Kedi tırmığı hastalığı mı yoksa kanser mi?

Kliniğine getirilen 7 yaşındaki bir kız çocuğunun kolundaki yumru da neydi? Doktor tanı koyarken yaşadığı gergin anları anlatıyor. Yumrunun fiziksel özelliklerinin lenfoma belirtileri taşıdığını görünce nasıl telaşlandığını, ancak sonradan hastalığın kedi tırmığı hastalığı olarak bilinen ve yavru kedilerden geçen bir enfeksiyon olduğunu anlayınca ne büyük bir rahatlama duyduğunu dile getiriyor.

Asistanlarımdan biri odama kafasını uzattı: "Doktor Kohen, lütfen gelip küçük bir kızın kolunda şişliğe göz atar mısınız?"

Muayene odasına doğru ilerlerken asistanım telaşla ön bilgileri veriyordu:

"Kolun üst kısmında bir haftadır bir yumru belirmiş. Şişlik her geçen gün biraz daha artıyormuş. Bir hafta önce hafif ateşi çıkmış ama devam etmemiş. Yumru acı veriyor ve sert.

"Annesi bir gün önce şişliğin kızardığını fark etmiş. Ancak çocuğun bundan başka bir şikayeti yok ve aşıları tamam. Herhangi bir nedenle ilaç almıyormuş ve evde kendisinden başka kimse hasta değilmiş. Bu arada bir kaza geçirmemiş ve başından bir hayvan tarafından ısırılma gibi bir olay da geçmemiş."

Hasta muayene odasındaydım. Küçük kızı ürkütmemek için önce kendimi tanıttıktan sonra yanına çömeldim.

"Şimdi seni bir muayene edebilir miyim?"

Kolunu bana doğru uzattı. Yüzünde yorgun ve sağlıksız bir ifade vardı. Bileğinden başlayarak elimle dokunarak yukarılara doğru dokuyu hissederek çıkmaya başladım.

Genellikle iyi huylu

Çocuklardaki yumru ve şişlikler genellikle iyi huyludur. Ancak seyrek de olsa bazılarına teşhis koymak zordur ve arada sırada çok ciddi bir hastalığın da habercisi olabilirler.

Vücudunda bir yumru ile bize getirilen çocukları muayene ederken tümör olasılığını hiçbir zaman göz ardı etmem. Kötü huylu bir tümör, şişmiş bir lenf düğümü gibi yumuşak değildir; tam tersi çoğunlukla kaya gibi serttir.

"Canın yanıyor mu?" diye sordum. Kafasını sallayarak acı hissetmediğini belirtti. "İyi. O zaman bana şişliğin nerende olduğunu gösterir misin?"

Kolunun üst kısmının iç bölümünü gösterdi. Sişliği görebiliyordum. İki başlı kasın kemik ile birleştiği noktadaydı. Hafifçe kızarık olan yüzey üzerinde parmaklarımı biraz bastırdım. Çocuk kolunu çekmeye çalıştı. Ancak çok fazla canının yandığını sanmıyordum.

Teşhis konuyor

Şişen bölge kibrit kutusu kadardı. İyi huylu bir lenf düğümü olamayacak kadar sertti. Ve üzerine baskı uygulayınca lenf düğümü gibi serbestçe hareket etmiyordu. Şişmiş düğümler, kolun üst kısmının tam ortasında değil, genellikle koltukaltı veya dirsek çevresinde oluşur. Şişliğin kırmızılığı ve hassasiyeti enfeksiyonun varlığını, fakat sertliği tümörü çağrıştırıyordu.

Asistanım ile birlikte kan tetkikleri yapmaya ve şişliğin lokal bir enfeksiyon olma olasılığına karşı antibiyotik tedavisi uygulamaya karar verdik. Ayrıca kolunun bir ultrasonunun alınmasını istedik. Bütün tetkikleri aldıktan sonra vakayı yeniden gözden geçirecektik.

Ertesi gün radyolog çocuktaki yumrunun lenf düğümü olduğunu ve KEDİ TIRMIĞI HASTALIĞI nedeniyle şişmiş olabileceğinden kuşkulandığını söyledi. "Kedi tırmığı hastalığı mı?" diye sordum. "Bu çok ilginç. Hemen geliyorum."

Kendiliğinden iyileşir

Bir zamanlar nadiren görüldüğü sanılan kedi tırmığı hastalığı, şimdi çocuklardaki şişmiş lenf düğümlerinin en yaygın nedenlerinden biri olduğu biliniyor.

Bu hastalığa neden olan bakteri, Bartonella henselae kedilerde, özellikle yavru kedilerde bulunur. Bu bakteri, enfekte olmuş kedinın ısırması veya tırmalamasıyla vücuda girer. 3 ve 10 gün içerisinde tırmalanan bölgede küçük, kırmızı bir yumru oluşur. Bundan birkaç gün sonra bakteri ürer ve çocuk ateşlenir ve başı ağrır.

Bu arada bakteri lenf damarlarının oluşturduğu karmaşık ağa doğru hareket eder. Lenf damarları, dokulardan sıvıları, patojenleri ve birikintileri taşıyan kanal sistemidir.

Lenf düğümleri, bakterin çoğalması ve patojene karşı antikor geliştiren bağışıklık hücrelerini kendine doğru çekmesi sonucu büyür ve güçlenir. Neyse ki kedi tırmığı hastalığı tedaviye gerek kalmadan kendiliğinden iyileşir.

Komşu kedi

Asistanım çocuğu ve annesini hastalığın kısa zamanda iyi olacağını söyleyerek rahatlattı. Teşhisi kesinleştirmek ve doğrulamak amacıyla çocuğu kan testinin yapılması için laboratuvara gönderdik.

Test sonuçları birkaç gün içinde alınacağı için eve dönebileceklerini de ilave etti. Çocuk ve annesi gittikten sonra radyoloğa gidip ultrasonu inceledim. Radyolog bana belirgin bir şekilde görülen genişlemiş lenf düğümlerini gösterdi. Her şey teşhisi doğruluyordu; bir şey hariç.

Discover’da yayımlanan ve Honolulu Devlet Hastanesi’nde çalışan çocuk doktoru Mark Kohen’in anlattığı bu ilginç klinik olay mutlu sonla bitiyor:

"Bana çocuğun hiçbir hayvanla teması olmadığını söylemiştin" diyerek asistanımın ilk verdiği bilgileri sorguladım.

"Çocuk bana ilk başta böyle söyledi. Ancak daha sonra biraz sıkıştırınca birkaç hafta önce komşularının kedisinin kendisini tırmaladığını itiraf etti" dedi.

"O zaman bırak tahmin edeyim" dedim. "Kız annesine veya bize kedi tarafından tırmalandığını söylemeye çekindi. Çünkü annesi ona komşunun kedisiyle oynamasını yasaklamıştı."

"Aynen böyle olmuş." Asistanım bana şaşkınlıkla baktı: "Nereden bildiniz?"

Radyolog ile bakışıp gülüştük. Genç asistanıma dönüp, "Senin çocuğun yok değil mi?" diye sordum.