Liaoning Ejderhaları paleontoloji bilimini altüst etti

Ele geçirilen fosiller genellikle bölük pörçük olduklarından, araştırmacılar Çin’in kuzeydoğusundaki Liaoning Bölgesi’nde böylesine zengin bir fosil hazinesiyle karşılaşmayı hiç beklemiyorlardı. Discover dergisi, bu konuyu ele alan fotoğraflı bir araştırma yayımladı.

Fosillerin öyküsü 90’ların başlarında Çinli araştırmacıların birtakım karmaşık yapıda kara canlılarını ortaya çıkarmalarıyla başladı. Araştırmacılar dişli ilkel bir kuşun ardından daha gelişmiş bir türünü su yüzüne çıkardılar.

Çok geçmeden kuşu andıran tüylerle kaplı garip dinozorlarla ilgili söylentiler dilden dile dolanmaya başladı. Şimdi bu yaratıkların daha nice türü varmış gibi görünüyor. Dünyanın her yanından dinozorlar yeniden gözden geçirildiğinde en bildik tür olan Tyrannosaurus rex’in bile, en azından yaşamının bir evresinde, bir olasılıkla tüylü oldukları düşünülüyor.

110 ile 140 milyon yıl önce, erken Kretasa Dönemi’nde Liaoning çeşitli hayvan ve bitki türlerini barındıran, ormanlar ve göllerle kaplı göz kamaştırıcı güzellikte bir yerdi. Uzak volkanlardan yağarak göllerin diplerine biriken incecik küller fosillerin olağanüstü iyi korunmalarına olanak tanımaktaydı.

Bu arada, yerel volkanlardaki patlamalar, kimi kayalarda toplu halde bulunan büyük hayvan öbeklerinin de ortaya koyduğu gibi, kitlesel ölümleri tetiklemiş olabilirdi. Burada sunulan kalıntılar dinozorların yaşamlarına, kuşlarda göç sürecinin kökenlerine, sürüngenler çağındaki ekosistemlere ve bizzat evrimin doğasına hep birlikte ışık tutuyorlar.

Tüy Yumağı

Liaoning bölgesinde bulunan 0,76 metre uzunluğundaki dinozor türünün bugüne dek bulunmuş en güzel örneği. Bu yaratığın kalıntıları iki ince şist katmanı arasına sıkıştığından, bedenini tümden örten tüyler de bozulmadan kalabilmiş. Bu tür dinozorlar, ön bacakları yeterince uzun olmadığından, uçamıyorlardı. Tüyleri büyük bir olasılıkla ısı yalıtımı amacıyla evrilmişti.

Tüylü Başlık:

1996 yılında Liaoning bölgesinde bulunan Sinosauropteryx tüylerin varlığını açıkça ortaya koyan ilk örnekti. Bu örnekle birlikte ateşli bir tartışma da başlamış oldu. Kimi kuşkucular kafatasının üzerindeki çizgiyi, tüyden çok, etli bir ibik olarak yorumladılar. Ancak, daha ayrıntılı bir inceleme sonucunda hayvanın tüm bedeninin benzer tüyümsü liflerle kaplı olduğu ortaya çıktı. Tüylü dinozorların keşfi kuşlarla dinozorlar arasındaki doğrudan bağlantıyı daha da pekiştirmiş oldu.

1- Mozaik Sahtekarlığı:

Archaeoraptor Liaoning fosillerinin ticaretiyle birlikte ortaya çıkan sahtekarlığın talihsiz bir ürünüdür. Asılı bir horozu andıran bu garip yaratık farklı fosillerden alınmış 88 parçanın biraraya getirilmesiyle oluşturuldu ve Utah’daki Dinozor Müzesi’ne 80 bin dolara satıldı. Bu uyduruk canlı türünün fotoğraflarına yer veren National Geographic dergisi iki ay sonra konuyla ilgili bir tekzip yayımladı.

2- Bükük Boyun:

Shenzhousaurus iki ayaklı, uzun bacaklı, uzun boyunlu, genellikle dişi olmayan günümüzün devekuşlarını andıran devekuşu dinozorunun son derece iyi korunmuş bir örneği. Bu türün dişlerinin olması onun çok ilkel bir tür olduğunun kanıtı. Fosil, boyundaki güçlü bağın bükülmesi nedeniyle, başı bedenin üzerine çekilmiş klasik ölüm konumu sergiliyor. Böylesi görüntülere günümüz kuşlarında da sıklıkla rastlanıyor. Uzun boyun bu etkiyi daha da çarpıcı kılıyor.

