Kuzey Afrika’da neden bu kadar çok deprem oluyor?
Güncelleme Tarihi:
Oluşturulma Tarihi: Mart 10, 2004 21:16
Biliyorsunuz Şubat’ın 4’ünde Fas’ın El Huseyma kenti 6,5 büyüklüğünde bir depremle sarsıldı. Evler iskambil kağıdı gibi yıkıldı, yollar altüst oldu ve yüzlerce insan yaşamını yitirdi... Peki neden?
Bir yıl kadar önce de Cezayir’de meydana gelen büyük depremde en az 2300 kişi yaşamını yitirmişti. Peki kuzey Afrika niçin bu kadar çok sallanıyor?
Sık sık tekrarlanan depremlerin sebebi kuzey Afrika ve doğu Akdeniz’in coğrafi konumuyla ilgili. Bu bölgeler kıta kenarının yakınında ve yer kabuğunun birleştiği yerlerde yer alır. Afrika’nın kuzey kıyısında, Afrika ve Avrasya levhaları çarpışarak üst üste biner. Kıta levhaları yavaş ama aralıksız olarak hareket ettikleri için levha sınırlarında sürtünmeler ve gerilimler yaşanır.
Aynı şey Akdeniz bölgesi için de geçerlidir: Afrika levhası Avrasya levhasının üzerine binerek aşağı doğru bastırır. Öte yandan birleşme bölgelerinde yatay kaymalar da yaşandığı için levhalar sürtünerek birbirine kenetlenebilirler. Bu şekilde oluşan gerilim bir zaman sonra boşalarak depremi meydana getirir.
Bazı levha sınırları çok tehlikeli olmasına karşın tektonik açıdan bu bölgelere benzemelerine rağmen diğer bazı bölgelerde çok daha az deprem meydana gelir. Bunun neden böyle olduğunu jeofizikçiler ve jeologlar bile bilemiyorlar.
Yeni araştırma projeleri
Yeni araştırma projeleriyle bu bölge hakkında yeni bilgiler edinilmeye çalışılıyor şimdi. Mesela Avrupa üniversitelerindeki uzmanlar şu sıralar ‘İmaging the Western Meditteranean Margins’ (‘Batı Akdeniz Levha Sınırlarının Görüntülenmesi’) projesi çerçevesinde Fas’taki son depremden sorumlu Afrika-Avrupa levha sınırını araştırıyorlar. Bu bölge hakkında çok fazla jeofiziksel veri bulunmadığı gibi neden bu kadar hareketli olduğunu açıklayacak sonuçlar da yok.
Barselona Üniversitesi’nden Manuel Fernandez Ortiga şimdi gelişkin sismik radyoskopi yöntemi, manyetik alan ölçümü ve kayaç örnekleriyle yeni veriler elde etmeyi umuyor. Sonuçlar belki de Fas’ta gelecekte meydana gelecek şiddetli depremlerin sonuçlarını hafifletebilecek.
Sık sık tekrarlanan depremlerin sebebi kuzey Afrika ve doğu Akdeniz’in coğrafi konumuyla ilgili. Bu bölgeler kıta kenarının yakınında ve yer kabuğunun birleştiği yerlerde yer alır. Afrika’nın kuzey kıyısında, Afrika ve Avrasya levhaları çarpışarak üst üste biner. Kıta levhaları yavaş ama aralıksız olarak hareket ettikleri için levha sınırlarında sürtünmeler ve gerilimler yaşanır.
Aynı şey Akdeniz bölgesi için de geçerlidir: Afrika levhası Avrasya levhasının üzerine binerek aşağı doğru bastırır. Öte yandan birleşme bölgelerinde yatay kaymalar da yaşandığı için levhalar sürtünerek birbirine kenetlenebilirler. Bu şekilde oluşan gerilim bir zaman sonra boşalarak depremi meydana getirir.
Bazı levha sınırları çok tehlikeli olmasına karşın tektonik açıdan bu bölgelere benzemelerine rağmen diğer bazı bölgelerde çok daha az deprem meydana gelir. Bunun neden böyle olduğunu jeofizikçiler ve jeologlar bile bilemiyorlar.
Yeni araştırma projeleri
Yeni araştırma projeleriyle bu bölge hakkında yeni bilgiler edinilmeye çalışılıyor şimdi. Mesela Avrupa üniversitelerindeki uzmanlar şu sıralar ‘İmaging the Western Meditteranean Margins’ (‘Batı Akdeniz Levha Sınırlarının Görüntülenmesi’) projesi çerçevesinde Fas’taki son depremden sorumlu Afrika-Avrupa levha sınırını araştırıyorlar. Bu bölge hakkında çok fazla jeofiziksel veri bulunmadığı gibi neden bu kadar hareketli olduğunu açıklayacak sonuçlar da yok.
Barselona Üniversitesi’nden Manuel Fernandez Ortiga şimdi gelişkin sismik radyoskopi yöntemi, manyetik alan ölçümü ve kayaç örnekleriyle yeni veriler elde etmeyi umuyor. Sonuçlar belki de Fas’ta gelecekte meydana gelecek şiddetli depremlerin sonuçlarını hafifletebilecek.