Kafa darbelerini saptayan aygıt
Güncelleme Tarihi:
Oluşturulma Tarihi: Mayıs 31, 2005 21:31
Acaba darbe yediği kafasına bir şey oldu mu? Maçlarda, savaş alanlarında, hastanelerin acil servislerinde darbelerin kafaya verdiği zararı 7 dakika içinde ölçecek bir sanal gerçeklik başlığı geliştiriliyor.
Başınızı bir yere çarptığınızda, bunun beyninizde ciddi bir zedelenmeye yol açıp açmadığını o anda bilemezsiniz. Bunun bilinmesi yaşamsal bir önem taşımakla birlikte, darbenin beyinde bir hasar yaratıp yaratmadığından emin olmak için uzmanların saatlerce süren birtakım incelemeler yapmaları gerekir.
Şimdilerde kafa darbelerinin ne denli zarar verdiğini birkaç dakika içinde saptayabilen bir sanal-gerçeklik başlığı geliştiriliyor. Hastanelerin acil servis bölümleri, savaş alanları ve maç sahaları gibi ortamlarda rahatlıkla kullanılabilen aygıt tıp konusunda uzman olmayanların bile beyinde meydana gelen olası hasarı vakit geçirmeden belirlemelerine olanak tanıyor.
Söz konusu sistem bunamanın ilk belirtilerini de saptayabiliyor.
Ölümcül etki
Hafif bir kafa darbesi yiyenler için bile, ikinci bir darbe ölümcül bir etki yaratabilir, ya da kişide kalıcı sakatlıklara yol açabilir.
Ancak Kansas Üniversitesi Hoglund Beyin Görüntüleme Merkezi’nden Jeffrey Lewine hastanelerin acil servis bölümlerinde, ya da futbol sahasında ayrıntılı bir nöropsikolojik inceleme yapmanın olanaksız olduğuna parmak basıyor.
Kısaca DETECT adıyla bilinen aygıt tam da bu noktada devreye giriyor. Georgia Teknoloji Enstitüsü biyotıp mühendisi Michelle LaPlaca ile Emory Üniversitesi Acil Tıp Araştırma Merkezi başkan yardımcısı David Wright tarafından geliştirilen "kafa darbesi ve hafif travmatik beyin zedelenmesini saptayan güçlü görüntülemeli sınama" taşınabilir bir tanı aygıtı özelliğini taşıyor.
Sistem, darbeyi yiyen kişiye takılan bir sanal gerçeklik başlığı, iki kulaklık ve video oyunlarındakine benzer bir kumanda aygıtından oluşuyor.
Nöropsikolojik sınama
Aygıtın takıldığı kişi beynin farklı bölümlerinde herhangi bir zedelenme olması durumunda meydana gelebilecek tepkilerdeki azalma ve bellek yitimi gibi belirtileri saptayan bir dizi nöropsikolojik sınamalardan geçiyor.
Deneğe birtakım sözcükler, yanıp sönen ve yer değiştiren beyaz kareler, farklı renk ve biçimlerde bir dizi görüntü sunuluyor. Bu arada, kulaklıklar aracılığıyla sesli olarak birtakım komutlar verilirken, ekranda da birtakım yönergeler beliriyor.
Denek bu komutlara denetim panelindeki iki düğmeden birine basmak suretiyle tepki veriyor. Bir dizi sınav sonucunda verilen tepkilerin sürelerini ölçmek suretiyle, sistem darbeye bağlı en hafif bilişsel bozuklukları ve bunamanın ilk belirtilerini bile saptayabiliyor.
Yalnızca uzmanlar tarafından uygulanabilen geleneksel yöntemlerin tamamlanması ve değerlendirilmesi saatlerce sürerken, DETECT için tanı koyma süreci 7 dakika sürüyor.
Şimdilerde kafa darbelerinin ne denli zarar verdiğini birkaç dakika içinde saptayabilen bir sanal-gerçeklik başlığı geliştiriliyor. Hastanelerin acil servis bölümleri, savaş alanları ve maç sahaları gibi ortamlarda rahatlıkla kullanılabilen aygıt tıp konusunda uzman olmayanların bile beyinde meydana gelen olası hasarı vakit geçirmeden belirlemelerine olanak tanıyor.
Söz konusu sistem bunamanın ilk belirtilerini de saptayabiliyor.
Ölümcül etki
Hafif bir kafa darbesi yiyenler için bile, ikinci bir darbe ölümcül bir etki yaratabilir, ya da kişide kalıcı sakatlıklara yol açabilir.
Ancak Kansas Üniversitesi Hoglund Beyin Görüntüleme Merkezi’nden Jeffrey Lewine hastanelerin acil servis bölümlerinde, ya da futbol sahasında ayrıntılı bir nöropsikolojik inceleme yapmanın olanaksız olduğuna parmak basıyor.
Kısaca DETECT adıyla bilinen aygıt tam da bu noktada devreye giriyor. Georgia Teknoloji Enstitüsü biyotıp mühendisi Michelle LaPlaca ile Emory Üniversitesi Acil Tıp Araştırma Merkezi başkan yardımcısı David Wright tarafından geliştirilen "kafa darbesi ve hafif travmatik beyin zedelenmesini saptayan güçlü görüntülemeli sınama" taşınabilir bir tanı aygıtı özelliğini taşıyor.
Sistem, darbeyi yiyen kişiye takılan bir sanal gerçeklik başlığı, iki kulaklık ve video oyunlarındakine benzer bir kumanda aygıtından oluşuyor.
Nöropsikolojik sınama
Aygıtın takıldığı kişi beynin farklı bölümlerinde herhangi bir zedelenme olması durumunda meydana gelebilecek tepkilerdeki azalma ve bellek yitimi gibi belirtileri saptayan bir dizi nöropsikolojik sınamalardan geçiyor.
Deneğe birtakım sözcükler, yanıp sönen ve yer değiştiren beyaz kareler, farklı renk ve biçimlerde bir dizi görüntü sunuluyor. Bu arada, kulaklıklar aracılığıyla sesli olarak birtakım komutlar verilirken, ekranda da birtakım yönergeler beliriyor.
Denek bu komutlara denetim panelindeki iki düğmeden birine basmak suretiyle tepki veriyor. Bir dizi sınav sonucunda verilen tepkilerin sürelerini ölçmek suretiyle, sistem darbeye bağlı en hafif bilişsel bozuklukları ve bunamanın ilk belirtilerini bile saptayabiliyor.
Yalnızca uzmanlar tarafından uygulanabilen geleneksel yöntemlerin tamamlanması ve değerlendirilmesi saatlerce sürerken, DETECT için tanı koyma süreci 7 dakika sürüyor.