İşte FIFA kokartlı altı kadın

YeÅŸil sahalarda uzun zamandır kadın hakemlerimiz var. Bunda bilmediÄŸiniz ya da sürprizli birÅŸey yok. Ama bilmediÄŸimiz bu kadınların sessiz sessiz büyük baÅŸarıların sahibi olduÄŸu. Biz Türkiye'de kadın hakemliÄŸini Lale Orta ile duyduk, bildik. Ä°ÅŸte onun yolundan giden beÅŸ kadın daha hakemliÄŸi seçti ve FIFA kokartlı hakem olana kadar mücadele etti. Türkçesi, artık onlar sadece Türkiye'de deÄŸil, Avrupa'da da hem erkekler hem de kadınlar liginde maç yönetebilecekler. Yani artık sahalarda ‘Onların dediÄŸi dedik. Çaldığı düdük’. Åžimdilik sayıları sadece altı ama bilin ki peÅŸlerinden gelen çok. Onlara kadın hakem olmayı sorduk. En çok da bu iÅŸin duayeni Lale Orta’ya... NESLÄ°HAN BAYRAKTAR (21)Hakemler elbette takım tutarNeslihan Bayraktar, FIFA kokartlı hakemlerin en genci. Marmara Ãœniversitesi'nde öğrenci. Okulda açılan futbol kursuna, ‘‘bari kurallarını öğreneyim’’ diyerek katılmış. Bu kurs, futbol virüsünü onun zihnine iyice sokmuÅŸ ve FIFA hakemliÄŸine kadar ilerlemesini saÄŸlamış.‘‘Hakemlikle ilgilendiÄŸimde, yönetmenin güzelliÄŸini keÅŸfettim. Bizim kadınlarımız evinde oturup çocuÄŸuna baksın isteniyor. Halbuki sporun bir ucundan tutsalar bir daha bırakmazlar. Hakemler elbette takım tutar. Genellikle 2. lig maçlarını yönetiyoruz. Tutulan takımlar ise zaten genellikle 1. ligden. Ama hakemlik taraftarlığın çok önünde birÅŸey. Biz maç yönettiÄŸimizde tuhaf bir denge oluyor. Futbolcular bize kızdığında tribünler onlara tepki gösteriyor. Tribünler kızdığında da futbolcular müdahale ediyor.’’NURAY ÇİÇEK (35)Küfürler kararımı hiç mi hiç etkilemezNuray Çiçek, kadın hakemler arasında çocuÄŸu olan tek isim. Ä°kinci bir iÅŸi yok. EÅŸinin futbol oynamasından etkilenip hakem olmaya karar vermiÅŸ.‘‘Sahalarda dengeyi biz saÄŸladığımız için bütün hakemlerin huzurlu olduÄŸunu düşünüyorum. Sahaya hafif makyaj yapıp çıkıyorum. En büyük hakem bizim hakem diyenler de var, ama sahaya geliÅŸ sebebi sadece küfür etmek olanlar da var. Küfürlerden etkilenmem. Kararımı da hiç etkilemez. Yan hakem, orta hakeme göre daha az hareket eder. Ama orda da sürekli hareket halinde olduÄŸumuz için üşümeyiz. Herkes bir takım mutlaka tutar. Tutmuyorsa futbolla bir ilgisi yok demektir. En azından sempati duyduÄŸu bir takım vardır ama taraftar olmamız, inanın kararlarımızı hiç etkilemez. Bizim için en önemli ÅŸey, maçın kaderini deÄŸiÅŸtirecek hatalar yapmamamızdır.’’ DÄ°LAN DENÄ°Z GÖKÇEK (25)Egonuz kontrol altında olmalıDilan Deniz Gökçek, bir spor kulübünde fitness hocası. Gazetede Lale Orta'nın resmini görünce hakem olmaya karar vermiÅŸ. Abisinin futbol fanatiÄŸi olması da üstüne tuz biber ekmiÅŸ: ‘‘Kadın hakemler sahayı medenileÅŸtiriyor. Küfür duymuyor deÄŸiliz ama bu kiÅŸiden kiÅŸiye, ÅŸehirden ÅŸehire, takımdan takıma deÄŸiÅŸiyor. Sahalarda erkek hakemlerden daha baÅŸarılı olduÄŸumuzu düşünüyorum. O yüzden biz onları kıskanıyor deÄŸiliz, onlar bizim baÅŸarımızı kıskansın. Sahada büyük topluluÄŸu görüp, orada tek güç olduÄŸunuzu düşünürseniz ego manyağı olursunuz. Egonuzu kontrol altına almanız lazım. Bir takımı seviyorum diye o takımı destekleyeceÄŸim diye bir ÅŸey yok.LALE ORTA (42)Makyajımı yapar parfümümü sıkar, sahaya öyle çıkarımBir kadın niye hakem olur?- Ä°lgi çekmek için deÄŸil. Futbol oynuyordum. Bu kadar sevdiÄŸim bir ÅŸeyi bırakmamam gerektiÄŸine karar verdim. Ama itiraf edeyim hakem olmak için katedilen yolun bu kadar uzun olduÄŸunu bilmiyordum.Türk kadını sporu sevmiyor. Peki neyi seviyor?- Ailesini ve çocuklarını. Kadınlar çocukla beraber tüm sosyal hayatlarını bitiriyorlar. Spor insanın ruhunu da etkiler diyorlar. Siz hakemsiniz. Dengeli olmanız gerekir. Ä°ÅŸe yarıyor mu? - Hakemlik huzur deÄŸil, stres veriyor.Maçlara çıkmadan önce psikolojik bir ritüel uyguluyor musunuz?- Nelerle ve hangi zorluklarla karşılaÅŸacağımı önceden düşünürüm. Sahada başıma gelebilecek herÅŸeyi, kafamda tiyatro gibi canlandırıp, ne yapmam gerektiÄŸine karar veririm.Sahaya çıkarken parfüm sürüyor musunuz?-Biraz makyaj, parfüm de sürerim. Erkek futbolcuların nasıl baraj kurduklarını biliyoruz. Kadınlar memelerini mi kolluyorlar?-Ellerini göğüslerinde çapraz olarak kavuÅŸturup baraj yapıyorlar.Hakem olarak siz göğüslerinizi koruyacak bir önlem alıyor musunuz?-Topun bize gelme ihtimali çok az, o yüzden gerek yok. Hamile olarak maç yönetebiliyor musunuz?-Hayır. Hamilelik iki yıl sahadan kopmanız demektir. Ağır antrenmanlar yapıyoruz. Ä°ki yıl sonra geri döndüğünüzde bıraktığınız noktadaki performasınıza dönemezsiniz. Periyodunuz sırasında maç yönetebiliyor musunuz?- Evet. O da hayatımızın bir parçası. Bilimsel olarak yapılan bir araÅŸtırma o dönemde performansın arttığı yolunda. Nerede giyinip soyunuyorsunuz?- Hakem soyunma odasında. EÄŸer kadın ve erkek hakemler birlikte maç yönetecekse o zaman sırayla soyunuyoruz. Hakemlikten para kazanıyor musunuz?- Hakemler çıktıkları maç başına ücret alırlar. Amatör liglerde orta hakemlik yapanlar 11 milyon, yardımcı hakemler 7,5 milyon lira ücret alıyor. Birinci ligde 500 milyon, 2. ligde 225 milyon alınıyor. Uluslararası maçlarda Ä°sviçre Frangı üzerinden ücret alıyoruz. Sahada otoriteyi saÄŸlamak için özel formülleriniz var mı?