3- Linguyan köyündeki fosil mağazası:

Çin fosillerinin dünya çapında üne kavuşmasıyla birlikte ortaya çıkan çok sayıda mağazadan biri. Buralardaki fosil tüccarları korkunç iletişim ağlarına sahipler. Çin fosillerini dünyanın her yerine pazarlayan bu dolandırıcılara karşı etkin önlemler alınmaya çalışılıyor.

Kırılgan Pullar

Timsahı andıran soyu tükenmiş bir sürüngen türü olan Monjurosuchus’un arka bacakları ve kuyruğunun pullarla kaplı olduğu görülüyor. Liaoning fosilleri, bu bölgede bulunan hayvan ve bitkiler volkanik etkinlikler sonucunda toprağa gömüldüklerinden, göz kamaştırıcı özelliklere sahipler.

Kimi durumlarda ölümlerin volkanik patlamalarda çevreye yayılan zehirli gazlardan kaynaklandığına inanılıyor. Ölüm anıyla gömülme arasındaki zaman dilimi fosilin niteliği açısından önem taşıyor. Bu süre ne denli kısa olursa, leşin başka hayvanlar tarafından yenme, iskeletin ayrışma ya da mikroplar tarafından yok edilme olasılığı da o denli düşük oluyor.

Kusursuz Kürk

Fare büyüklüğünde ilkel bir memeli olan Maotherium New York sokaklarında üzerinden kamyon geçmiş bir fareyi andırıyor. Gölün dibine çöken volkanik küller ince taneli bir şist katmanına dönüşerek bu yaratığın kalıntılarını hem ezmiş, hem de kürkünün üzerindeki en ince ayrıntıların korunmasına olanak tanımış. Bunlar günümüzün memeli türleriyle pek ilintili olmadıklarından, çok kişi Liaoning memelilerinin gerçekte memeli olmadıklarını öne sürmektedir.

1- Çifte Ölüm:

Kocaman gözleri, minik kafası, olağanüstü uzunluktaki boynu ve kuyruğuyla kertenkeleyi andıran ve suda yaşayan bir canlı olan Hyphalosaurus balık dışındaki en yaygın fosil türü. Liaoning kayalıklarında bu yaratıklardan binlercesi su yüzüne çıkarıldı. Genellikle çok sayıda hyphalosaurus’un aynı bölgede bulunması burada bir felaket yaşandığının somut bir göstergesi. Bu canlının yazgısı da bir biçimde yavru bir kaplumbağanın yazgısıyla buluşmuş.

2- Su Böceği:

Soyu tükenmiş bir böcek türü olan Ephemeropsis, bir olasılıkla, gün yüzüne çıkarılan çarpıcı Liaoning fosillerinin büyük bir çoğunluğunu barındıran Yixian Oluşumu’nda en sık tanık olunan türü. Söz konusu tür suda yaşayan bir tırtıl. Yakınındaki kayalıklarda karıncalar, yusufçuklar, ağustosböcekleri, hamamböcekleri, örümcek ve kınkanatlılar ortaya çıktı.

3- Yoğun Fosil Kuşağı:

Fosil açısından zengin kayalıklar Kuzey Kore’den başlayarak, Çin’in Liaoning bölgesi ve Moğolistan’ın içlerine dek uzanıyor. Liaoning bölgesinde bulunan fosillerin büyük bir çoğunluğu ise Shenyang, Jinzhou, Chaoyang ve Beipiao kentleri arasındaki topraklardan geliyor. Burada bulunan fosil organizmalara, Qing imparatorlarının yazlık sarayının yer aldığı kentin adından esinlenilerek, Jehol biyotası (herhangi bir coğrafi alan ve jeolojik devrenin karışmış direy ve biteyi) adı veriliyor.

4- Hayalet Tür:

Ringa balığını andıran Lycoptera ve diğer eski balık türleri kuzey Çin’in işgali sırasında Japon bilim adamları tarafından Liaoning’de keşfedildi. Balık fosillerinin büyük bir bölümü yassı ve tek renkli olmakla birlikte, buradaki fosiller çizgi, benek ve beden hatlarını koruyor. Renk ve motifler Liaoning fosillerinin en dikkat çekici özelliklerinden birini oluşturuyor. Burada hayvanın pullarındaki, deri, tüy ve iç organlarındaki farklı pigmentleri oluşturan bakterilerin ayrışımından meydana gelen ince katman göze çarpıyor.

5- Gizemli Anatomi:

Günümüzde Çin’de bol sayıda kurbağa yaşamasına karşın, Liaoning fosil yataklarında bunlara çok ender rastlanıyor. Bugüne dek gün yüzüne çıkartılan birkaç örneğin de bildik evrimsel süreçlere pek uymadığı görülüyor. Mesophryne adıyla bilinen bu garip görünümlü yaratık bilinen herhangi bir sınıfa sokulamayacak denli sıradışı bir kurbağa.