Köpeğin atası kim?
Güncelleme Tarihi:
Oluşturulma Tarihi: Ağustos 12, 2006 00:00
Belki siz de köpeğin farklı hayvanlardan gelişip gelişmediğini merak etmişsinizdir. Öyle ya birbirlerine hiç benzemeyen köpekler var. Hatta boyları bile çok farklı. İnsanlar yüz yıllar boyu köpeğin atasını merak edip durdular.
Bilim adamları köpeğin hangi hayvandan türemiş olabileceğini araştırırken, bu hayvanın köpeğe az çok benzemesi gerektiğine karar verdiler. Bu durumda mesela sincap, yaban domuzu ya da inek gibi hayvanlar köpeğin doğrudan atası olamazdı. Köpeğin en yakın akrabası köpeğimsi bir hayvan olmalıydı.
İlk başta akla gelenler çakal, tilki, kurt, kır kurdu (Canis latrans), Afrika yaban köpeği (Lycaon pictus), yeleli kurt (Chrysocyon brachyurus), kutup kurdu (Canis lupus arctos), çöl tilkisi (Vulpes zerda) ve sırtlan gibi hayvanlardı.
İsveçli doğa bilimcisi Carl von Linn (1707-1178) köpeğin en yakın akrabalarının kurt ve altın çakal (canis aureus) olduğunu öne sürmüştü.
Rus araştırmacısı Peter Simon Pallas’ın (1741-1811) aday listesi ise çok daha uzundu. Pallas’a göre kurt ve altın çakal dışında, tilki sırtlan, kutup tilkisi ve diğer bazı türler de ev köpeğinin atası olabilirdi. Pallas, birbirinden bu kadar farklı köpek ırklarnın tek bir atadan türediğine inanmıyordu ve bu fikre ünlü doğa bilimci Charles Darwin de (1809-1882) katılmıştı.
Hepsi yanıldı
Darwin, kurtları, çakalları ve soyları tükenmiş çok sayıda köpeğimsi türleri, köpeğin ataları olarak görüyordu. Ünlü biyolog Konrad Lorenz’in tahmini ise (1903-1989) ise altın çakal idi.
Ne var ki tüm ünlü bilim adamları az veya çok yanıldılar. Köpeğin atasıyla ilgili yüzyıllık eski bilmece modern genetik sayesinde çözülebildi.
Son genetik incelemeler, kurdun tek başına tüm köpeklerin atası olduğunu kanıtlıyor. Tüm dünyada yaşayan kurtlar karşılaştırıldığında köpeklerde görülen tüm tüy renklerinin kurtlarda da bulunduğu anlaşılmış.
Bilim adamlarının çoğu köpeği ve kurdu tek bir tür olarak kabul ederler. Onlara göre evcil köpek, kurdun bir çeşitlemesi. Peki o halde köpekler kurttan niçin bu kadar farklı görünüyorlar ve kurttan mesela kaniş gibi bir köpek nasıl gelişti?
İnsanlar ve kurtlar milyonlarca yıl önce tüm dünyada yaygın olan başarılı avcılardı. İnsanlar kurdun olağanüstü avlanma yetisinden yararlanmışlardı. Ancak bununla birlikte kurdun mu insana yoksa insanın mı kurda yaklaştığı hala kesin olarak bilinmemekte.
Nasıl değiştiler
Fakat ne olursa olsun, insanın kurdu evcilleştirdiği kesin. Kurdun yaşam alanı değişince de görünüşü değişmeye başlamıştı. Rus bilim adamları yetmişli yıllarda, insanlarla birlikte yaşayan hayvanların ne şekilde değiştiklerini gösterdiler.
Sibirya’daki bir tilki çiftliğindeki gümüş tilkiler yabani ve saldırgandı. Bakıcılar en uslu yavruları seçerek yetiştirdiler. Yirmi kuşak sonra yabani gümüş tilkisinden, tamamen yumuşak başlı bir ev hayvanı doğmuştu. Tabi bu zaman zarfında tilkinin görünümü de değişmişti. Tüyleri artık siyah beyaz lekeliydi, kulakları aşağı sarkmış ve kuyruğu da halka biçiminde kıvrılmıştı.
İlk başta akla gelenler çakal, tilki, kurt, kır kurdu (Canis latrans), Afrika yaban köpeği (Lycaon pictus), yeleli kurt (Chrysocyon brachyurus), kutup kurdu (Canis lupus arctos), çöl tilkisi (Vulpes zerda) ve sırtlan gibi hayvanlardı.
İsveçli doğa bilimcisi Carl von Linn (1707-1178) köpeğin en yakın akrabalarının kurt ve altın çakal (canis aureus) olduğunu öne sürmüştü.
Rus araştırmacısı Peter Simon Pallas’ın (1741-1811) aday listesi ise çok daha uzundu. Pallas’a göre kurt ve altın çakal dışında, tilki sırtlan, kutup tilkisi ve diğer bazı türler de ev köpeğinin atası olabilirdi. Pallas, birbirinden bu kadar farklı köpek ırklarnın tek bir atadan türediğine inanmıyordu ve bu fikre ünlü doğa bilimci Charles Darwin de (1809-1882) katılmıştı.
Hepsi yanıldı
Darwin, kurtları, çakalları ve soyları tükenmiş çok sayıda köpeğimsi türleri, köpeğin ataları olarak görüyordu. Ünlü biyolog Konrad Lorenz’in tahmini ise (1903-1989) ise altın çakal idi.
Ne var ki tüm ünlü bilim adamları az veya çok yanıldılar. Köpeğin atasıyla ilgili yüzyıllık eski bilmece modern genetik sayesinde çözülebildi.
Son genetik incelemeler, kurdun tek başına tüm köpeklerin atası olduğunu kanıtlıyor. Tüm dünyada yaşayan kurtlar karşılaştırıldığında köpeklerde görülen tüm tüy renklerinin kurtlarda da bulunduğu anlaşılmış.
Bilim adamlarının çoğu köpeği ve kurdu tek bir tür olarak kabul ederler. Onlara göre evcil köpek, kurdun bir çeşitlemesi. Peki o halde köpekler kurttan niçin bu kadar farklı görünüyorlar ve kurttan mesela kaniş gibi bir köpek nasıl gelişti?
İnsanlar ve kurtlar milyonlarca yıl önce tüm dünyada yaygın olan başarılı avcılardı. İnsanlar kurdun olağanüstü avlanma yetisinden yararlanmışlardı. Ancak bununla birlikte kurdun mu insana yoksa insanın mı kurda yaklaştığı hala kesin olarak bilinmemekte.
Nasıl değiştiler
Fakat ne olursa olsun, insanın kurdu evcilleştirdiği kesin. Kurdun yaşam alanı değişince de görünüşü değişmeye başlamıştı. Rus bilim adamları yetmişli yıllarda, insanlarla birlikte yaşayan hayvanların ne şekilde değiştiklerini gösterdiler.
Sibirya’daki bir tilki çiftliğindeki gümüş tilkiler yabani ve saldırgandı. Bakıcılar en uslu yavruları seçerek yetiştirdiler. Yirmi kuşak sonra yabani gümüş tilkisinden, tamamen yumuşak başlı bir ev hayvanı doğmuştu. Tabi bu zaman zarfında tilkinin görünümü de değişmişti. Tüyleri artık siyah beyaz lekeliydi, kulakları aşağı sarkmış ve kuyruğu da halka biçiminde kıvrılmıştı.