için Stamford Bridge'i son bir kez ziyaret edebilirim. Chelsea'nin bir parçası olmak, hayatımın bir ayrıcalığıydı ve tüm ortak başarılarımızdan gurur duyuyorum. Chelsea kulübü ve taraftarlar her zaman kalbimde olacak. Teşekkür ederim.",
TEK KAYBI CHELSEA DEĞİL
Abramovich, savaş yüzünden İngiltere'de sadece Chelsea'yi kaybetmiyor. Çelik üreticisi Evraz firmasındaki %29 hissesi bulunan Abramovich, bu %29'luk hissesi savaştan önce 1.5 milyar sterlin değerine yükselse de, savaşta Rusya'nın kullandığı çeliği ürettiği iddiaları şirketin değerini %60 düşürdü 300 milyon sterline indi.
Şu an İngiltere'ye girişi yasak olan Abramovich'in ülkedeki mal varlıklarına nasıl bir müdahalede bulunulacağı merak konusu ancak Rus milyarderin, hem İngiltere hem de dünya futboluna büyük bir damga vurduğu yadsınamaz bir gerçek olarak tarihteki yerini alacak...