- Sizin kiÅŸiliÄŸinizden gelen bir otoriteniz vardır. Ve bu sahaya yansır. Ne zaman ortaya çıkıp ne zaman çıkmayacağı sizin doÄŸanızdan gelir. EÄŸer sizde varolmayan otoriteyi uygulamaya kalkarsanız çuvallarsınız.Tribünlerde, sahada, saha kenarında neredeyse 10 bin kiÅŸi var. Ama siz o topluluÄŸun tek söz sahibisiniz. Kendinizi nasıl hissediyorsunuz?- Düdük çalarım, buranın tek hakimi benim diye düşünmüyorum. Maça öyle duygularla çıkarsanız benliÄŸiniz ön planda olur ve size yanlış yaptırır. Yöneticilik için Almanların bir atasözü var: Göreceksin ama görmeyeceksin, duyacaksın ama duymayacaksın. Hakemlerin futbol taraftarı olmaması, hasta-hekim iliÅŸkisi gibi bir ÅŸey mi? Yani takım tutmak cıss mı?- Türkiye'de henüz takım açıklayacak ortam yok. Spora olan düşkünlük taraftarlıkla baÅŸlıyor. Bunu hakem oldunuz diye deÄŸiÅŸtirmezsiniz. Ama hakemlikte hak dağıtan durumundasınız. Hakem olduÄŸunuzda sizin için bir takımın kazanmasının çok önemli olmadığını fark ediyorsunuz. Önemli olan sizin yönetiminizle adaletin eÅŸit ÅŸekilde dağıtılması oluyor o zaman. Bu dengeyi saÄŸlamak için de güçlü bir kiÅŸilik gerekiyor. Erkeklerin aÅŸkı futbol. Sizinki ne?- Ben futbolu çok sevdim. AÅŸk daha kısa sürermiÅŸ. Benimki uzun sürdü.GÄ°T EVÄ°NDE BULAÅžIK YIKAYimpaÅŸ Yozgat maçını yönetiyordum, 40. dakikaya kadar Türkiye seninle gurur duyuyor diye slogan attılar. O dakika futbolcularına kırmızı kart gösterdim. Ä°ÅŸler tersine döndü. Küfür etmeye baÅŸladılar. Futbolcular seyircilerin yanına gidip susmalarını istedi. ‘Git evinde bulaşık yıka’ diyorlar.TUBA TOSUN (30)Tek düşüncem alnımın akıyla sahadan çıkmakTuba Tosun, 6 yıldır hakem. Beden EÄŸitimi öğretmenliÄŸi yapıyor. Son üç yıldır FIFA hakemi. Onun da hakemlik serüveni, futbol seyircisi olarak baÅŸlamış: ‘‘Tribünler kalabalık olduÄŸu zaman, sorumluluÄŸumun daha da ağırlaÅŸtığını düşünüyorum. Tek düşündüğüm ÅŸey alnımın akıyla ordan çıkabilmek. Herkes bir takıma sempati duyabilir. Ben de duyuyorum ama kararımızı etkileyecek kadar basiretsiz deÄŸiliz.’’KADRÄ°YE GÖKÇEK (26)Taraftar bizim maçlarda küfür otosansürü koyuyorGençlik Spor Ä°l Müdürlüğü'nde spor uzmanı olarak görevli olan Kadriye Gökçek, hakem Dilan Gökçek'in ablası. KardeÅŸiyle beraber maça gittiklerinde, sahada kadın hakemleri görüp onlardan etkilenmiÅŸ.‘‘Altı yıldır hakemlik yapıyorum. Hiç küfür duymadım dersem yalan olmaz. Tribünlerde kadın olunca nasıl küfür etmekten çekiniyorlarsa, bizim yönettiÄŸiniz maçlarda da öyle oluyor. Kendilerine küfür otosansürü koyuyorlar. Maça çıkmadan bir gün önce başıma ne geleceÄŸini en ince ayrıntısına kadar düşünüp, ne yapmak gerektiÄŸine karar veririm. Adliyedeki kadın hakimden farkımızı yok. Nasıl nihai kararı o veriyorsa, bizde de öyle. Futbol takımı tutmanın bize hiçbir faydası yok. Bir takımı destekleyerek kendimi ateÅŸin içine atmam.’’Â